Arnaldus de Villanova; Johannes Hispalensis (?); Avenzoar
Short form
Arnaldus de Villanova; Johannes Hispalensis (?); Avenzoar / 13. Nov. 1429; 15., ev. Anfang 16. Jh.
1 Band (169 Blätter) : 28-30,5 x 20,5-21,5 cm - Papier
-
Basel, UB, UBH D II 3
LEADER | 16391ntmaa2200853 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | 991170449634805501 | ||
005 | 20230809141535.0 | ||
008 | 120329q14001509xx 00| | lat d | ||
019 | |a Rekatalogisierungsgrad teil |5 HAN | ||
019 | |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen. |5 HAN/11.11.2020/bmt | ||
035 | |a (HAN)000190737DSV05 | ||
035 | |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170449634805501 | ||
035 | |a (41SLSP_UBS)9972410508905504 |9 (41SLSP_UBS)9972410508905504 | ||
040 | |a CH-001880-7 |b ger |e HAN-Katalogisierungsregeln | ||
046 | |a s |c 1429 | ||
046 | |a q |c 1400 |e 1509 | ||
245 | 1 | 0 | |a Arnaldus de Villanova; Johannes Hispalensis (?); Avenzoar |
264 | 0 | |c 13. Nov. 1429; 15., ev. Anfang 16. Jh. | |
300 | |a 1 Band (169 Blätter) |c 28-30,5 x 20,5-21,5 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
340 | |a Papier | ||
490 | 1 | |a Abteilung D II |v 3 | |
506 | |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal | ||
510 | 3 | |a Goldschmidt, Günther. - Ungedruckte Beschreibung, 28.08.1939 | |
510 | 4 | |a Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd.1. - Dietikon; Zürich, 1977, Nr. 447 | |
510 | 4 | |a Daems, Willem F. - Alte Pharmazie und Medizin in Handschriften und Basler Drucken (Ausstellungskatalog). - Basel, 1979, Nr. 13 | |
520 | |a Die Handschrift besteht aus zwei Einheiten: einem Hauptteil (Bl. 6-155) mit dem Arnaldus de Villanova zugeschriebenen Breviarium practicae medicinae und einer später beigfügten Einheit diätetisch-medizinischen Inhaltes mit Auszügen aus Johannes Hispalensis (?) und Avenzoar (Bll. 156-169). | ||
533 | |n Sicherheitsfilm Basel UB: Mscr Film c 176 |d 2013 | ||
546 | |a Lateinisch | ||
561 | |a Die Handschrift befand sich im Besitz des Dominikanerkonvents Basel, wie Spuren einer Katenierung und Folio-Angaben von Heinrich Schretz OP nahelegen. Die Blätter 156-169 sind der Handschrift durch Conrad Pfister (1576-1636) beigeheftet worden. Von seiner Hand Blatt 156r: "Medica ὑγιεινά M.S. in charta". Datierung des ersten Teils der Handschrift Bl. 149v "Explicit practica magistri Arnaldi de Villa Nova anno domini 1429° die sancti Briccii". | ||
563 | |a Holz, mit weissem starkem Leder überzogen, wurmstichig und verschabt. Vorder- und Hinterdeckel durch zweifache Streicheisenlinien eingerahmt. Auf dem Rücken Titelaufschrift von der Hand Conrad Pfisters (?): "Arnaldi de Villa | medica | parva practica". Innendeckel beide mit Papier überzogen, vorne mit Eintragungen (siehe Inhalt), hinten unbeschrieben. Einfache Lederschliessen auf zwei kleinen Dornen am Rückdeckel übergreifend, ehemals Catenatus. | ||
581 | |a Collectio Salernitana ossia documenti inediti e tratati di medicina appartenenti alla scuola medica salernitanta raccolti ed illustrati da G. E. T. Henschel, C. Daremberg, e S. De Renzi; premessa la storia della scuola, e pubblicati a cura di Salvatore de Renzi medico Napolitano tomo quinto Napoli ... 1859 |3 Buchdeckel vorne, Innenseite | ||
581 | |a Verrier, René. - Etudes sur Arnaud de Villeneuve, T.2. - Leiden, 1949, S. 15, 30, Pl. V |3 1r-155v | ||
581 | |a Neuburger, Max. - Geschichte der Medizin, 2 Bände. - Stuttgart, 1906-1911. (Zum Breviarium Bd. 2, S. 392f., zu De conservatione corporis Bd. 2, S. 332, zu Avenzoar Bd. 2, S. 185ff.) | ||
581 | |a Meyer-Steineg, Theodor und Sudhoff, Karl. - Geschichte der Medizin im Überblick. - Jena 1928, S. 212-214 |3 1r-155v | ||
581 | |a Diepgen, Paul. - Studien zu Arnald von Villanova. In: Medizin und Kultur. Gesammelte Aufsätze. - Stuttgart 1938, S. 108-185. (Zur Verfasserfrage des Breviarium vgl. S. 120-127) |3 1r-155v | ||
581 | |a Verrier, René. - Etudes sur Arnaud de Villeneuve: III Le Breviarium Practicae ou Arnaud de Villeneuve et l'Italie. - Leiden 1949 | ||
583 | 0 | |b Verzeichnung=Description=Inventaire |c April 2012 |i Minimalaufnahme nach Register 1998 | |
583 | 1 | |a Erschliessungsniveau Normalniveau | |
583 | 1 | |b Verzeichnung=Description=Inventaire |c November 2021 |f HAN-Katalogisierungsregeln |i Normalaufnahme auf der Basis von Goldschmidt (1939) mit Ergänzungen |k Flury | |
596 | 0 | |b (III-1)⁵ + (V+1-1)¹⁵ + (VI-2)²⁵ + 10 VI¹⁴⁵ + (VI-2)¹⁵⁵ + IV¹⁶³ + III¹⁶⁹; Lage 2: Vor Blatt 6 fehlt ein Blatt, die Lagenblattzählung unten rechts beginnt mit a2. Bei den fünf verbliebenen Doppelblättern handelt es sich eher um ein ursprünglich ergänztes Quinio (V+1-1), als um ein Sexternio (VI-2), da Blatt 15v ein Reklamant steht, am Ende der Lage also kein Blatt fehlt. Lagen 2-14 (Bll. 6-155): Reklamanten am Ende jeder Lage sowie Lagenblattzählung jeweils im vorderen Teil der Lage a1-6, b1-6, c1-6 ... n1-6; Lage 15: Reklamant Blatt 162v, also auf dem zweitletzten Blatt der Lage. Blattverluste: nach den Blättern 25 und 155 fehlen je zwei Blätter. |c Moderne Bleistiftfoliierung: 1-169; Bl. 6-149: alte, fehlerhafte Tintenfoliierung, mehrfach mit 1 beginnend (so Bl. 6, 45, 100 und 120); Bl. 1-155: etwas jüngere, durchgehende, ebenfalls fehlerhafte Tintefoliierung aus dem 16. Jh. | |
596 | 0 | |a Starkes Papier mit engen Wasserlinien, teilweise vergilbt, beschmutzt und mit Abnutzungsspuren, teilweise stockfleckig. Wasserzeichen: 1) Hand, Briquet 11081 (Aix-en-Provence 1400), Bl. 1-5 und 17-155; 2) Zwei Schlüssel, Briquet 3856 (Bern 1423, Staatsarch. Spruchbuch, A. Varianten: Strassburg 1423, Fribourg 1423-25, Basel 1423-26 etc.), Bl. 9-15, |3 Bl. 1-155 | |
596 | 0 | |a Helles, festes Papier, an den Rändern vergilbt. Wasserzeichen: 3) Traube, Briquet 13037 (Köln 1441-42) (viele Varianten), Bl.160 und 161; 4) Traube, Briquet 13034 (Suze 1437. Turin, A. d’Etat: Reconnaissances en faveur de l’Abbaye de St. Just, no. 12), Bl. 162, 163, 165, 167; 5) Krone, Briquet 4637 (Basel 1430, Staatsarch.: Jahresrechnungsbuch. Nur noch eine Variante Babenhausen 1431), Bl. 164. |3 Bl. 156-169 | |
596 | 1 | |a Rote Strichelung. |e Zwei Hände des 15. (Cersus de ponderibus) bzw. des 15./16. Jahrhunderts (Conspectus), von letzterer Hand Eintrag auch im vorderen Innendeckel der Handschrift D II 7. |3 Buchdeckel vorne, Innenseite | |
596 | 1 | |a Einfache Abschnittsinitialen, rote Paragraphenzeichen und Strichelung; vielfach am oberen Rand Angabe der Kapitelüberschriften. |d Schriftraum: 20,5 x 14 cm; zweispaltig, 52 Zeilen. |e 6r-155v: Gotische Kursive des 15. Jh., zwei Hände um 1429; Capitularium 1r-3r von etwas späterer Hand ergänzt. |f Streichungen und Randbemerkungen wohl eines Theologen im ersten Buch, Kapitel 28 "De mania et melancholia" (33rb und 34ra). |3 Bl. 1-155 | |
596 | 1 | |d Schriftraum: 22 x 16 cm, ungespalten. |e Kursive des 15. Jh., ev. Anfang 16. Jh., sehr flüssige, ausgeschriebene Hand, vielleicht in Basel geschrieben (vgl. Wasserzeichen Bl. 164). |3 Bl. 156-169 | |
596 | 3 | 0 | |g Buchdeckel vorne, Innenseite |t Versus de ponderibus (exc.), Conspectus |i [Versus memoriales de ponderibus:] [Regimen san. Salern. 1604f.:] D[at] scruplus nummum; scrupulos iii dragma sed viii. [Versus:] unica dat dragmas duodena dat uncia libram. [Versus:] [l.c. 1591:] Exagium solido differt in nomine solo. [Versus:] [l.c. 1590:] si solidum quaeris tres drachmas dimid[iab]is. [Conspectus:] Tabula sive tituli seu rubrice super breviarium magistri Arnaldi de Villa Nova: Folio 1. Practica magistri Arnoldi de Villa Nova dicta breviarium Arnoldi: 6. [ergänzt:] A folio 6 usque ad folium 150. Practica magistri parva Arnoldi de Villa Nova: 150 [?] [ergänzt:] folio 150 |s Merkverse (regimen sanitatis Salernitanum): "Versus" einmal links den Versen vorangestellt, davon ausgehend je ein Strich zu jedem der vier Merkverse. |v De Renzi (1859), S. 44. |
596 | 3 | 0 | |g 1r-3r |t Iindex capitulorum |i >Incipiunt tytuli seu rubrice super breviarium magistri Arnoldi de Villa Nova<. Capitulum primum est prologus. In 6° folio ... - ... Capitulum 32 de febri epiala, lyparia. In 23 folio. >Expliciunt tytuli practice Arnol[d]i de Villa Nova< |s 1r Späterer Zusatz über dem Incipit: "Tabula supra tytulos breviarii". |
596 | 3 | 1 | |g 3v-5r |t leer |
596 | 3 | 0 | |g 5v |t Lesevermerk am oberen Rand, sonst leer |i Quarto die mensis Septembris anno xlimi. |
596 | 3 | 0 | |g 6r-149v |r Arnoldus de Villanova (?) |t Compendium medicinae practicae. Breviarium practicae a capite usque ad plantam pedis, cum capitulo generali de urinis et tractatus de omnibus febribus, peste, empiala et liparia. Libri 4 (mit Lücken) |i [6ra-6rb Prologus:] >Ego Arnaldus de Villa Nova domini pape phisicus aggregavi florem omnium phisicorum medicine super omnes egritudines que in humano corpore nasci possunt a capite usque ad plantam pedis secundum quod veri phisici probaverunt et pro parte mea probavi vel per probatas et fide dignas personas probatas accepi<. >Incipit prologus in breviario magistri Arnoldi de Villa Nova<. Post obitum bone memorie magistri Johannis Casamusule [Druck: Casamidae] medicinalis sciencie professor [statt professoris] reverendissimi domini mei specialis [Druck: et magistri specialis] ego quoddam opus in practica medicine compilare proposui quod breviarium nuncupabo ... et ad bonum finem deducere quod incepi. >Explicit prologus in breviario magistri Arnaldi de Villa Nova<. [6rb-45rb liber primus:] >Capitulum secundum de dolore capitis in generali<. Qoniam [sic] a cerebro omnes nervi oriuntur ... [25va] >Capitulum 22m de pilis in occulis vel alibi preter naturam natis in perpetuum tollendis<. Accidit aliquando quod occuli lacrimantur et rubent quia pili preter naturam in palpebris oriuntur ... deinde accipe vermes illos et pone eos in agresta postea pone // [Textverlust, zwei Blätter herausgeschnitten; Fortsetzung mitten in Kap. 24 "De epilepsia":] // [26ra] ut eorum humiditas reprimatur ... [54rb] non tangat quia pro certo de[n]tem cadere facit. >Explicit primus liber qui continet 36 capitula<. [45rb-99va liber secundus:] >Incipit secu[n]dus liber huius practice<. Expleto tractatu omnium egritudinum capitis et que in capite nasci possunt ... [99vb] de mane lavet se cum aqua decoctionis furfuris. >Explicit liber secundus<. [99vb-119vb liber tertius:] >Incipit liber tercius<. >Capitulum primum de inpedimento concepcionis<. In hoc libro meo tercio auxiliante deo de egritudinibus que proprie mulieribus accidunt tractare intendo ... [119vb] pellis cuniculi cum butiro superpositu [sic] bocio solvit et valet. >Explicit liber tercius<. [119vb-149vb liber quartus:] >Incipit liber quartus<. Tractaturi de febribus videndum est quid sit febris … - ... Et universaliter oportet ut regimen lipparie magis declinet ad subtilitatem. >Explicit practica magistri Arnaldi de Villa Nova. Anno domini 1429° die sancti Briccii< |s Das Werk wird Arnoldus heute offenbar vorwiegend abgesprochen (vgl. z.B. Lex. Ma., Bd. 1, Sp. 995f.). Die Kapiteleinteilung der Handschrift stimmt nicht mit den Drucken überein: 25va z.B. (vor der durch die zwei herausgeschnittenen Seiten entstandenen Lücke) der Anfang des Kapitels "De pilis in occulis vel alibi praeter naturam natis in perpetuum tollendis" hier: lib. 1, cap. 22; Druck: lib. 2, cap. 46. Dann folgte auf den herausgetrennten Seiten nach Auskunft des Inhaltsverzeichnisses (1r) das Kapitel "Ad faciendum nasci pilos in locis praeter naturam depilatis ut supercilio, barba et huiusmodi"; hier: lib. 1, cap. 23; Druck: lib. 2, cap. 47. 26ra der Schluss des Kapitels "De epilepsia"; hier: lib. 1, cap. 24, Druck: lib. 1, cap. 22. Zur Textlücke vgl. Goldschmidt, ungedruckte Beschreibung 1939, dort auch Hinweise zu weiteren Drucke |v Druck: z.B. Basel (1585), Sp. 1049-1438 |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1065 und 1258. |
596 | 3 | 0 | |g 150r-155v |r Arnoldus de Villanova |t Practica summaria a capite usque ad pedes seu regimen ad instantiam domini papae Clementis |i >Incipit practica magistri Arnaldi de Villa Nova et cure particulares aliquorum membrorum humanorum necesse medico fideliter practicante<. [Introductio:] Licet in nostris curis generaliter pertractamus de morbis membrorum et curis eorum a capite usque ad pedes … ad instanciam cuiusdam amici nostri prioris sancti Bandilii nunc pertractabimus de aliquibus expertis a nobis vel multoties approbatis et primo. [Text:] >De dolore capitis<. In dolore capitis si venter fuerit constipatus ... [155va] >Contra reptilia domus<. Ut autem reptilia venenosa de domo vel habitaculo effugantur [sic] ... [155vb] de quarto in quartum diem post occasum solis. >De laxacione ventris<. Ad laxandum ventrem et ad purgandum splem [sic] et melancoliam recipe ... - ... et de quarto in quartum diem sumatur cum aqua predicta et cum suco foliorum fumi terre etc. >Explicit parva practica magistri Arnaldi de Villa Nova< |s Das letzte Kapitel (de laxatione ventris) fehlt im Druck |v Druck: z.B. Basel (1585), Sp. 1439-1452. |
596 | 3 | 0 | |g 156r |r Conrad Pfister |t Inhaltsangabe |i >Medica ὑγιεινά. m. s. in charta<. Ἀδήλου praecepta ex Galieno et aliis medicis hausta de tuenda hominis sanitate. Avenzoaris medici tractatulus quidam de regimine sanitatis omnium membrorum totius corporis humani a capite usque ad pedes translatus de Arabico in Latinum a Porfatio [d.i. Profatio] Iudeo in monte Pessulano anno 1399 et pronunciatus in Heidelberga per quendam magistrum artium |s Notiz Conrad Pfisters zu der von ihm an den Hauptteil angehefteten späteren Handschrift. |
596 | 3 | 1 | |g 156v-157v |t leer |
596 | 3 | |g 158r-161r |r Johannes Hispalensis (?) |t De conservacione corporis sanitatis sive Diaetarium |i Scribit Ysaac in libro viatici quod quicumque velit continuam servare sanitatem stomachum custodiat ... - ... origanum calamentum et cetere herbe calide decoquantur et fricetur totum corpus in balneo cum illis et moretur ibi sicut dictum est superius et hec sufficiant. >Explicit< |s Verfasserschaft zweifelhaft, vgl. Goldschmidt, ungedruckte Beschreibung 1939. Dort zudem Parallelhandschriften und Literaturhinweise |v Ed. J. Pagel, lat. mit dt. Übersetzung, in: Pharmazeutische Post 1907. | |
596 | 3 | 0 | |g 161v-167v |r Avenzoar |t De regimine et conservatione sanitatis sive Liber medicamentorum et ciborum de Arabico in Latinum translatus a Profatio [unvollständig] |i >Sequitur tractatulus quidam Avenzaoris medici de regimine sanitatis omnium membrorum totius corporis humani a capite usque ad pedes translatus de Arabico in Latinum a Porfatio Iudeo in monte Pessulano anno 1399 [statt 1299] et pronuntiatus in Heidelberga per quendam magistrum artium<. >Capitulum primum de regimine cutis capitis et capillorum<. Cutis capitis conservatur si in introitu balnei antequam homo ipsum ingrediatur ungat eam cum melle ... - ... [Kap. de purgatione accipienda:] Caveas a labore et ne odores res acutas sicut allium cepe zinziber seu alias res pungitivas hoc enim desiccaret et debilitaret te. >De minutione facienda< // |s Jacob ben Machir, lat. Profatius Judaeus. Zu Parallelhandschriften, Editionen und Lilteraturhinweisen siehe Goldschmidt, ungedruckte Beschreibung 1939. |
596 | 3 | 1 | |g 168r-169v |t leer |
655 | 7 | |a Handschrift |2 gnd-content | |
690 | |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1065 |2 han-A4 | ||
690 | |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1258 |2 han-A4 | ||
700 | 0 | |a Arnoldus |c de Villa Nova |d 1235-1312 |0 (DE-588)118645854 |4 aut | |
700 | 0 | |a Arnoldus |c de Villa Nova |d 1235-1312 |t Breviarium practicae medicinae | |
700 | 0 | |a Johannes |c Hispalensis |0 (DE-588)102509565 |4 aut | |
700 | 0 | |a Ibn-Zuhr, Abū-Marwān ʿAbd-al-Malik Ibn-Abi-'l-ʿAlāʾ Zuhr |d 1091-1162 |0 (DE-588)102428522 |4 aut | |
700 | 0 | |a Ibn-Tibbōn, Yaʿaqov Ben-Māḵîr |d 1236-1304 |0 (DE-588)104083220 |4 aut | |
700 | 0 | |a Heinricus |c Schretz |d ?-1471 |0 (DE-588)1089920733 |4 ann | |
700 | 1 | |a Pfister, Conrad |d 1576-1636 |0 (DE-588)132576902 |4 ann | |
710 | 2 | |a Dominikanerkloster Basel |0 (DE-588)4286924-9 |e Früherer Eigentümer |4 fmo | |
830 | 0 | |a Abteilung D II |v 3 |w 991170430733005501 | |
852 | 4 | |b A100 |c 102HSS |j UBH D II 3 |9 (41SLSP_UBS)9972410508905504 | |
856 | 4 | 2 | |u http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/kataloge/mscr/mscr_d/BAU_5_000190737_cat.pdf |z Beschreibung (PDF) (151 MB) |
900 | |f HANcollect_this handschrift | ||
900 | |a HANunikat | ||
900 | |a NOMERGEALEX | ||
910 | |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. | ||
949 | |c 102HSS |p 12 |j UBH D II 3 |b A100 |9 (41SLSP_UBS)9972410508905504 | ||
986 | |a (41SLSP_UBS)9972410508905504 |9 (41SLSP_UBS)9972410508905504 |
Basic information
Call number:
-
Basel, UB, UBH D II 3
Resource Type:
Text manuscript
Title:
Arnaldus de Villanova; Johannes Hispalensis (?); Avenzoar
Details of origin:
13. Nov. 1429; 15., ev. Anfang 16. Jh.
Time of origin:
1429
, 1400 - 1509
Physical description:
-
1 Band (169 Blätter); 28-30,5 x 20,5-21,5 cm
Physical characteristics:
-
Papier
Series:
Abteilung D II; 3
Hierarchy / Context
Your search did not yield any results.
Your search returned too many results to display in the tree. Showing only the first 100 items. For a full search click here.
Loading...