Sammelhandschrift

Kurzformat

Sammelhandschrift / 14. und 15. Jh., um 1400
1 Band (96 Blätter) : mit Buchschmuck/Illustration ; 17,5 x 13 cm - Pergament
  • Basel, UB, UBH B IX 24

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170524802305501
005 20240904192219.0
008 080818q13001499xx 00| | lat d
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000079355DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170524802305501 
035 |a (41SLSP_UBS)9972440166305504  |9 (41SLSP_UBS)9972440166305504 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
041 0 |a lat  |a ger 
046 |a q  |c 1300  |e 1499 
245 0 0 |a Sammelhandschrift 
264 0 |c 14. und 15. Jh., um 1400 
300 |a 1 Band (96 Blätter)  |b mit Buchschmuck/Illustration  |c 17,5 x 13 cm 
336 |b sti  |2 rdacontent 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Pergament 
490 1 |a Abteilung B IX  |v 24 
506 |a Es gelten die generellen Benutzungsregeln für den Sonderlesesaal. 
510 4 |a Die mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek Basel : beschreibendes Verzeichnis. Abt. B, Theologische Pergamenthandschriften / bearb. von Gustav Meyer und Max Burckhardt. - Basel : Universitätsbibliothek, 1960-1975. - Bd. 2, S. 336-348 
510 4 |a Wurms, Friedrich. - Studien zu den deutschen und lateinischen Prosafassungen des pseudo-aristotelischen "Secretum secretorum". - Diss. Hamburg, 1970, S. 86 Nr. 191  |3 2ra-26vb 
510 4 |a Iohannis Beleth, Summa de ecclesiasticis officiis, ed. Herbert Douteil, Turnhout 1976 (Corpus Christianorum continuatio mediaevalis 41), S. 82*-84*.  |3 43r-82v 
510 4 |a Lohr, Carolus. - Aristotelica helvetica (Scrinium Friburgense, Sonderband 6). - Freiburg, 1994, S. 27 
510 4 |a Janner, Sara u. Jurot, Romain. - Die handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus, Bd. 9: Schweiz, 2 Teile. - Wien, 2001, Bd. 2 S. 43 
541 |f Öffentliche Bibliothek der Universität Basel 
546 |a Lateinisch, Deutsch 
561 |a Aus der Basler Kartause. Besitzeintrag 1r von der Hand Jakob Loubers "Ti Iohannes Beleth de divinis officiis cum aliis pluribus E lxxvii" Zusatz des Georg Carpentarius "Primum", darunter in mattbrauner Tinte der ältere Eintrag Heinrich Arnoldis "Liber Cartusiensium in Basilea minori in quo continentur subscripta" mit nachfolgendem Conspectus ebenfalls von der Hand Arnoldis. Das später eingefügte Papierblatt 43 hat ausserdem von seiner Hand die Signatur "B lviii", welche 1r in der rechten oberen Ecke ausradiert ist. Ausser zwei kleinen Besitzeinträgen 2r und 26v "Liber Cartusiensium Basilee" von anderer Hand hat Arnoldi nochmals 44r und 90r am unteren Rand das Eigentum der Kartause vermerkt. Einem Eintrag in einer Buchkursive des 14. Jahrhunderts 96r "Liber Aristotelis de secretis secretorum et de regimine principum" hat er in "In principio quere" sowie nochmals "Cartusiensium Basilee" beigefügt. Im alten Standortsverzeichnis der bibliotheca antiqua (Registrum pro antiqua bibliotheca Cartusiae Basiliensis, AR I 2) 37v als erster Titel unter der von Louber eingetragenen späteren Signatur, im alphabetischen Verzeichnis Urban Mosers (Repertorium universale in librariam Cartusiae Basiliensis, AR I 4a) fünf Einträge: 28r "Secreta secretorum ad Alexandrum", 139r "Canticum de angelis Gilberti pape", 273v "Granum sinapis de divinitate", 282r "Summa Ioannis Beleth alias rationale divinorum", 191r "Ioannes Beleth de ratione divini officii" nach einer ersten Signatur lediglich der allgemeine Hinweis "Item E". 
563 |a Mit gemustertem braunen Leder überzogene, etwas mehr als 0,5 cm über den Buchblock hinausragende Buchdeckel; leichter Wurmfrass, Rückenpartie modern erneuert. Bis auf die Anzahl der Einzelstriche identische Muster auf dem vorderen und dem hinteren Deckel: in beidseitig (aussen vorne mit 2 breiten bzw. hinten 3 feinen, innen vorne mit 5 mittelbreiten bzw. hinten 4 breiten Strichen) begrenzter Umrahmung ein Rechteck im Format 10,5 x 6 bzw. 11,5 x 6 cm; dieses durch analog zur Umrahmung gestaltete, vorne in fünffacher bzw. hinten vierfacher Liniierung gezogenen Diagonalen und Diagonalparallelen in gleichmässige Rhomben aufgeteilt, mit zusätzlicher nochmaliger Strichziehung von Parallelen durch die Mitte der Rhombenfelder. Eine einzige, nach vorn greifende Schliesse abgebrochen; drei Nägel mit gekerbten Köpfen am hinteren Deckel, Metallbeschlag mit Schlitz zum Einhaken der Schliessenzunge am vorderen Deckel. Beide Innenseiten des Deckels mit liturgischen Fragmenten vom Anfang des 15. Jahrhunderts überklebt. Schmales Pergamentschild auf dem vorderen Deckel; Titel in gotischer Fraktur "Iohannes Beleth de divinis officiis cum aliis pluribus". Braun, rot eingefärbte Ledersignakeln am vorderen Schnitt. 
581 |a [Missale Cartusianum]. - [Speyer] : [Peter Drach], [nicht nach 1496] (= Hain 11276)  |3 Vorderer, hinterer Deckel 
581 |a Collectio Salernitana ossia documenti inediti e tratati di medicina appartenenti alla scuola medica Salernitana raccolti ed illustrati da C. Daremberg, e S. De Renzi; premessa la storia della scuola, e pubblicati a cura di Salvatore de Renzi medico Napolitano, tomo quinto Napoli ... 1859  |3 96v 
581 |a S. Thasci Caecili Cypriani opera omnia rec. et commentario critico instruxit Guilelmus Hartel (CSEL 3,1). - Vindobonae, 1868.  |3 84v-89r 
581 |a Opera hactenus inedita Rogeri Baconi fasc. v secretum secretorum cum glossis et notulis tractatus brevis et utilis ad declarandum quedam obscure dicta Fratris Rogeri nunc primum edidit Robert Steele accedunt versio Anglicana ex Arabico edita per A. S. Fulton versio vetusta Anglo-Normanica nunc primum edita Oxonii ... MCMXX.  |3 2ra-26vb 
581 |a Lehmann, Paul. - Skandinavische Reisefrüchte 1. Nachlese, in: Nordisk Tidskrift för Bok- och Bibliotheksväsen 24 (1937), S. 103-120, 141-164.  |3 90r-94v 
581 |a Altercatio Hadriani Augusti et Epicteti philosophi by Lloyd William Daly & Walther Suchier (Illinois studies in language and literature 24). - Urbana, 1939.  |3 83v-84r 
581 |a Bindschedler, Maria. - Der lateinische Kommentar zum Granum sinapis (Basler Studien zur deutschen Sprache und Literatur 9, = Diss. Basel 1945). - Basel, 1949  |3 27r-40v 
581 |a Ruh, Kurt. - Textkritik zum Mystikerlied 'Granum Sinapis'. In: Festschrift Josef Quint. - Bonn, 1964, S. 169-185  |3 27r-40v 
581 |a Alverny, Marie-Thérèse d' (Hrsg.). - Alain de Lille, textes inédits. - Paris, 1965, S. 185f., 191f., 194-217  |3 90r-94v 
581 |a Iohannis Beleth, Summa de ecclesiasticis officiis, ed. Herbert Douteil, Turnhout 1976 (Corpus Christianorum continuatio mediaevalis 41-41A).  |3 43r-82v 
581 |a Hamburger, Jeffrey F. - The Rothschild canticles. - New Haven, 1990, S. 131 u. Abb. 208 
581 |a Studer, Monika. - Bibliotheca cartusiae Basiliensis. Die Bibliothek der Basler Kartause mit besonderem Fokus auf die Zeit unter Prior Heinrich Arnoldi (1449–1480). – In: Raum und Medium. Literatur und Kultur in Basel in Basel in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, S. 287-313. – Basel, 2020 (Kulturtopographie des alemannischen Raums 9), hier S. 303, 307, 310 
583 0 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c 2008  |i Titel, Jahr, Sprache, Signatur, Vorbesitzer nach: Meyer/Burckhardt 
583 0 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Nov. 2019  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Minimalaufnahmen nach: Meyer/Burckhardt 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c September 2020  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Normalaufnahme nach: Meyer/Burckhardt (s. dort für weitergehende Informationen, insbesondere Abweichungen zu den von Meyer/Burckhardt zugrunde gelegten Drucken und Editionen), mit Ergänzungen  |k Fischer 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Oktober 2020  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i revidiert  |k Flury/Fischer 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 3 0 |n In foliis additiciis  |g Vorderer Deckel a-b  |t Fragmentum ex missali Cartusiano exsectum  |i >Oratio<. [Con]cede quaesumus ... >Lectio Ysaie prophete<. [Hec] dicit dominus ... - ... >Ad Hebreos<. Fratres multifarie ... peccatorum.  |s Enspricht genau dem Druck.  |v Druck: Hain 11276, XIvb-XIIrb 
596 3 1 |g 1r  |t Titel, Besitzeintrag, Conspectus, sonst leer 
596 3 1 |g 1v  |t Bis auf neue Bleistiftsignatur leer 
596 3 0 |n Libellus I  |g 2ra-26vb  |t Secreta secretorum (interprete Philippo Tripolitano)  |r Ps-Aristoteles  |i >Secreta secretorum Aristotilis ad Alexandrum<. [Kapitelübersicht:] De prologo cuiusdam doctoris in commendacione Aristotilis. De prologo Ioannis qui transtulit [nicht vorhanden]. De regibus et modis eorum circa largitates et avariciam. De largitate et avaricia et aliis virtutibus. De doctrina Aristotilis in virtutibus et viciis ... [2rb] De circulo et exemplo iusti. [Capitulum primum:] [D]eus omnipotens custodiat regem nostrum ... [2vb] [Capitulum tertium:] [O] fili gloriosissime iustissime imperator confirmet te deus ... - ... declina semper ad meliorem et probabiliorem partem. >Conpletus est tractatus de signis et moribus naturalibus hominum ad regem magnificum Alexandrum qui dominatus fuit toti orbi dictus monarcha in septentrione<.  |v Druck: ed. Steele (1920), S. 25-172 
596 3 0 |n Libellus II  |g 27r-40v  |t Granum sinapis carmen Theodiscum cum anonymi cuiusdam commentario Latino  |r Meister Eckhart (?)  |i >Granum sinapis de divinitate pulcherrima in vulgari<. Abyssus abyssum invocat ... [Ps. 41,8]. Versiculus iste primus in duas partes dividitur. In prima enim parte dicit quod ... [27v] [Anfang des Gedichts:] [I]n dem begin ... [40v] quos si ut indignum me contigisse accusat presumptio devocio excuset amen.  |s Gedicht auf Deutsch (Meister Eckhart mutmassl. Verfasser), dazu lateinischer Kommentar; Text des Gedichts auf besonders ausgesparten Zeilen oder mitten im Kommentar in etwas grösserer Schrift vom Rest abgesetzt.  |v Druck: Bindschedler (1949), S. 32-159 (mit dt. Übersetzung) 
596 3 0 |n Libellus II  |g 40v  |t Schema (zwei Kreise) mit Erklärung  |i Nota secundum Dyonisium ... - ... qua se sibi conformat. [2 Kreise, darunter:] Huius figure centrum queras in incepcione ipsius; quod tamen alicubi est sed nescio ubi.  |v Druck: Bindschedler (1949), S. 160f. (mit Abbildung hinter S. 246) 
596 3 0 |n Libellus II  |g 41r  |t Nota de loco ad deum adorandum eligendo  |i // Adorarent homines, qui dicerent non prefero locum ... - ... in intimo templo cordis et in veritate agnicionis.  |s Rest einer oben begonnenen, nun beschnittenen Notiz. 
596 3 1 |n Libellus II  |g 41v-42v  |t Leer, bis auf Notiz 42v  |s 42v Notiz (kopfstehend) "Nos [?] itaque fratres non sumus ancille filii" [Gal. 4,31]. 
596 3 0 |n Libellus III  |g 43r-43v  |t Summa de ecclesiasticis officiis (prologus)  |r Iohannes Belethus  |i >Incipit summa magistri Iohannis Beleth de divinis officiis<. >Beleth rationale divinorum<. In primitiva ecclesia erat prohibitum ne ... - ... estivale ut quidam faciunt etc.  |s Papier (Bl. 43) nachträglich eingefügt, enthält nur den Prolog. Offenbar als Ergänzung des stark abgescheuerten und daher schlecht lesbaren Prologs (44r-44v) der eigentlichen Schrift.  |v Edition: CCCM 41-41A 
596 3 0 |n Libellus III  |g 44r-82v  |t Summa de ecclesiasticis officiis  |r Iohannes Belethus  |i >Incipit summa magistri Iohannis Beleth de divinis officiis<. >Beleth rationale divinorum<. [Prol.] In primitiva ecclesia prohibitum erat ne ... - ... miserere mei.  |v Edition: CCCM 41-41A 
596 3 0 |n Libellus III  |g 82v-83r  |t De fide, confessione, paenitentia quod caelorum regno necessaria sint  |i >Quomodo possimus venire ad regnum celorum<. Agite penitenciam appropinquavit enim regnum celorum [Matth. 3,2. 4,17]. Ista verba que dixi modo in Latino sunt multum bona ad audiendum et multum dulcia ad retinendum quia docent nos quomodo possimus pervenire ad regna celorum. Agite penitenciam etc. tres virtutes sunt id est tria bona sunt que debemus habere si volumus pervenire ad societatem angelorum. Primum bonum est recta fides ... secunda virtus est confessio vera ... [83r] tercia virtus est penitencia quia ... - ... venire ad societatem angelorum quod nobis concedat qui vivit et regnat in secula seculorum amen.  |s Wohl ein thema sermonis (in capite ieiunii?). 
596 3 0 |n Libellus III  |g 83r  |t Sermonis de adventu Christi materia  |i >Sermo<. Non egent qui sani sunt medico sed qui male habent [Luc. 5,31]. Ante adventum domini eramus infirmi et vulnerati sagittis diaboli et magnis peccatis nec poteramus sanari donec verus medicus dominus Ihesus Christus venit in terram pro nobis et attulit tria unguenta ... - ... maiorem enim caritatem nemo habet quam ut animam suam ponit quis pro amicis suis [Ioh. 15,13].  |s Die 3 unguenta sind: humilitas, patientia, caritas; kurz ausgeführtes thema sermonis. 
596 3 0 |n Libellus III  |g 83r-83v  |t De animae variis speciebus  |i >De diversis speciebus anime<. In homine itaque x fenestre sunt: In prima fenestra verba profert aerem suscipit et spirat cibos sumit et gustat in duabus fenestris videt procul et prope in duabus audit in duabus odorat et spirat in duabus inferioribus necessaria corporis ministrat foris decima fenestra umbiculum [sic] nominatur qui ventrem ornat. Homo habet in corde intellectum et cogitationem consilium et timorem in splene risum in felle iram in iecore amorem et flatum et levitatem in cursu et nando. Quid itaque est anima? Breviter dicendum est quod in scripturis tacetur anima est rationabilis et sensibilis vivificans spiritualiter et invisibiliter et mirabiliter omnia membra ... ornamenta anime sunt ... o homo qui es ex hiis duabus substanciis constitutus sc. corpore et anima ... disce humilitatem a Christo ... - ... martirium ex Vincencio largitatem ex Laurencio.  |s Betreffend fenestre vgl. etwa Anonymus de stabilitate animae, cap. 3 (PL 213, 914-915) 
596 3 0 |n Libellus III  |g 83v-84r  |t Secundi philosophi qui dicitur ad interrogationes Hadriani imperatoris datae responsiones  |r Secundus Taciturnus  |i Quid est deus in se ipso? Alpha et ω. Quid in mundo? Creator et rector. Quid in angelo? Decor et sapor. Quid in electo? Liberator et adiutor. Quid in reprobo? Terror et horror. Quid est mundus? Incessabilis circuitus, spectabilis suppellex, per se genitum theorema, multiformis formatio ... terra, aer, aqua. Quid est Occeanus? Mundi amplexus ... - ... Quid fides? Ignote rei miranda certituto [sic].  |v Druck: Daly/Suchier (1939), S. 155-159. 
596 3 0 |n Libellus III  |g 84r-84v  |t Sermo de symbolo ex Ps. Aug. serm. 242,1 et Aug. serm. 212,2 consartus  |r (Ps-)Augustinus  |i >Prologus<. [Ps. Aug. serm. 242,1-4] Queso fratres karissimi ut ... >Expositio symboli<. [Ibid.2] Credo in deum patrem ... terre etcetera in primis dilectissimi qualis sermo sit ... ac bonis actibus conservetis. [Aug. serm. 212,2] Hunc brevem sermonem de universo simbolo vobis debitum reddidi ... - ... fidelibus confitendum et perficiendum est ipso auxiliante cui est honor et gloria in secula seculorum amen.  |v Druck: PL 39, 2192-2193  |v Druck: PL 38, 1060 
596 3 0 |n Libellus III  |g 84v-89r  |t De dominica oratione  |r Cyprianus  |i >De oratione dominica<. Dominica precepta fratres dilectissimi nil aliud sunt quam magisteria divina ... - ... per dei indulgentiam recreati spiritaliter et renati imitemur quos futuri sumus habituri in regno sine interventu noctis solem et diem verum in nocte quasi in lumine diei vigilemus; oraturi semper et acturi semper gratias deo hic quoque orare et agere gratias non desinamus amen.  |v Edition: CSEL 3,1 S. 267-294 
596 3 0 |n Libellus III  |g 89r  |t De 3 martyriis  |i Tria sunt martiria sine sanguinis effusione, abstinencia in habundancia, largitas in paupertate, castitas in iuventute. 
596 3 0 |n Libellus III  |g 89r-89v  |t De timore  |i Timor quatuor modis dicitur: Timor mundanus quando servit homo deo propter timorem Gehenne ne amittat terrena. Secundus ... servilis ... tercius ... inicialis ... - ... quartus ... filialis quando homo servit deo propter meram caritatem et non propter timorem Gehenne. 
596 3 0 |n Libellus III  |g 89v  |t Interpretationes nominum Hebraicorum qualia in ps. 82,5-12 occurrunt  |i Tabernacula prout in psalmis accipiuntur sunt congregationes Idumeorum ... - ... Salmana umbra commotionis et significantur per eum instabiles omni prave suggestioni cedentes.  |s Aufs engste verwandt mit der Psalmenerklärung des Petrus Lombardus (PL 191, 782-785) 
596 3 0 |n Libellus III  |g 89v  |t Collectanea in epistulas Pauli, in Gal. 4,24 (frg.)  |r Petrus Lombardus  |i Allegoria dicitur ... - ... in libertate nascuntur.  |v Druck: PL 192, 147 
596 3 0 |n Libellus III  |g 89v  |t Varia  |i Tria sunt genera peccandi in spiritum sanctum scilicet primum est ... - ... an in futuro coronando.  |s 3 kurze Notae: 3 Arten Sünden wider den heiligen Geist, 3 Arten tentationes per deum (temptare tripliciter accipitur ...), 2 Arten misereri (misereri dicitur deus duobus modis ...). 
596 3 0 |n Libellus III  |g 90r-94v  |t Ad celebres rex caelice (Sequentia de sancto Michaele Archangelo)  |r Gerbert von Reims (= Silvester II)?  |i Ad [Druck: has] celebres rex celice laudes ... - ... decantemus alleluia.  |s Dieses und das nächste Stück gehören zusammen. Das Gedicht steht in etwas grösserer Schrift an den äusseren Rändern (rechts/links), meist nicht mehr als eine Silbe pro Zeile.  |v Druck: Analecta hymnica Bd. 7, Nr. 178 
596 3 0 |n Libellus III  |g 90r-94v  |t Commentarius ad sequentiam Ad celebres rex caelice  |i >Gilberti pape canticum de angelis cum glosa<. [Prol.] Nota hoc nomen canticum nunc large nunc stricte accipi. Aliquando enim canticum ita large sumitur ut carmen quod fit ad applaudendum alicui vel ad mores informandos vel ad mentis exultationem de celestibus habitam eprimendum cantici censeatur vocabulo. Iuxta quam huius vocabuli largam acceptionem orationes auctorum in quibus ad maiores dirigitur sermo ut eis fiat quedam applausio cantica possunt nuncupari ... Ex qua materia satis elucescit hoc opusculum duabus partibus theologie deservire, appothetice scilicet et ypothetice. Appothetica est illa species theologie que de unitate trinitatis et trinitate unitatis speculatione[m] pollicetur ... ypothetica vero dicitur illa theologie species que celestium spirituum vel civium spondet doctrinam ... ut a nobis eius potencie laus exibeatur invitat cum ait. [1,1] Ad celebres etc. consequenter ab officiis et ordinibus angelorum eorumque naturis in quibus specialiter eius sapientia resultat eum multiformiter commendat tercio et ultimo loco ad ipsos celestes spiritus orationem dirigens tractatum sub deprecatoria conclusione finiens ... - ... alleluia quod interpretatur laudate universalem allelu interpretatur laudate ia universalis idem ergo est alleluia quod laudate universalem.  |s Kommentar zum vorangehenden Stück (s. dort). Verfasserfrage 90r: "Quis auctor huius cantici fuerit ... ? Papa Gilbertus in quo non solum humana immo etiam supercelestis viguit sapientia hoc opusculum edidit ... ; qui ut sollempnitati Michaelis archangeli quoddam applausionis tributum persolveret et quedam de naturis et officiis et ordinibus supercelestium spirituum reseraret hoc opus conscripsit"  |v Druck: Lehmann (1937), S. 157-159 (bloss Anfang bis "ait" 90r, 7 von unten aus Hs. Uppsala C 178, 120-128) 
596 3 0 |n Libellus III  |g 94v-95r  |t Calendaria quaedam, sc. carmen illud Ausonii de signis mensium cum versibus de diebus Aegyptiacis alternatim coniunctum et praeceptis per singulos menses medicis auctum  |r Ausonius  |i [Aus. 14,9,1] Principium Iani sancit tropicus capricornus | [Vers. de diebus Aeg. 1] Prima dies mensis et septima truncat ut ensis. [praeceptum medicum] Hoc mense non est utile sanguinem minuere sed potiones et electuarium sumere vinum omni die ieiunus bibe propter infusionem sanguinis salvia cum sale gingiber reuponticum ... - ... [Aus. 14,9,12] terminat architenens media sua signa Decembri | [Vers. de diebus Aeg. 12] Septimus exsanguis virosus denus ut anguis. [Praeceptum medicum] Hoc mense agendum est quod et in precedenti.  |s Zuerst immer der Vers des Ausonius (sc. Aus. 14,9), dann der entsprechende Hexameter aus dem Gedicht de diebus Aegyptiacis, endlich, immer mit "Hoc mense" beginnend, eine medizinische Vorschrift. Die Verse sind nicht kenntlich gemacht; die einzelnen Monate werden bloss durch eine rote Lombarde des Ausonius-Verses (principium ..., mense ... usw.) hervorgehoben.  |v Edition: Ausonius 14,9 ed. Green (1991), S. 100  |v CIL I¹, S. 411b 
596 3 0 |n Libellus III  |g 95r-95v  |t Excerpta ex patribus  |i Ieronimus in Ysai [28,5] vino inebriantur qui scripturas sanctas male intelligunt ... - ... [Greg. M. past. 2,4] hostibus se opponit.  |s Zitate und Exzerpte vornehmlich aus Hieronymus, Ambrosius, Gregorius Magnus. 
596 3 0 |n In foliis additiciis  |g 96v  |t Versus de condicionibus medico necessariis  |i // Atque simul dicunt hic bonus est medicus | luceat in digitis medicorum splendida [gemma] | splendidus ornatus plurima lucra dabit | viliter indutus munus tibi vile parabis.  |s Oben beschnitten.  |v Druck: Collect. Salernit. 5, 103 
596 3 0 |n In foliis additiciis  |g Hinterer Deckel a-b  |t Fragmentum ex missali Cartusiano exsectum  |i >Offert<. Deus enim firmavit ... >Secreta<. Munera nostra quesumus domine ... - ... [Complenda] hu[ius nos domine] sacr[amenti ... ] [Introitus] P[uer] [...] //  |s Kopfstehend. Enspricht genau dem Druck.  |v Druck: Hain 11276, XIva-XIvb 
596 0 |a Pergament mittlerer Dicke, in der vorderen Hälfte des Bandes weich und stark kalziniert, hinten dicker und steif, Bl. 7 Ecke rechts unten abgeschnitten, Bll. 36,37,40 mit Lochspuren, Bl. 28 mit vernähtem Riss; Bl. 43 aus Papier (ohne Wasserzeichen) nachträglich eingefügt.  |b (V-1)⁹ + IV¹⁷ + (V-1)²⁶ + 2 IV⁴² + I⁴³ + (VII-2)⁵⁵ + 3 IV⁷⁹ + V⁸⁹ + (VI-5)⁹⁶; vor Bl. 18, 48, 51. 90 ein Bl., vor Bl. 96 vier Bll. herausgeschnitten, Bl. 43 als Einzelblatt nachträglich eingefügt; keine Bezeichnung der Lagen oder Wortreklamanten mit Ausnahme des Wortes "Folia" 17v.  |c Moderne Bleistiftfoliierung: 1-96 
596 1 |a Raum für Rubrizierungen ausgespart, aber nicht ausgeführt.  |d Schriftraum 12-13,5 x 10,5-11 cm, Breite kontinuierlich schwankend, Quadrierung fein mit dem Stift, 32-36 Zeilen ohne sichtbare Liniierung, zweispaltig  |e Leicht schräggestellte Buchkursive (Cursiva formata) 14. Jahrhundert, eine einzige Hand  |3 2r-26v 
596 1 |a Raum für Rubrizierungen ausgespart, aber nicht ausgeführt; 27r Ersatz in Schwarz von der Hand Heinrich Arnoldis  |c 40v, Schema (2 Kreise)  |d Schriftraum 14,5-15 x 10,5-11 cm, 36-37 Zeilen ohne sichtbare Quadrierung und Linierung  |e Buchkursive 1. Hälfte 14. Jahrhundert, eine einzige Hand, der Text des deutschen Gedichtes als besonders ausgesparte Zeilen oder mitten im Kommentar durch leichte Überdimensionierung der Buchstaben hervorgehoben  |3 27r-40v 
596 1 |a Rote Lombarden, Zwischentitel und hinweisende Glossen am Rand rot, Strichelung regelmässig rot.  |b 44r und 90r rote Initialen mit grüner Verzierung, 48r grüne Initiale  |d Schriftraum 14,5-15,5 x 9,5-10,5 cm, Quadrierung undeutlich mit Stift, 41-44, hinten meist 38, 44r 33 anfangs in sehr unregelmässigen Intervallen geschriebene Zeilen auf mit dem Zirkel abgesteckter und mit kaum sichtbarem Stift gezogener Liniierung  |e Buchminuskel vom Anfang des 14. Jahrhunderts, mehrere Hände, welche wohl so zu trennen sind: a) 44r-50v Mitte, willkürlich in Buchstabendichte und Wortintervallen wechselnd; b) 50v Mitte -55v, kleiner als a und quadratischen Formen sich nähernd; c) 56r-95v in der Grösse von b, aber etwas ausgefeilter; d) 90r unten -94v als regelmässige gleichzeitige Marginalien am äusseren Rand, etwa in doppelter Grösse der Schrift des Schriftspiegels, nur wenige Buchstaben auf jeder Zeile  |3 44r-95v 
596 1 |e Zusätze späterer Hände: a) 41r oben, sechs Zeilen Bastarda 15. Jahrhundert b) 43r-43v Urkundenkursive Mitte des 15. Jahrhunderts ohne Quadrierung und Liniierung c) 96v Buchkursive um 1400  |3 41r, 43r-43v 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Analecta hymnica Bd. 7, Nr. 178  |2 han-A4 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel, Bibliotheca antiqua. Signatur: E lxxvii:1 (alt)  |e E lxxvii:1 (alt)  |2 han-A5 
700 0 |a Aristoteles  |d v384-v322  |0 (DE-588)118650130  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Philippus  |c Tripolitanus  |d ca. um 1243  |0 (DE-588)102515735  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Eckhart  |c Meister  |d 1260-1328  |0 (DE-588)118528823  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Johannes  |c Belethus  |d -1185  |0 (DE-588)100948456  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Augustinus, Aurelius  |c Heiliger  |d 354-430  |0 (DE-588)118505114  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Cyprianus, Thascius Caecilius  |c Heiliger  |d 200-258  |0 (DE-588)118523112  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Secundus  |c Taciturnus  |d 2. Jh.  |0 (DE-588)102359512  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Petrus  |c Paris, Bischof  |d 1095-1160  |0 (DE-588)11859334X  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Silvester  |b II.  |c Papst  |d 950-1003  |0 (DE-588)11861438X  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Ausonius, Decimus Magnus  |d 310-395  |0 (DE-588)118505165  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Hieronymus, Sophronius Eusebius  |d 345-420  |0 (DE-588)118550853  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Ambrosius  |c Mediolanensis, Heiliger  |d 339-397  |0 (DE-588)11850245X  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Gregor  |b I.  |c Papst  |d 542-604  |0 (DE-588)118541838  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Louber, Jakob  |d 1440-1513  |0 (DE-588)1024501442  |e Annotator  |4 ann 
700 1 |a Carpentarii, Georgius  |d 1487-1531  |0 (DE-588)104212683  |e Annotator  |4 ann 
700 0 |a Henricus  |c Arnoldi  |d 1407-1487  |0 (DE-588)102492042  |e Annotator  |4 ann 
700 0 2 |a Eckhart  |c Meister  |d 1260-1328  |t Granum sinapis  |0 (DE-588)4529175-5 
700 0 2 |a Johannes  |c Belethus  |d -1185  |t Summa de ecclesiasticis officiis 
700 0 2 |a Secundus  |c Taciturnus  |d 2. Jh.  |t Secundi philosophi qui dicitur ad interrogationes Hadriani imperatoris datae responsiones 
700 1 2 |a Augustinus, Aurelius  |c Heiliger  |d 354-430  |t Sermones spurii  |n 242  |0 (DE-588)1123602832 
700 0 2 |a Cyprianus, Thascius Caecilius  |c Heiliger  |d 200-258  |t De dominica oratione  |0 (DE-588)4480422-2 
700 0 |a Petrus  |c Paris, Bischof  |d 1095-1160  |t Commentaria in epistulas d. Pauli  |0 (DE-588)1135935998 
700 1 2 |a Ausonius, Decimus Magnus  |d 310-395  |t Eclogae  |p In quo mense quod signum sit ad cursum solis  |0 (DE-588)4492748-4 
710 2 |a Kloster St. Margarethental  |0 (DE-588)4682346-3  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
730 0 |a Secreta secretorum  |0 (DE-588)4180605-0 
730 0 |a Ad celebres rex  |0 (DE-588)7545471-3 
830 0 |a Abteilung B IX  |v 24  |w (HAN)000108229DSV05 
852 4 |b A100  |c 102HSS  |j UBH B IX 24  |9 (41SLSP_UBS)9972440166305504 
856 4 2 |u http://www.manuscripta-mediaevalia.de/hs/katalogseiten/HSK0503b_b0336_jpg.htm  |z Meyer/Burckhardt online 
856 4 2 |u http://www.handschriftencensus.de/7370  |z Handschriftencensus 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c 102HSS  |p 12  |j UBH B IX 24  |b A100  |9 (41SLSP_UBS)9972440166305504 
986 |a (41SLSP_UBS)9972440166305504  |9 (41SLSP_UBS)9972440166305504 

Basisinformationen

Signatur:
  • Basel, UB, UBH B IX 24
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Sammelhandschrift
Entstehungsangaben:
14. und 15. Jh., um 1400
Entstehungszeit (normiert):
1300 - 1499
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (96 Blätter): mit Buchschmuck/Illustration; 17,5 x 13 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Pergament
Serie:
Abteilung B IX; 24

Sucheinstiege

Körperschaft:
Werktitel:
Formschlagwort:

Hierarchie/Kontext

Wird geladen...

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • In foliis additiciis. [Vorderer Deckel a-b]. Fragmentum ex missali Cartusiano exsectum. >Oratio<. [Con]cede quaesumus ... >Lectio Ysaie prophete<. [Hec] dicit dominus ... - ... >Ad Hebreos<. Fratres multifarie ... peccatorum.. Enspricht genau dem Druck.. Druck: Hain 11276, XIvb-XIIrb
  • [1r]. Titel, Besitzeintrag, Conspectus, sonst leer
  • [1v]. Bis auf neue Bleistiftsignatur leer
  • Libellus I. [2ra-26vb]. Secreta secretorum (interprete Philippo Tripolitano). Ps-Aristoteles. >Secreta secretorum Aristotilis ad Alexandrum<. [Kapitelübersicht:] De prologo cuiusdam doctoris in commendacione Aristotilis. De prologo Ioannis qui transtulit [nicht vorhanden]. De regibus et modis eorum circa largitates et avariciam. De largitate et avaricia et aliis virtutibus. De doctrina Aristotilis in virtutibus et viciis ... [2rb] De circulo et exemplo iusti. [Capitulum primum:] [D]eus omnipotens custodiat regem nostrum ... [2vb] [Capitulum tertium:] [O] fili gloriosissime iustissime imperator confirmet te deus ... - ... declina semper ad meliorem et probabiliorem partem. >Conpletus est tractatus de signis et moribus naturalibus hominum ad regem magnificum Alexandrum qui dominatus fuit toti orbi dictus monarcha in septentrione<.. Druck: ed. Steele (1920), S. 25-172
  • Libellus II. [27r-40v]. Granum sinapis carmen Theodiscum cum anonymi cuiusdam commentario Latino. Meister Eckhart (?). >Granum sinapis de divinitate pulcherrima in vulgari<. Abyssus abyssum invocat ... [Ps. 41,8]. Versiculus iste primus in duas partes dividitur. In prima enim parte dicit quod ... [27v] [Anfang des Gedichts:] [I]n dem begin ... [40v] quos si ut indignum me contigisse accusat presumptio devocio excuset amen.. Gedicht auf Deutsch (Meister Eckhart mutmassl. Verfasser), dazu lateinischer Kommentar; Text des Gedichts auf besonders ausgesparten Zeilen oder mitten im Kommentar in etwas grösserer Schrift vom Rest abgesetzt.. Druck: Bindschedler (1949), S. 32-159 (mit dt. Übersetzung)
  • Libellus II. [40v]. Schema (zwei Kreise) mit Erklärung. Nota secundum Dyonisium ... - ... qua se sibi conformat. [2 Kreise, darunter:] Huius figure centrum queras in incepcione ipsius; quod tamen alicubi est sed nescio ubi.. Druck: Bindschedler (1949), S. 160f. (mit Abbildung hinter S. 246)
  • Libellus II. [41r]. Nota de loco ad deum adorandum eligendo. // Adorarent homines, qui dicerent non prefero locum ... - ... in intimo templo cordis et in veritate agnicionis.. Rest einer oben begonnenen, nun beschnittenen Notiz.
  • Libellus II. [41v-42v]. Leer, bis auf Notiz 42v. 42v Notiz (kopfstehend) "Nos [?] itaque fratres non sumus ancille filii" [Gal. 4,31].
  • Libellus III. [43r-43v]. Summa de ecclesiasticis officiis (prologus). Iohannes Belethus. >Incipit summa magistri Iohannis Beleth de divinis officiis<. >Beleth rationale divinorum<. In primitiva ecclesia erat prohibitum ne ... - ... estivale ut quidam faciunt etc.. Papier (Bl. 43) nachträglich eingefügt, enthält nur den Prolog. Offenbar als Ergänzung des stark abgescheuerten und daher schlecht lesbaren Prologs (44r-44v) der eigentlichen Schrift.. Edition: CCCM 41-41A
  • Libellus III. [44r-82v]. Summa de ecclesiasticis officiis. Iohannes Belethus. >Incipit summa magistri Iohannis Beleth de divinis officiis<. >Beleth rationale divinorum<. [Prol.] In primitiva ecclesia prohibitum erat ne ... - ... miserere mei.. Edition: CCCM 41-41A
  • Libellus III. [82v-83r]. De fide, confessione, paenitentia quod caelorum regno necessaria sint. >Quomodo possimus venire ad regnum celorum<. Agite penitenciam appropinquavit enim regnum celorum [Matth. 3,2. 4,17]. Ista verba que dixi modo in Latino sunt multum bona ad audiendum et multum dulcia ad retinendum quia docent nos quomodo possimus pervenire ad regna celorum. Agite penitenciam etc. tres virtutes sunt id est tria bona sunt que debemus habere si volumus pervenire ad societatem angelorum. Primum bonum est recta fides ... secunda virtus est confessio vera ... [83r] tercia virtus est penitencia quia ... - ... venire ad societatem angelorum quod nobis concedat qui vivit et regnat in secula seculorum amen.. Wohl ein thema sermonis (in capite ieiunii?).
  • Libellus III. [83r]. Sermonis de adventu Christi materia. >Sermo<. Non egent qui sani sunt medico sed qui male habent [Luc. 5,31]. Ante adventum domini eramus infirmi et vulnerati sagittis diaboli et magnis peccatis nec poteramus sanari donec verus medicus dominus Ihesus Christus venit in terram pro nobis et attulit tria unguenta ... - ... maiorem enim caritatem nemo habet quam ut animam suam ponit quis pro amicis suis [Ioh. 15,13].. Die 3 unguenta sind: humilitas, patientia, caritas; kurz ausgeführtes thema sermonis.
  • Libellus III. [83r-83v]. De animae variis speciebus. >De diversis speciebus anime<. In homine itaque x fenestre sunt: In prima fenestra verba profert aerem suscipit et spirat cibos sumit et gustat in duabus fenestris videt procul et prope in duabus audit in duabus odorat et spirat in duabus inferioribus necessaria corporis ministrat foris decima fenestra umbiculum [sic] nominatur qui ventrem ornat. Homo habet in corde intellectum et cogitationem consilium et timorem in splene risum in felle iram in iecore amorem et flatum et levitatem in cursu et nando. Quid itaque est anima? Breviter dicendum est quod in scripturis tacetur anima est rationabilis et sensibilis vivificans spiritualiter et invisibiliter et mirabiliter omnia membra ... ornamenta anime sunt ... o homo qui es ex hiis duabus substanciis constitutus sc. corpore et anima ... disce humilitatem a Christo ... - ... martirium ex Vincencio largitatem ex Laurencio.. Betreffend fenestre vgl. etwa Anonymus de stabilitate animae, cap. 3 (PL 213, 914-915)
  • Libellus III. [83v-84r]. Secundi philosophi qui dicitur ad interrogationes Hadriani imperatoris datae responsiones. Secundus Taciturnus. Quid est deus in se ipso? Alpha et ω. Quid in mundo? Creator et rector. Quid in angelo? Decor et sapor. Quid in electo? Liberator et adiutor. Quid in reprobo? Terror et horror. Quid est mundus? Incessabilis circuitus, spectabilis suppellex, per se genitum theorema, multiformis formatio ... terra, aer, aqua. Quid est Occeanus? Mundi amplexus ... - ... Quid fides? Ignote rei miranda certituto [sic].. Druck: Daly/Suchier (1939), S. 155-159.
  • Libellus III. [84r-84v]. Sermo de symbolo ex Ps. Aug. serm. 242,1 et Aug. serm. 212,2 consartus. (Ps-)Augustinus. >Prologus<. [Ps. Aug. serm. 242,1-4] Queso fratres karissimi ut ... >Expositio symboli<. [Ibid.2] Credo in deum patrem ... terre etcetera in primis dilectissimi qualis sermo sit ... ac bonis actibus conservetis. [Aug. serm. 212,2] Hunc brevem sermonem de universo simbolo vobis debitum reddidi ... - ... fidelibus confitendum et perficiendum est ipso auxiliante cui est honor et gloria in secula seculorum amen.. Druck: PL 39, 2192-2193. Druck: PL 38, 1060
  • Libellus III. [84v-89r]. De dominica oratione. Cyprianus. >De oratione dominica<. Dominica precepta fratres dilectissimi nil aliud sunt quam magisteria divina ... - ... per dei indulgentiam recreati spiritaliter et renati imitemur quos futuri sumus habituri in regno sine interventu noctis solem et diem verum in nocte quasi in lumine diei vigilemus; oraturi semper et acturi semper gratias deo hic quoque orare et agere gratias non desinamus amen.. Edition: CSEL 3,1 S. 267-294
  • Libellus III. [89r]. De 3 martyriis. Tria sunt martiria sine sanguinis effusione, abstinencia in habundancia, largitas in paupertate, castitas in iuventute.
  • Libellus III. [89r-89v]. De timore. Timor quatuor modis dicitur: Timor mundanus quando servit homo deo propter timorem Gehenne ne amittat terrena. Secundus ... servilis ... tercius ... inicialis ... - ... quartus ... filialis quando homo servit deo propter meram caritatem et non propter timorem Gehenne.
  • Libellus III. [89v]. Interpretationes nominum Hebraicorum qualia in ps. 82,5-12 occurrunt. Tabernacula prout in psalmis accipiuntur sunt congregationes Idumeorum ... - ... Salmana umbra commotionis et significantur per eum instabiles omni prave suggestioni cedentes.. Aufs engste verwandt mit der Psalmenerklärung des Petrus Lombardus (PL 191, 782-785)
  • Libellus III. [89v]. Collectanea in epistulas Pauli, in Gal. 4,24 (frg.). Petrus Lombardus. Allegoria dicitur ... - ... in libertate nascuntur.. Druck: PL 192, 147
  • Libellus III. [89v]. Varia. Tria sunt genera peccandi in spiritum sanctum scilicet primum est ... - ... an in futuro coronando.. 3 kurze Notae: 3 Arten Sünden wider den heiligen Geist, 3 Arten tentationes per deum (temptare tripliciter accipitur ...), 2 Arten misereri (misereri dicitur deus duobus modis ...).
  • Libellus III. [90r-94v]. Ad celebres rex caelice (Sequentia de sancto Michaele Archangelo). Gerbert von Reims (= Silvester II)?. Ad [Druck: has] celebres rex celice laudes ... - ... decantemus alleluia.. Dieses und das nächste Stück gehören zusammen. Das Gedicht steht in etwas grösserer Schrift an den äusseren Rändern (rechts/links), meist nicht mehr als eine Silbe pro Zeile.. Druck: Analecta hymnica Bd. 7, Nr. 178
  • Libellus III. [90r-94v]. Commentarius ad sequentiam Ad celebres rex caelice. >Gilberti pape canticum de angelis cum glosa<. [Prol.] Nota hoc nomen canticum nunc large nunc stricte accipi. Aliquando enim canticum ita large sumitur ut carmen quod fit ad applaudendum alicui vel ad mores informandos vel ad mentis exultationem de celestibus habitam eprimendum cantici censeatur vocabulo. Iuxta quam huius vocabuli largam acceptionem orationes auctorum in quibus ad maiores dirigitur sermo ut eis fiat quedam applausio cantica possunt nuncupari ... Ex qua materia satis elucescit hoc opusculum duabus partibus theologie deservire, appothetice scilicet et ypothetice. Appothetica est illa species theologie que de unitate trinitatis et trinitate unitatis speculatione[m] pollicetur ... ypothetica vero dicitur illa theologie species que celestium spirituum vel civium spondet doctrinam ... ut a nobis eius potencie laus exibeatur invitat cum ait. [1,1] Ad celebres etc. consequenter ab officiis et ordinibus angelorum eorumque naturis in quibus specialiter eius sapientia resultat eum multiformiter commendat tercio et ultimo loco ad ipsos celestes spiritus orationem dirigens tractatum sub deprecatoria conclusione finiens ... - ... alleluia quod interpretatur laudate universalem allelu interpretatur laudate ia universalis idem ergo est alleluia quod laudate universalem.. Kommentar zum vorangehenden Stück (s. dort). Verfasserfrage 90r: "Quis auctor huius cantici fuerit ... ? Papa Gilbertus in quo non solum humana immo etiam supercelestis viguit sapientia hoc opusculum edidit ... ; qui ut sollempnitati Michaelis archangeli quoddam applausionis tributum persolveret et quedam de naturis et officiis et ordinibus supercelestium spirituum reseraret hoc opus conscripsit". Druck: Lehmann (1937), S. 157-159 (bloss Anfang bis "ait" 90r, 7 von unten aus Hs. Uppsala C 178, 120-128)
  • Libellus III. [94v-95r]. Calendaria quaedam, sc. carmen illud Ausonii de signis mensium cum versibus de diebus Aegyptiacis alternatim coniunctum et praeceptis per singulos menses medicis auctum. Ausonius. [Aus. 14,9,1] Principium Iani sancit tropicus capricornus | [Vers. de diebus Aeg. 1] Prima dies mensis et septima truncat ut ensis. [praeceptum medicum] Hoc mense non est utile sanguinem minuere sed potiones et electuarium sumere vinum omni die ieiunus bibe propter infusionem sanguinis salvia cum sale gingiber reuponticum ... - ... [Aus. 14,9,12] terminat architenens media sua signa Decembri | [Vers. de diebus Aeg. 12] Septimus exsanguis virosus denus ut anguis. [Praeceptum medicum] Hoc mense agendum est quod et in precedenti.. Zuerst immer der Vers des Ausonius (sc. Aus. 14,9), dann der entsprechende Hexameter aus dem Gedicht de diebus Aegyptiacis, endlich, immer mit "Hoc mense" beginnend, eine medizinische Vorschrift. Die Verse sind nicht kenntlich gemacht; die einzelnen Monate werden bloss durch eine rote Lombarde des Ausonius-Verses (principium ..., mense ... usw.) hervorgehoben.. Edition: Ausonius 14,9 ed. Green (1991), S. 100. CIL I¹, S. 411b
  • Libellus III. [95r-95v]. Excerpta ex patribus. Ieronimus in Ysai [28,5] vino inebriantur qui scripturas sanctas male intelligunt ... - ... [Greg. M. past. 2,4] hostibus se opponit.. Zitate und Exzerpte vornehmlich aus Hieronymus, Ambrosius, Gregorius Magnus.
  • In foliis additiciis. [96v]. Versus de condicionibus medico necessariis. // Atque simul dicunt hic bonus est medicus | luceat in digitis medicorum splendida [gemma] | splendidus ornatus plurima lucra dabit | viliter indutus munus tibi vile parabis.. Oben beschnitten.. Druck: Collect. Salernit. 5, 103
  • In foliis additiciis. [Hinterer Deckel a-b]. Fragmentum ex missali Cartusiano exsectum. >Offert<. Deus enim firmavit ... >Secreta<. Munera nostra quesumus domine ... - ... [Complenda] hu[ius nos domine] sacr[amenti ... ] [Introitus] P[uer] [...] //. Kopfstehend. Enspricht genau dem Druck.. Druck: Hain 11276, XIva-XIvb

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch, Deutsch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Aus der Basler Kartause. Besitzeintrag 1r von der Hand Jakob Loubers "Ti Iohannes Beleth de divinis officiis cum aliis pluribus E lxxvii" Zusatz des Georg Carpentarius "Primum", darunter in mattbrauner Tinte der ältere Eintrag Heinrich Arnoldis "Liber Cartusiensium in Basilea minori in quo continentur subscripta" mit nachfolgendem Conspectus ebenfalls von der Hand Arnoldis. Das später eingefügte Papierblatt 43 hat ausserdem von seiner Hand die Signatur "B lviii", welche 1r in der rechten oberen Ecke ausradiert ist. Ausser zwei kleinen Besitzeinträgen 2r und 26v "Liber Cartusiensium Basilee" von anderer Hand hat Arnoldi nochmals 44r und 90r am unteren Rand das Eigentum der Kartause vermerkt. Einem Eintrag in einer Buchkursive des 14. Jahrhunderts 96r "Liber Aristotelis de secretis secretorum et de regimine principum" hat er in "In principio quere" sowie nochmals "Cartusiensium Basilee" beigefügt. Im alten Standortsverzeichnis der bibliotheca antiqua (Registrum pro antiqua bibliotheca Cartusiae Basiliensis, AR I 2) 37v als erster Titel unter der von Louber eingetragenen späteren Signatur, im alphabetischen Verzeichnis Urban Mosers (Repertorium universale in librariam Cartusiae Basiliensis, AR I 4a) fünf Einträge: 28r "Secreta secretorum ad Alexandrum", 139r "Canticum de angelis Gilberti pape", 273v "Granum sinapis de divinitate", 282r "Summa Ioannis Beleth alias rationale divinorum", 191r "Ioannes Beleth de ratione divini officii" nach einer ersten Signatur lediglich der allgemeine Hinweis "Item E".
Akzession:
  • Eigentümer: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel
Ehemalige Signatur:
Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel, Bibliotheca antiqua. Signatur: E lxxvii:1 (alt); E lxxvii:1 (alt)

Einband

Einband:
Mit gemustertem braunen Leder überzogene, etwas mehr als 0,5 cm über den Buchblock hinausragende Buchdeckel; leichter Wurmfrass, Rückenpartie modern erneuert. Bis auf die Anzahl der Einzelstriche identische Muster auf dem vorderen und dem hinteren Deckel: in beidseitig (aussen vorne mit 2 breiten bzw. hinten 3 feinen, innen vorne mit 5 mittelbreiten bzw. hinten 4 breiten Strichen) begrenzter Umrahmung ein Rechteck im Format 10,5 x 6 bzw. 11,5 x 6 cm; dieses durch analog zur Umrahmung gestaltete, vorne in fünffacher bzw. hinten vierfacher Liniierung gezogenen Diagonalen und Diagonalparallelen in gleichmässige Rhomben aufgeteilt, mit zusätzlicher nochmaliger Strichziehung von Parallelen durch die Mitte der Rhombenfelder. Eine einzige, nach vorn greifende Schliesse abgebrochen; drei Nägel mit gekerbten Köpfen am hinteren Deckel, Metallbeschlag mit Schlitz zum Einhaken der Schliessenzunge am vorderen Deckel. Beide Innenseiten des Deckels mit liturgischen Fragmenten vom Anfang des 15. Jahrhunderts überklebt. Schmales Pergamentschild auf dem vorderen Deckel; Titel in gotischer Fraktur "Iohannes Beleth de divinis officiis cum aliis pluribus". Braun, rot eingefärbte Ledersignakeln am vorderen Schnitt.

Buchblock

Beschreibstoff:
Pergament mittlerer Dicke, in der vorderen Hälfte des Bandes weich und stark kalziniert, hinten dicker und steif, Bl. 7 Ecke rechts unten abgeschnitten, Bll. 36,37,40 mit Lochspuren, Bl. 28 mit vernähtem Riss; Bl. 43 aus Papier (ohne Wasserzeichen) nachträglich eingefügt.
Lagen:
(V-1)⁹ + IV¹⁷ + (V-1)²⁶ + 2 IV⁴² + I⁴³ + (VII-2)⁵⁵ + 3 IV⁷⁹ + V⁸⁹ + (VI-5)⁹⁶; vor Bl. 18, 48, 51. 90 ein Bl., vor Bl. 96 vier Bll. herausgeschnitten, Bl. 43 als Einzelblatt nachträglich eingefügt; keine Bezeichnung der Lagen oder Wortreklamanten mit Ausnahme des Wortes "Folia" 17v.
Zählungen:
Moderne Bleistiftfoliierung: 1-96

Ausstattung

Rubrizierungen:
2r-26v: Raum für Rubrizierungen ausgespart, aber nicht ausgeführt.
27r-40v: Raum für Rubrizierungen ausgespart, aber nicht ausgeführt; 27r Ersatz in Schwarz von der Hand Heinrich Arnoldis
44r-95v: Rote Lombarden, Zwischentitel und hinweisende Glossen am Rand rot, Strichelung regelmässig rot.
Initialen:
44r-95v: 44r und 90r rote Initialen mit grüner Verzierung, 48r grüne Initiale
Miniaturen / Zeichnungen:
27r-40v: 40v, Schema (2 Kreise)
Einrichtung:
2r-26v: Schriftraum 12-13,5 x 10,5-11 cm, Breite kontinuierlich schwankend, Quadrierung fein mit dem Stift, 32-36 Zeilen ohne sichtbare Liniierung, zweispaltig
27r-40v: Schriftraum 14,5-15 x 10,5-11 cm, 36-37 Zeilen ohne sichtbare Quadrierung und Linierung
44r-95v: Schriftraum 14,5-15,5 x 9,5-10,5 cm, Quadrierung undeutlich mit Stift, 41-44, hinten meist 38, 44r 33 anfangs in sehr unregelmässigen Intervallen geschriebene Zeilen auf mit dem Zirkel abgesteckter und mit kaum sichtbarem Stift gezogener Liniierung
Schrift:
2r-26v: Leicht schräggestellte Buchkursive (Cursiva formata) 14. Jahrhundert, eine einzige Hand
27r-40v: Buchkursive 1. Hälfte 14. Jahrhundert, eine einzige Hand, der Text des deutschen Gedichtes als besonders ausgesparte Zeilen oder mitten im Kommentar durch leichte Überdimensionierung der Buchstaben hervorgehoben
44r-95v: Buchminuskel vom Anfang des 14. Jahrhunderts, mehrere Hände, welche wohl so zu trennen sind: a) 44r-50v Mitte, willkürlich in Buchstabendichte und Wortintervallen wechselnd; b) 50v Mitte -55v, kleiner als a und quadratischen Formen sich nähernd; c) 56r-95v in der Grösse von b, aber etwas ausgefeilter; d) 90r unten -94v als regelmässige gleichzeitige Marginalien am äusseren Rand, etwa in doppelter Grösse der Schrift des Schriftspiegels, nur wenige Buchstaben auf jeder Zeile
41r, 43r-43v: Zusätze späterer Hände: a) 41r oben, sechs Zeilen Bastarda 15. Jahrhundert b) 43r-43v Urkundenkursive Mitte des 15. Jahrhunderts ohne Quadrierung und Liniierung c) 96v Buchkursive um 1400

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Die mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek Basel : beschreibendes Verzeichnis. Abt. B, Theologische Pergamenthandschriften / bearb. von Gustav Meyer und Max Burckhardt. - Basel : Universitätsbibliothek, 1960-1975. - Bd. 2, S. 336-348
  • Wurms, Friedrich. - Studien zu den deutschen und lateinischen Prosafassungen des pseudo-aristotelischen "Secretum secretorum". - Diss. Hamburg, 1970, S. 86 Nr. 191 2ra-26vb
  • Iohannis Beleth, Summa de ecclesiasticis officiis, ed. Herbert Douteil, Turnhout 1976 (Corpus Christianorum continuatio mediaevalis 41), S. 82*-84*. 43r-82v
  • Lohr, Carolus. - Aristotelica helvetica (Scrinium Friburgense, Sonderband 6). - Freiburg, 1994, S. 27
  • Janner, Sara u. Jurot, Romain. - Die handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus, Bd. 9: Schweiz, 2 Teile. - Wien, 2001, Bd. 2 S. 43
Literatur:
  • [Missale Cartusianum]. - [Speyer] : [Peter Drach], [nicht nach 1496] (= Hain 11276); Vorderer, hinterer Deckel
  • Collectio Salernitana ossia documenti inediti e tratati di medicina appartenenti alla scuola medica Salernitana raccolti ed illustrati da C. Daremberg, e S. De Renzi; premessa la storia della scuola, e pubblicati a cura di Salvatore de Renzi medico Napolitano, tomo quinto Napoli ... 1859; 96v
  • S. Thasci Caecili Cypriani opera omnia rec. et commentario critico instruxit Guilelmus Hartel (CSEL 3,1). - Vindobonae, 1868.; 84v-89r
  • Opera hactenus inedita Rogeri Baconi fasc. v secretum secretorum cum glossis et notulis tractatus brevis et utilis ad declarandum quedam obscure dicta Fratris Rogeri nunc primum edidit Robert Steele accedunt versio Anglicana ex Arabico edita per A. S. Fulton versio vetusta Anglo-Normanica nunc primum edita Oxonii ... MCMXX.; 2ra-26vb
  • Lehmann, Paul. - Skandinavische Reisefrüchte 1. Nachlese, in: Nordisk Tidskrift för Bok- och Bibliotheksväsen 24 (1937), S. 103-120, 141-164.; 90r-94v
  • Altercatio Hadriani Augusti et Epicteti philosophi by Lloyd William Daly & Walther Suchier (Illinois studies in language and literature 24). - Urbana, 1939.; 83v-84r
  • Bindschedler, Maria. - Der lateinische Kommentar zum Granum sinapis (Basler Studien zur deutschen Sprache und Literatur 9, = Diss. Basel 1945). - Basel, 1949; 27r-40v
  • Ruh, Kurt. - Textkritik zum Mystikerlied 'Granum Sinapis'. In: Festschrift Josef Quint. - Bonn, 1964, S. 169-185; 27r-40v
  • Alverny, Marie-Thérèse d' (Hrsg.). - Alain de Lille, textes inédits. - Paris, 1965, S. 185f., 191f., 194-217; 90r-94v
  • Iohannis Beleth, Summa de ecclesiasticis officiis, ed. Herbert Douteil, Turnhout 1976 (Corpus Christianorum continuatio mediaevalis 41-41A).; 43r-82v
  • Hamburger, Jeffrey F. - The Rothschild canticles. - New Haven, 1990, S. 131 u. Abb. 208
  • Studer, Monika. - Bibliotheca cartusiae Basiliensis. Die Bibliothek der Basler Kartause mit besonderem Fokus auf die Zeit unter Prior Heinrich Arnoldi (1449–1480). – In: Raum und Medium. Literatur und Kultur in Basel in Basel in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, S. 287-313. – Basel, 2020 (Kulturtopographie des alemannischen Raums 9), hier S. 303, 307, 310
Repertorien:
  • Analecta hymnica Bd. 7, Nr. 178
Externer Link:

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die generellen Benutzungsregeln für den Sonderlesesaal.
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; September 2020; HAN-Katalogisierungsregeln; Normalaufnahme nach: Meyer/Burckhardt (s. dort für weitergehende Informationen, insbesondere Abweichungen zu den von Meyer/Burckhardt zugrunde gelegten Drucken und Editionen), mit Ergänzungen; Fischer
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Oktober 2020; HAN-Katalogisierungsregeln; revidiert; Flury/Fischer
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170524802305501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000079355DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170524802305501
  • (41SLSP_UBS)9972440166305504
Quelle: