Liber ordinarius OCist

Kurzformat

Liber ordinarius OCist / Südwestdeutsch , 4. Viertel des 15. Jahrhunderts; Mitte des 16. Jahrhunderts
1 Band (142 Blätter) : 20,5 x 14,5 cm - Papier
  • Aarau, KB AG, AKB MsWettQ 17

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170516272705501
005 20240312034616.0
008 191202q14751499xx 00| | lat d
019 |a Rekatalogisierungsgrad teil  |5 HAN 
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000356298DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170516272705501 
035 |a (41SLSP_ABN)999067689408281  |9 (41SLSP_ABN)999067689408281 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a q  |c 1475  |e 1499 
245 1 0 |a Liber ordinarius OCist 
264 0 |a Südwestdeutsch  |c 4. Viertel des 15. Jahrhunderts; Mitte des 16. Jahrhunderts 
300 |a 1 Band (142 Blätter)  |c 20,5 x 14,5 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Papier 
510 4 |a Bretscher-Gisiger, Charlotte / Gamper, Rudolf. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters Wettingen. Katalog der mittelalterlichen Handschriften in Aarau, Laufenburg, Lenzburg, Rheinfelden und Zofingen. - Dietikon, 2009, S. 184-186 
546 |a Lateinisch 
561 |a Zisterziensisch nach Kalendar und Inhalt. Die Einteilung in 306 Kapitel entspricht dem Liber ordinarius OCist, Freiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 317 aus Salem (Leisibach, Josef. - Die liturgischen Handschriften der Kantons- und Universitätsbibliothek Freiburg. - Freiburg 1976, S. 147-151). In der vorliegenden Hs. fehlt eine Kapitelzählung, jedoch wird bisweilen auf eine solche verwiesen, z. B. 77v "... amplius quere ulterius et superius in hoc libro capitulo 139, 81r ... sicut superius ordinatum est in capitulo 144 huius libri". Nach den im Kalendar nachgetragenen Heiligen südwestdeutsch. Die Datierung der Hs. auf 1488 (Bruckner) beruht auf dem Anfangsjahr der komputistischen Tafel 132r, weist jedoch nur auf den Zeitraum der Entstehung hin. Besitzer: Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband und Inhaltsangabe, Ir. IIr, 12v, 14r, 126v, 127r und 139v Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh. 
563 |a Mit hellem Leder bezogene Holzdeckel, 16. Jh. Streicheisenlinien, gleiche Rollenstempel wie MsWettF 12. Zwei nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen. Je vier Eckbeschläge. Blau-weisse Kapitale. Spiegelblätter und Vorsatzblatt (I) Papier; Pergamentbl. 139 Spiegelblatt eines früheren Einbandes. Lederbezug nachträglich hellbraun übermalt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Directorium Cistercie[nse]", 18. Jh., die darunter stehende Wettinger Bibliotheksignatur nur zum Teil sichtbar "Q.V.[?]," Rest von einem späteren Papierschild verdeckt 
581 |a Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica, Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser. - Genf 1955, S. 117f. 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Dezember 2019  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Rekat teil nach Bretscher/Gamper (2009)  |k Rudolf Gamper 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 3 1 |g Ir  |t Inhaltsangabe. 18. Jh.  |i Directorium divini officii pro ordine Cisterciensi 1488 
596 3 1 |g Iv  |t leer 
596 3 0 |g IIr  |t Inceptiones historiarum  |i >Hystoria. In principio. Salomon<. B. Pridie kalendas Augusti ...  |s In Verbindung mit Sonntagsbuchstaben 
596 3 0 |g IIv  |t Komputistische Tafel  |s U. a. Sonntagsbuchstaben, Concurrenten, Septuagesima, Quadragesima, Ostern, Anzahl der Wochen von Pfingsten bis 1. Advent sowie der überzähligen Tage 
596 3 0 |g IIIr  |t Aderlasstafel  |i >Tabula minucionis<.  |s Mit Goldener Zahl und Sonntagsbuchstabe 
596 3 0 |g IIIv  |t Komputistische Tafel  |s Angelegt, aber nur zum Teil ausgeführt 
596 3 0 |g 1r-12v  |t Kalendar, zisterziensisch. Hand des 16. Jhs.  |i [Zusätzliche Heilige von erster Hand:] Verene virginis [1. 9.], Galli confessoris [16. 10.], Cůnradi eppiscopi [sic; 26. 11.]. [Nachträge, 16./17. Jh.:] Blasii episcopi et martiris [3. 2.], Dorotheę virginis et martiris [6. 2.], Dedicatio altaris sancti Michaelis [24. 10.]. [12v] >Finis. B x B<  |s Sonntagsbuchstaben, fortlaufende Zählung der Monatstage, Kalenden, Nonen, Iden, Angaben zu Länge von Tag und Nacht. Heiligenkalender und Festgrade entsprechen dem Stand des letzten Viertels des 15. Jhs. (Backaert, Calendrier, S. 122).  |v Backaert, M. Bernard. - L’évolution du calendrier citerciens, in: Collectanea ordinis Cisterciensium reformatorum 12 (1950), S. 81-94, 302-316; 13 (1951), S. 108-127 
596 3 1 |g 13r  |t Federprobe 
596 3 1 |g 13v  |t leer 
596 3 0 |g 14r-39r  |t Ordinarium Cisterciense, pars prima  |i Audite hec omnes gentes ... Dominica quidem prima adventus domini semper debet celebrari in dominica magis proxima festo sancti Andree ... - ... [38r] >De festo sancti Mathie appostoli [sic]< ... quere superius sicut in sabato quinquagesime. [18v Conceptio BMV] (... Excepta transposicione annunciacionis beate Marie de qua ordinavit generale capitulum anno domini 1360)  |s 1. Adventssonntag - Matthias. 1. Adventssonntag - Matthias 
596 3 0 |g 39v-58v  |t Ordinarium Cisterciense, pars secunda  |i >Sequitur ergo exposicio tabule sequentis de lxx(a) cum annotacionibus eius<. Nota diligenter sub figura litteram dominicalem presentis anni ... [40r Tafel. 40v] >Quando lxx in kalendas Februarii<. Quando lxx(a) xv(o) kalendas Februarii evenerit missa matutinalis erit Prisce virginis ... - ... [55v] >Nono kalendas Marcii<. Quando lxxa nono kalendas Marcii evenerit utrumque missa erit de lxx(a) ... [56v] >De festis in quibus laboramus non in sabatis lxx(me)< ...  |s Septuagesima - Quadragesima. Komputistischer Text und Tafel 
596 3 0 |g 58v-121v  |t Ordinarium Cisterciense, pars tertia  |i >De sancto Thoma confessore<. Festum sancte [sic] Thome confessoris cum xiiim lectionibus et una missa agatur ... - ... [120v] >De absolucione tempore generalis capituli< ... anime istorum et omnium fidelium defunctorum requiescant in pace. Amen. [63r Annuntiatio BMV; 64r Palmsonntag; 70v Ostern; 83r Commemoratio monachorum ordinis] ([83v] >Diffinicio de ipsa commemoracione< ... Hoc autem ordinatum fuit anno domini milesimo 377); [85r Ascensio; 87r Pfingsten; 98v Anna] (... festum de beata Anna ... cum xii(im) leccionibus et una missa fiat per ordinem universum ... hoc autem ordinatum fuit in capitulo generali anno domini m° 377°); [100v Assumptio BMV; 104v Nativitas BMV; 109v Ursula] (... In hac festivitate cantetur hymnus Ihesu corona virginum et non alius sicut ordinavit generale capitulum anno 1280); [110v Allerheiligen]  |s Thomas von Aquin - Andreas; Anhang 
596 3 0 |g 121v-125v  |t Notae  |i >Sequuntur quedam notabilia excepta de usibus et de dictis beati Bernhardi et diffinicionibus Cisterciensis ordinis ...<. [Capitula. 122r] >De suscipiendis eppiscopis [sic]<. Ad suscipiendos eppiscopos [sic] seu episcopum convocantur fratres ... - ... [125r] >De dedicacione ecclesie< ... si autem dedicacio ecclesie fuerit in octava pasche vel penthecoste 
596 3 0 |g 125v-126v  |t Notae de festis sanctorum  |i >Incipiunt aliqua notabilia de festis sanctorum que eveniunt in sabatis vel aliis diebus quando perdunt primas vel secundas vesperas<. In sabatis adventus domini, lxx(me8, l(me), xl(me) usque in sabatum ante palmarum ... 
596 3 1 |g 127r  |t Nachtrag  |i >Quibus diebus due misse canuntur< 
596 3 1 |g 127v-131v  |t leer 
596 3 0 |g 132r-v  |t Komputistische Tafel  |s Für die Jahre 1488-1548, u. a. Sonntagsbuchstaben, Goldene Zahl, Indiktion, Epakten 
596 3 1 |g 133r-139r  |t leer 
596 3 1 |g 139v  |t Nachtrag. Formula. >Reabilitatio<. Auctoritate reverendissimi in Christo patris et domini nostri Cisterciensis ac tocius generalis capituli ... - ... ad omnes vestros [?] gradus et dignitates reabilito et reabilitatem reddo in nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen  |s >Reabilitatio<. Auctoritate reverendissimi in Christo patris et domini nostri Cisterciensis ac tocius generalis capituli ... - ... ad omnes vestros [?] gradus et dignitates reabilito et reabilitatem reddo in nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen. 
655 7 |a Liturgische Handschrift  |2 gnd-content 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
852 4 |b AKB  |c AKBHA  |j AKB MsWettQ 17  |9 (41SLSP_ABN)999067689408281 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c AKBHA  |p 70  |j AKB MsWettQ 17  |b AKB  |9 (41SLSP_ABN)999067689408281 
986 |a (41SLSP_ABN)999067689408281  |9 (41SLSP_ABN)999067689408281 

Basisinformationen

Signatur:
  • Aarau, KB AG, AKB MsWettQ 17
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Liber ordinarius OCist
Entstehungsangaben:
Südwestdeutsch, 4. Viertel des 15. Jahrhunderts; Mitte des 16. Jahrhunderts
Entstehungszeit (normiert):
1475 - 1499
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (142 Blätter); 20,5 x 14,5 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Papier

Sucheinstiege

Ort:
Formschlagwort:

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • [Ir]. Inhaltsangabe. 18. Jh.. Directorium divini officii pro ordine Cisterciensi 1488
  • [Iv]. leer
  • [IIr]. Inceptiones historiarum. >Hystoria. In principio. Salomon<. B. Pridie kalendas Augusti .... In Verbindung mit Sonntagsbuchstaben
  • [IIv]. Komputistische Tafel. U. a. Sonntagsbuchstaben, Concurrenten, Septuagesima, Quadragesima, Ostern, Anzahl der Wochen von Pfingsten bis 1. Advent sowie der überzähligen Tage
  • [IIIr]. Aderlasstafel. >Tabula minucionis<.. Mit Goldener Zahl und Sonntagsbuchstabe
  • [IIIv]. Komputistische Tafel. Angelegt, aber nur zum Teil ausgeführt
  • [1r-12v]. Kalendar, zisterziensisch. Hand des 16. Jhs.. [Zusätzliche Heilige von erster Hand:] Verene virginis [1. 9.], Galli confessoris [16. 10.], Cůnradi eppiscopi [sic; 26. 11.]. [Nachträge, 16./17. Jh.:] Blasii episcopi et martiris [3. 2.], Dorotheę virginis et martiris [6. 2.], Dedicatio altaris sancti Michaelis [24. 10.]. [12v] >Finis. B x B<. Sonntagsbuchstaben, fortlaufende Zählung der Monatstage, Kalenden, Nonen, Iden, Angaben zu Länge von Tag und Nacht. Heiligenkalender und Festgrade entsprechen dem Stand des letzten Viertels des 15. Jhs. (Backaert, Calendrier, S. 122).. Backaert, M. Bernard. - L’évolution du calendrier citerciens, in: Collectanea ordinis Cisterciensium reformatorum 12 (1950), S. 81-94, 302-316; 13 (1951), S. 108-127
  • [13r]. Federprobe
  • [13v]. leer
  • [14r-39r]. Ordinarium Cisterciense, pars prima. Audite hec omnes gentes ... Dominica quidem prima adventus domini semper debet celebrari in dominica magis proxima festo sancti Andree ... - ... [38r] >De festo sancti Mathie appostoli [sic]< ... quere superius sicut in sabato quinquagesime. [18v Conceptio BMV] (... Excepta transposicione annunciacionis beate Marie de qua ordinavit generale capitulum anno domini 1360). 1. Adventssonntag - Matthias. 1. Adventssonntag - Matthias
  • [39v-58v]. Ordinarium Cisterciense, pars secunda. >Sequitur ergo exposicio tabule sequentis de lxx(a) cum annotacionibus eius<. Nota diligenter sub figura litteram dominicalem presentis anni ... [40r Tafel. 40v] >Quando lxx in kalendas Februarii<. Quando lxx(a) xv(o) kalendas Februarii evenerit missa matutinalis erit Prisce virginis ... - ... [55v] >Nono kalendas Marcii<. Quando lxxa nono kalendas Marcii evenerit utrumque missa erit de lxx(a) ... [56v] >De festis in quibus laboramus non in sabatis lxx(me)< .... Septuagesima - Quadragesima. Komputistischer Text und Tafel
  • [58v-121v]. Ordinarium Cisterciense, pars tertia. >De sancto Thoma confessore<. Festum sancte [sic] Thome confessoris cum xiiim lectionibus et una missa agatur ... - ... [120v] >De absolucione tempore generalis capituli< ... anime istorum et omnium fidelium defunctorum requiescant in pace. Amen. [63r Annuntiatio BMV; 64r Palmsonntag; 70v Ostern; 83r Commemoratio monachorum ordinis] ([83v] >Diffinicio de ipsa commemoracione< ... Hoc autem ordinatum fuit anno domini milesimo 377); [85r Ascensio; 87r Pfingsten; 98v Anna] (... festum de beata Anna ... cum xii(im) leccionibus et una missa fiat per ordinem universum ... hoc autem ordinatum fuit in capitulo generali anno domini m° 377°); [100v Assumptio BMV; 104v Nativitas BMV; 109v Ursula] (... In hac festivitate cantetur hymnus Ihesu corona virginum et non alius sicut ordinavit generale capitulum anno 1280); [110v Allerheiligen]. Thomas von Aquin - Andreas; Anhang
  • [121v-125v]. Notae. >Sequuntur quedam notabilia excepta de usibus et de dictis beati Bernhardi et diffinicionibus Cisterciensis ordinis ...<. [Capitula. 122r] >De suscipiendis eppiscopis [sic]<. Ad suscipiendos eppiscopos [sic] seu episcopum convocantur fratres ... - ... [125r] >De dedicacione ecclesie< ... si autem dedicacio ecclesie fuerit in octava pasche vel penthecoste
  • [125v-126v]. Notae de festis sanctorum. >Incipiunt aliqua notabilia de festis sanctorum que eveniunt in sabatis vel aliis diebus quando perdunt primas vel secundas vesperas<. In sabatis adventus domini, lxx(me8, l(me), xl(me) usque in sabatum ante palmarum ...
  • [127r]. Nachtrag. >Quibus diebus due misse canuntur<
  • [127v-131v]. leer
  • [132r-v]. Komputistische Tafel. Für die Jahre 1488-1548, u. a. Sonntagsbuchstaben, Goldene Zahl, Indiktion, Epakten
  • [133r-139r]. leer
  • [139v]. Nachtrag. Formula. >Reabilitatio<. Auctoritate reverendissimi in Christo patris et domini nostri Cisterciensis ac tocius generalis capituli ... - ... ad omnes vestros [?] gradus et dignitates reabilito et reabilitatem reddo in nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen. >Reabilitatio<. Auctoritate reverendissimi in Christo patris et domini nostri Cisterciensis ac tocius generalis capituli ... - ... ad omnes vestros [?] gradus et dignitates reabilito et reabilitatem reddo in nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen.

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Zisterziensisch nach Kalendar und Inhalt. Die Einteilung in 306 Kapitel entspricht dem Liber ordinarius OCist, Freiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 317 aus Salem (Leisibach, Josef. - Die liturgischen Handschriften der Kantons- und Universitätsbibliothek Freiburg. - Freiburg 1976, S. 147-151). In der vorliegenden Hs. fehlt eine Kapitelzählung, jedoch wird bisweilen auf eine solche verwiesen, z. B. 77v "... amplius quere ulterius et superius in hoc libro capitulo 139, 81r ... sicut superius ordinatum est in capitulo 144 huius libri". Nach den im Kalendar nachgetragenen Heiligen südwestdeutsch. Die Datierung der Hs. auf 1488 (Bruckner) beruht auf dem Anfangsjahr der komputistischen Tafel 132r, weist jedoch nur auf den Zeitraum der Entstehung hin. Besitzer: Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband und Inhaltsangabe, Ir. IIr, 12v, 14r, 126v, 127r und 139v Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh.

Einband

Einband:
Mit hellem Leder bezogene Holzdeckel, 16. Jh. Streicheisenlinien, gleiche Rollenstempel wie MsWettF 12. Zwei nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen. Je vier Eckbeschläge. Blau-weisse Kapitale. Spiegelblätter und Vorsatzblatt (I) Papier; Pergamentbl. 139 Spiegelblatt eines früheren Einbandes. Lederbezug nachträglich hellbraun übermalt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Directorium Cistercie[nse]", 18. Jh., die darunter stehende Wettinger Bibliotheksignatur nur zum Teil sichtbar "Q.V.[?]," Rest von einem späteren Papierschild verdeckt

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Bretscher-Gisiger, Charlotte / Gamper, Rudolf. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters Wettingen. Katalog der mittelalterlichen Handschriften in Aarau, Laufenburg, Lenzburg, Rheinfelden und Zofingen. - Dietikon, 2009, S. 184-186
Literatur:
  • Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica, Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser. - Genf 1955, S. 117f.

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Dezember 2019; HAN-Katalogisierungsregeln; Rekat teil nach Bretscher/Gamper (2009); Rudolf Gamper
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170516272705501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000356298DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170516272705501
  • (41SLSP_ABN)999067689408281
Quelle: