Statuta ordinis Cisterciensis
Kurzformat
Statuta ordinis Cisterciensis / Zweites Viertel des 14. Jahrhunderts, zweite Hälfte des 14. Jahrhunderts
1 Band (132 Blätter) : 16 x 12 cm - Pergament
-
Luzern, ZHB, P.10.4
LEADER | 00000ntmaa2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | 991170351547005501 | ||
005 | 20240312023506.0 | ||
008 | 120326q13251399xx 00| | lat d | ||
019 | |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen. |5 CH-ZuSLS RZS /17052023 / wiga | ||
035 | |a (HAN)000189946DSV05 | ||
035 | |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170351547005501 | ||
035 | |a (41SLSP_RZS)9914249426705505 |9 (41SLSP_RZS)9914249426705505 | ||
040 | |a CH-001880-7 |b ger |e HAN-Katalogisierungsregeln | ||
046 | |a q |c 1325 |e 1399 | ||
245 | 1 | 0 | |a Statuta ordinis Cisterciensis |
264 | 0 | |c Zweites Viertel des 14. Jahrhunderts, zweite Hälfte des 14. Jahrhunderts | |
300 | |a 1 Band (132 Blätter) |c 16 x 12 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
340 | |a Pergament | ||
506 | |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen der ZHB Sondersammlung | ||
510 | 4 | |a Bretscher-Gisiger, Charlotte; Kamber, Peter; Mangold, Mikkel. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters St. Urban. - Dietikon-Zürich, 2013, S. 161-163 | |
541 | |f ZHB Luzern Sondersammlung | ||
546 | |a Lateinisch | ||
561 | |a Bereits zur Zeit des Priors Jacobus Stral († 1517) in St. Urban; 1r "Sancti Urbani", 16. Jh., sowie Stempel "Kantonsbibliothek Luzern", 20. Jh. | ||
563 | |a Mit hellem Leder bezogene Pappdeckel, 17. Jh. Streicheisenlinien, Rollen- und Einzelstempel. Zwei Paare von Schliessbändern aus hellen Lederstreifen, das vordere untere Band teilweise abgerissen. Weisse Kapitale. Blauer Schnitt. Spiegel- und Vorsatzblätter (I–VII, 115–125) Papier, Wasserzeichen: Turm, ähnlich Piccard, Wasserzeichenkartei Nr. 104314 und 104325 (1611–1614); heraldischer Adler, nicht bei Piccard. | ||
581 | |a Piccard, Gerhard. - Die Wasserzeichen Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart : Findbuch. - Bd. 1ff. - Stuttgart, 1961ff., Nr. 104314 und 104325 (1611–1614) | ||
581 | |a Kamber, Peter H. - Die Wiegendrucke der Zisterzienserabtei St. Urban. In: Heimatkunde des Wiggertals ; 52 (1994), S. 234f., 239–242. | ||
581 | |a Schreibschulen der Diözese Konstanz : Stadt und Landschaft Luzern / hrsg. und bearb. von A. Bruckner. - Genf, 1964 (Scriptoria medii aevi Helvetica ; Bd. 9), S. 85, Taf. 36, 40 | ||
581 | |a Paris, Julien. - Nomasticon Cisterciense seu antiquiores ordinis Cisterciensis constitutiones a R. P. D. Juliano Paris collectae ac notis et observationibus adornatae : Editio nova emendata et usque ad tempora nostra deducta a R. P. Hugone Séjalon. - Solesmis, 1892 |3 S. 367–470, 498–536 | ||
581 | |a Canivez, Josephus-Maria. - Statuta capitulorum generalium Ordinis Cisterciensis. - Bd. 1ff. - Louvain, 1933-1941, Bd. 3, S. 336f., S. 410–436 | ||
583 | 0 | |b Verzeichnung=Description=Inventaire |c 16.07.1997 |k pk |i Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold |f HAN-Katalogisierungsregeln | |
583 | 0 | |b Verzeichnung=Description=Inventaire |c 16.05.2012 |i Anpassung ZHB-Script-Beschreibung an SNF-Projekt-Beschreibung |k pk |a Erschliessungsniveau Minimalniveau | |
583 | 1 | |b Verzeichnung=Description=Inventaire |c 2023 |i Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold |f HAN-Katalogisierungsregeln |k wiga | |
583 | 1 | |a Erschliessungsniveau Normalniveau | |
596 | 0 | |b 4 IV³² + (III+2)⁴⁰ + IV⁴⁸ + (III-3)⁵¹ + 2 VI⁷⁵ + IV⁸³ + VI⁹⁵ + (V-3)¹⁰² + (V-2)¹¹⁰ + II¹¹⁴, nach Bl. 33 und 38 je ein Blatt, nach Bl. 51 drei Blätter, nach Bl. 99 ein Blatt, nach Bl. 100 zwei Blätter, nach Bl. 105 und Bl. 106 je ein Blatt herausgeschnitten. Lagenzählung von späterer Hand A – O am Anfang der Lagen. Ältere Paginierung 1–29 (1v–15v), ältere Foliierungen 30–65 (Bl. 16–51) und 1–23 (Bl. 52–74). |c Neue Foliierung: I–VII. 1–125. | |
596 | 1 | |a Rubriziert, rote Paragraphenzeichen. |b Rote 1–2zeilige Lombarden. |d Tintenliniierung, Schriftraum 12–12,5 x 9,5–10, 25–26 Zeilen. |e Textualis. |f Wenige Korrekturen von zeitgenössischen Händen, z. B. 4v, 31v, 45v; Korrekturen des 15. Jhs., z. B. 13v, 25r–v. Rasur 15r. Nachgetragene Kopftitel, 15. Jh. (beschnitten), sichtbar 11r–25r, 26r, 37v–38v, teilweise im 17. Jh. ergänzt. Zählung der Abschnitte 1v–9v, 17. Jh. 1r, 51r Nachtrag, 14. Jh. |3 Teil 1 (1–51, 2. Viertel 14. Jh.) | |
596 | 1 | |a Rubriziert, Überschriften rot, gelbe Hervorhebungen. Rote 1–2zeilige Lombarden. |d Tintenliniierung, Schriftraum 13 x 8, 25 Zeilen. |e Bastarda mit Schleifen von einer Hand. |f Wenige Korrekturen von der Hand des Schreibers, z. B. 58r, 68v, 70v. 80v–82v Nachtrag, 15. Jh. |3 Teil 2 (52–83, 2. Hälfte 14. Jh.) | |
596 | 1 | |a 84r, zu Beginn des Textes, rote Überschrift und 3zeilige rote Lombarde. |b Raum für Überschriften und Majuskeln ausgespart, nicht ausgeführt. |d Tintenliniierung, Schriftraum 13–13,5 x 9–9,5, 29–30 Zeilen. |e Ältere gotische Buchkursive von einer Hand. |f 84v und 85r Korrekturen von zeitgenössischer Hand. 84v–95r Überschriften am Rand nachgetragen, stark beschnitten. 102v Nachtrag, 15. Jh. Der Nachtrag 113v–114r von der Hand des Priors Jacobus Stral († 1517), möglicherweise auch 103r–108v; zu Stral Peter H. Kamber, Die Wiegendrucke der Zisterzienserabtei St. Urban, in: Heimatkunde des Wiggertals 52 (1994), S. 234f., 239–242. |3 Teil 3 (84–114, 2. Hälfte 14. Jh.) | |
596 | 3 | 1 | |n Teil 1 |g Ir–VIIv |t leer |
596 | 3 | 0 | |n Teil 1 |g 1r |t Besitzeinträge, Notizen |i [A]ntequam ordo Cystercii esset plurimum dilatatus …Vgl. 1v. [Darunter Nachtrag] De pena conspiratorum … distinctio VII capitulo octavo … |
596 | 3 | 0 | |n Teil 1 |g 1v–50v |t Libellus antiquarum definitionum ordinis Cisterciensisi [Fassung von 1316] |i [1v] Carta caritatis posterior. [Prolog]. >Incipit prologus super cartam caritatis<. Antequam ordo Cystercii esset plurimum dilatatus … |s Chrysostomus Henriquez, Regula, constitutiones et privilegia ordinis Cistertiensis, Antwerpen 1630, S. 35. Text: >De uniformitate ordinis in moribus et in cantu. Distinctio prima capitulum primum. Incipit carta caritatis<. Quia unius veri regis domini et magistri … Waddell, Narrative and legislative texts, S. 381–385. 4v Clemens IV Papa, Bulla «Parvus fons». >Incipit prefatio super Clementinam<. Supradictum itaque decretum seu cartam caritatis … 5r Text: >Incipit ordinatio Clementis pape de comendatione Cysterciensis ordinis. Capitulum primum<. Clemens episcopus servus servorum dei … Fons parvus qui crevit in fluvium … Nomasticon Cisterciense, S. 367–376. 11r >Incipit distinctio iia que habet duo capitula<. Ut in omnibus monasteriis ordinis habeantur communium et ut omnes presertim abbates … 48v >Explicit libellus diffinitionum compilatus anno domini mo ccco xviio [sic]<. Distinctiones 2–15, mit Generale mandatum, entspricht weitgehend Nomasticon Cisterciense, S. 376–470, es fehlen die Distinctiones 2/3, 3/2 und 12/1. 49r Inhaltsverzeichnis. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 1 |g 50v–51r |t Statuta capitulorum generalium ordinis Cisterciensis [Aus den Beschlüssen des Generalkapitels von 1317] |i >Incipiunt annales<. Anno domini mo ccco xviio ad abolitionem ficte artis alchimie … |s Canzivez, Statuta Capitulorum, Bd. 3, S. 336f., 1317:16, 1317:17, 1317:15. Anschliessend Nachtrag Nota casus quos dominus abbas Cistercii sibi reservavit … |
596 | 3 | 1 | |n Teil 1 |g 51v |t leer |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 52r–80r |t Libellus novellus definitionum [Auswahl aus den Statuten 1316–1350] |i >Prologus in novellas diffinicionis. Distinctio prima<. Ut statutorum Cysterciensis ordinis scrutatores brevius inveniant … – … approbentur per [pre]dictos patres abbates vel eciam reprobentur. >Expliciunt novelle diffiniciones< |s Distinctiones 1–14, entspricht weitgehend Nomasticon Cisterciense, S. 498–536. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 80v–82v |t Interrogatorium in visitatione monasteriorum monialium [Deutsch] |i [Nachtrag] Wirdige und zu got liebe frouw Äbbtissin ouch sunder ersamen geistlichen zu got lieben fröwen, töchtern und swestern. Als denn wir harkomen sind … hie zů visitieren … – … Item das den siechen und krancken wol gewartet werd etc. |
596 | 3 | 1 | |n Teil 2 |g 83r–v |t leer |
596 | 3 | 0 | |n Teil 3 |g 84r–99r |t Constitutio «Fulgens sicut stella matutina» [12. Juli 1335] |r Benedictus XII Papa |i >Incipiunt constituciones et ordinaciones Cysterciensis ordinis edite a sanctissimo patre Benedicto papa xii°<. Benedictus episcopus servus servorum dei … Fulgens quasi stella matutina … – … ad verbum legantur et etiam publicentur. Nulli ergo … Datum … iiii idus Iulii pontificatus nostri anno primo. |s Canivez, Statuta Capitulorum, Bd. 3, S. 410–436. Blatt 98 verbunden, richtige Reihenfolge: Bl. 96, 98, 97, 99. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 3 |g 99r–101r |t Constitutio «Pastor bonus diligens» [17. Juni 1335] |r Benedictus XII Papa |i [B]enedictus episcopus servus servorum dei … Pastor bonus diligens operosus et pervigil … – … oportune ipsis littere apostolice concedantur. Nulli ergo … |s Bullarium diplomatum et privilegiorum sanctorum Romanorum pontificum. - Turin 1859, Taurinensis editio ; Bd. 4, S. 326–328. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 3 |g 101v |t Bulla «Regularem vitam professis» [4. Juli 1335] |r Benedictus XII Papa |i [B]enedictus episcopus servus servorum dei … Regularem vitam professis … – … ex nunc fore decernimus firmitatis. Nulli ergo … Datum … iiii nonas Iulii pontificatus nostri anno primo |s Bullarium diplomatum et privilegiorum sanctorum Romanorum pontificum. - Turin 1859, Taurinensis editio ; Bd. 4, S. 328f. Anschliessend: Super omnibus sententiis ecclesiasticis contentis in constitutionibus reformationis huius habet absolvere solus Cysterciensis et non alius. |
596 | 3 | 1 | |n Teil 3 |g 102r |t leer |
596 | 3 | 0 | |n Teil 3 |g 102v |t Notae |i [Nachträge] Gregorius. Platus [?] ea que corrigere non valet increpare non desinat, ne se participem delinquencium ex consensu taciturnitatis addicat |s Vgl. Gregorius I Papa, Moralia in Iob, Buch 23, 11, 18, CC 143B, S. 1159. Anschliessend: Urbanus est nomen, sonst leer. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 3 |g 103r–108v |t Ordo eligendi abbatissam |i [Nachtrag, möglicherweise von der Hand des Jacobus Stral. Latein und Deutsch] >De creacione abbatisse<. Si abbatissa intendit resignare dignitatem abbacie … [105v] >Forma iuramenti quod abbatissa habet facere patri abbati visitatori suo in lingua teutonica<. Ich schwester .N. erwelte äptissin diß gotzhuß schwer und gelob uff dem heiligen ewangelio …. [106r] >Forma professionis monialium que facere debent sue abbatisse noviter electe in teutonico etc.<. Ich schwester .N. gelob und verheiß dir gehorsami … >Prescripta forma in alamano<. Item wenn ein äptissin wil und begerett zů resignieren die wirdigkeit der apptye … [108v] > … Et abbatissa facit abbati iuramentum ut supra habetur. Et eciam sorores conventuales abbatissae suae facient professionem modum quere supra. Hiis rite peractis abbas ducet abbatissam ad cellare et domum abbacie. Et dat ei plenariam possessionem. Et sic proficiat sibi et nobis. Amen etc.<. |
596 | 3 | 1 | |n Teil 3 |g .109r–113r |t leer |
596 | 3 | 0 | |n Teil 3 |g 113v–114r |t Orationes, Absolutiones |i [Nachträge von der Hand des Jacobus Stral] Misereatur vestri omnipotens deus et dimittat vobis omnia peccata vestra … Indulgenciam et remissionem omnium peccatorum vestrorum per graciam sancti spiritus tribuat … Dominus noster Ihesus Christus per suam piissimam misericordiam meritisque sue amarissime passionis vos dignetur absolvere a peccatis vestris. Et ego auctoritate per sanctissimos summos pontifices sacro ordini nostro et generali capitulo concessa … vos absolvo … Et prefata auctoritate vos absolvendos restituo unitate ecclesie et gremio ordinis … [114r] Dominus noster Ihesus Christus per suam magnam misericordiam et per meritum sue dulcissime passionis vos absolvat. Et ego … absolvo vos ab omni sentencia excommunicacionis, suspensionis et interdicti … |
596 | 3 | 1 | |n Teil 3 |g 114v–125v |t leer |
655 | 7 | |a Handschrift |2 gnd-content | |
700 | 1 | |a Benedikt |b XII. |c Papst |d 1285-1342 |4 aut |0 (DE-588)118508903 | |
700 | 1 | |a Stral, Jacobus |d -1517 |0 (DE-588)1286005094 |4 scr | |
710 | 2 | |a Kloster St. Urban, Kanton Luzern |0 (DE-588)4349408-0 |4 fmo | |
710 | 2 | |a Kantonsbibliothek Luzern |0 (DE-588)3058552-1 |4 fmo | |
852 | 4 | |b LUZHB |c ZBTRK |j P.10.4 |9 (41SLSP_RZS)9914249426705505 | |
900 | |f HANcollect_this handschrift | ||
900 | |a HANunikat | ||
910 | |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. | ||
949 | |c ZBTRK |p 12 |j P.10.4 |b LUZHB |9 (41SLSP_RZS)9914249426705505 | ||
986 | |a (41SLSP_RZS)9914249426705505 |9 (41SLSP_RZS)9914249426705505 |
Basisinformationen
Signatur:
-
Luzern, ZHB, P.10.4
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Statuta ordinis Cisterciensis
Entstehungsangaben:
Zweites Viertel des 14. Jahrhunderts, zweite Hälfte des 14. Jahrhunderts
Entstehungszeit (normiert):
1325 - 1399
Physische Beschreibung:
-
1 Band (132 Blätter); 16 x 12 cm
Physische Beschaffenheit:
-
Pergament
Inhalt und innere Ordnung
Inhalt:
-
Teil 1. [Ir–VIIv]. leer
-
Teil 1. [1r]. Besitzeinträge, Notizen. [A]ntequam ordo Cystercii esset plurimum dilatatus …Vgl. 1v. [Darunter Nachtrag] De pena conspiratorum … distinctio VII capitulo octavo …
-
Teil 1. [1v–50v]. Libellus antiquarum definitionum ordinis Cisterciensisi [Fassung von 1316]. [1v] Carta caritatis posterior. [Prolog]. >Incipit prologus super cartam caritatis<. Antequam ordo Cystercii esset plurimum dilatatus …. Chrysostomus Henriquez, Regula, constitutiones et privilegia ordinis Cistertiensis, Antwerpen 1630, S. 35. Text: >De uniformitate ordinis in moribus et in cantu. Distinctio prima capitulum primum. Incipit carta caritatis<. Quia unius veri regis domini et magistri … Waddell, Narrative and legislative texts, S. 381–385. 4v Clemens IV Papa, Bulla «Parvus fons». >Incipit prefatio super Clementinam<. Supradictum itaque decretum seu cartam caritatis … 5r Text: >Incipit ordinatio Clementis pape de comendatione Cysterciensis ordinis. Capitulum primum<. Clemens episcopus servus servorum dei … Fons parvus qui crevit in fluvium … Nomasticon Cisterciense, S. 367–376. 11r >Incipit distinctio iia que habet duo capitula<. Ut in omnibus monasteriis ordinis habeantur communium et ut omnes presertim abbates … 48v >Explicit libellus diffinitionum compilatus anno domini mo ccco xviio [sic]<. Distinctiones 2–15, mit Generale mandatum, entspricht weitgehend Nomasticon Cisterciense, S. 376–470, es fehlen die Distinctiones 2/3, 3/2 und 12/1. 49r Inhaltsverzeichnis.
-
Teil 1. [50v–51r]. Statuta capitulorum generalium ordinis Cisterciensis [Aus den Beschlüssen des Generalkapitels von 1317]. >Incipiunt annales<. Anno domini mo ccco xviio ad abolitionem ficte artis alchimie …. Canzivez, Statuta Capitulorum, Bd. 3, S. 336f., 1317:16, 1317:17, 1317:15. Anschliessend Nachtrag Nota casus quos dominus abbas Cistercii sibi reservavit …
-
Teil 1. [51v]. leer
-
Teil 2. [52r–80r]. Libellus novellus definitionum [Auswahl aus den Statuten 1316–1350]. >Prologus in novellas diffinicionis. Distinctio prima<. Ut statutorum Cysterciensis ordinis scrutatores brevius inveniant … – … approbentur per [pre]dictos patres abbates vel eciam reprobentur. >Expliciunt novelle diffiniciones<. Distinctiones 1–14, entspricht weitgehend Nomasticon Cisterciense, S. 498–536.
-
Teil 2. [80v–82v]. Interrogatorium in visitatione monasteriorum monialium [Deutsch]. [Nachtrag] Wirdige und zu got liebe frouw Äbbtissin ouch sunder ersamen geistlichen zu got lieben fröwen, töchtern und swestern. Als denn wir harkomen sind … hie zů visitieren … – … Item das den siechen und krancken wol gewartet werd etc.
-
Teil 2. [83r–v]. leer
-
Teil 3. [84r–99r]. Constitutio «Fulgens sicut stella matutina» [12. Juli 1335]. Benedictus XII Papa. >Incipiunt constituciones et ordinaciones Cysterciensis ordinis edite a sanctissimo patre Benedicto papa xii°<. Benedictus episcopus servus servorum dei … Fulgens quasi stella matutina … – … ad verbum legantur et etiam publicentur. Nulli ergo … Datum … iiii idus Iulii pontificatus nostri anno primo.. Canivez, Statuta Capitulorum, Bd. 3, S. 410–436. Blatt 98 verbunden, richtige Reihenfolge: Bl. 96, 98, 97, 99.
-
Teil 3. [99r–101r]. Constitutio «Pastor bonus diligens» [17. Juni 1335]. Benedictus XII Papa. [B]enedictus episcopus servus servorum dei … Pastor bonus diligens operosus et pervigil … – … oportune ipsis littere apostolice concedantur. Nulli ergo …. Bullarium diplomatum et privilegiorum sanctorum Romanorum pontificum. - Turin 1859, Taurinensis editio ; Bd. 4, S. 326–328.
-
Teil 3. [101v]. Bulla «Regularem vitam professis» [4. Juli 1335]. Benedictus XII Papa. [B]enedictus episcopus servus servorum dei … Regularem vitam professis … – … ex nunc fore decernimus firmitatis. Nulli ergo … Datum … iiii nonas Iulii pontificatus nostri anno primo. Bullarium diplomatum et privilegiorum sanctorum Romanorum pontificum. - Turin 1859, Taurinensis editio ; Bd. 4, S. 328f. Anschliessend: Super omnibus sententiis ecclesiasticis contentis in constitutionibus reformationis huius habet absolvere solus Cysterciensis et non alius.
-
Teil 3. [102r]. leer
-
Teil 3. [102v]. Notae. [Nachträge] Gregorius. Platus [?] ea que corrigere non valet increpare non desinat, ne se participem delinquencium ex consensu taciturnitatis addicat. Vgl. Gregorius I Papa, Moralia in Iob, Buch 23, 11, 18, CC 143B, S. 1159. Anschliessend: Urbanus est nomen, sonst leer.
-
Teil 3. [103r–108v]. Ordo eligendi abbatissam. [Nachtrag, möglicherweise von der Hand des Jacobus Stral. Latein und Deutsch] >De creacione abbatisse<. Si abbatissa intendit resignare dignitatem abbacie … [105v] >Forma iuramenti quod abbatissa habet facere patri abbati visitatori suo in lingua teutonica<. Ich schwester .N. erwelte äptissin diß gotzhuß schwer und gelob uff dem heiligen ewangelio …. [106r] >Forma professionis monialium que facere debent sue abbatisse noviter electe in teutonico etc.<. Ich schwester .N. gelob und verheiß dir gehorsami … >Prescripta forma in alamano<. Item wenn ein äptissin wil und begerett zů resignieren die wirdigkeit der apptye … [108v] > … Et abbatissa facit abbati iuramentum ut supra habetur. Et eciam sorores conventuales abbatissae suae facient professionem modum quere supra. Hiis rite peractis abbas ducet abbatissam ad cellare et domum abbacie. Et dat ei plenariam possessionem. Et sic proficiat sibi et nobis. Amen etc.<.
-
Teil 3. [.109r–113r]. leer
-
Teil 3. [113v–114r]. Orationes, Absolutiones. [Nachträge von der Hand des Jacobus Stral] Misereatur vestri omnipotens deus et dimittat vobis omnia peccata vestra … Indulgenciam et remissionem omnium peccatorum vestrorum per graciam sancti spiritus tribuat … Dominus noster Ihesus Christus per suam piissimam misericordiam meritisque sue amarissime passionis vos dignetur absolvere a peccatis vestris. Et ego auctoritate per sanctissimos summos pontifices sacro ordini nostro et generali capitulo concessa … vos absolvo … Et prefata auctoritate vos absolvendos restituo unitate ecclesie et gremio ordinis … [114r] Dominus noster Ihesus Christus per suam magnam misericordiam et per meritum sue dulcissime passionis vos absolvat. Et ego … absolvo vos ab omni sentencia excommunicacionis, suspensionis et interdicti …
-
Teil 3. [114v–125v]. leer
Anmerkungen
Sprache, Schrift:
Lateinisch
Geschichte
Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Bereits zur Zeit des Priors Jacobus Stral († 1517) in St. Urban; 1r "Sancti Urbani", 16. Jh., sowie Stempel "Kantonsbibliothek Luzern", 20. Jh.
Akzession:
-
Eigentümer: ZHB Luzern Sondersammlung
Einband
Einband:
Mit hellem Leder bezogene Pappdeckel, 17. Jh. Streicheisenlinien, Rollen- und Einzelstempel. Zwei Paare von Schliessbändern aus hellen Lederstreifen, das vordere untere Band teilweise abgerissen. Weisse Kapitale. Blauer Schnitt. Spiegel- und Vorsatzblätter (I–VII, 115–125) Papier, Wasserzeichen: Turm, ähnlich Piccard, Wasserzeichenkartei Nr. 104314 und 104325 (1611–1614); heraldischer Adler, nicht bei Piccard.
Buchblock
Lagen:
4 IV³² + (III+2)⁴⁰ + IV⁴⁸ + (III-3)⁵¹ + 2 VI⁷⁵ + IV⁸³ + VI⁹⁵ + (V-3)¹⁰² + (V-2)¹¹⁰ + II¹¹⁴, nach Bl. 33 und 38 je ein Blatt, nach Bl. 51 drei Blätter, nach Bl. 99 ein Blatt, nach Bl. 100 zwei Blätter, nach Bl. 105 und Bl. 106 je ein Blatt herausgeschnitten. Lagenzählung von späterer Hand A – O am Anfang der Lagen. Ältere Paginierung 1–29 (1v–15v), ältere Foliierungen 30–65 (Bl. 16–51) und 1–23 (Bl. 52–74).
Zählungen:
Neue Foliierung: I–VII. 1–125.
Ausstattung
Rubrizierungen:
Teil 1 (1–51, 2. Viertel 14. Jh.): Rubriziert, rote Paragraphenzeichen.
Teil 2 (52–83, 2. Hälfte 14. Jh.): Rubriziert, Überschriften rot, gelbe Hervorhebungen. Rote 1–2zeilige Lombarden.
Teil 3 (84–114, 2. Hälfte 14. Jh.): 84r, zu Beginn des Textes, rote Überschrift und 3zeilige rote Lombarde.
Initialen:
Teil 1 (1–51, 2. Viertel 14. Jh.): Rote 1–2zeilige Lombarden.
Teil 3 (84–114, 2. Hälfte 14. Jh.): Raum für Überschriften und Majuskeln ausgespart, nicht ausgeführt.
Einrichtung:
Teil 1 (1–51, 2. Viertel 14. Jh.): Tintenliniierung, Schriftraum 12–12,5 x 9,5–10, 25–26 Zeilen.
Teil 2 (52–83, 2. Hälfte 14. Jh.): Tintenliniierung, Schriftraum 13 x 8, 25 Zeilen.
Teil 3 (84–114, 2. Hälfte 14. Jh.): Tintenliniierung, Schriftraum 13–13,5 x 9–9,5, 29–30 Zeilen.
Schrift:
Teil 1 (1–51, 2. Viertel 14. Jh.): Textualis.
Teil 2 (52–83, 2. Hälfte 14. Jh.): Bastarda mit Schleifen von einer Hand.
Teil 3 (84–114, 2. Hälfte 14. Jh.): Ältere gotische Buchkursive von einer Hand.
Zusätze:
Teil 1 (1–51, 2. Viertel 14. Jh.): Wenige Korrekturen von zeitgenössischen Händen, z. B. 4v, 31v, 45v; Korrekturen des 15. Jhs., z. B. 13v, 25r–v. Rasur 15r. Nachgetragene Kopftitel, 15. Jh. (beschnitten), sichtbar 11r–25r, 26r, 37v–38v, teilweise im 17. Jh. ergänzt. Zählung der Abschnitte 1v–9v, 17. Jh. 1r, 51r Nachtrag, 14. Jh.
Teil 2 (52–83, 2. Hälfte 14. Jh.): Wenige Korrekturen von der Hand des Schreibers, z. B. 58r, 68v, 70v. 80v–82v Nachtrag, 15. Jh.
Teil 3 (84–114, 2. Hälfte 14. Jh.): 84v und 85r Korrekturen von zeitgenössischer Hand. 84v–95r Überschriften am Rand nachgetragen, stark beschnitten. 102v Nachtrag, 15. Jh. Der Nachtrag 113v–114r von der Hand des Priors Jacobus Stral († 1517), möglicherweise auch 103r–108v; zu Stral Peter H. Kamber, Die Wiegendrucke der Zisterzienserabtei St. Urban, in: Heimatkunde des Wiggertals 52 (1994), S. 234f., 239–242.
Hinweise
Bibliographischer Nachweis:
-
Bretscher-Gisiger, Charlotte; Kamber, Peter; Mangold, Mikkel. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters St. Urban. - Dietikon-Zürich, 2013, S. 161-163
Literatur:
-
Piccard, Gerhard. - Die Wasserzeichen Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart : Findbuch. - Bd. 1ff. - Stuttgart, 1961ff., Nr. 104314 und 104325 (1611–1614)
-
Kamber, Peter H. - Die Wiegendrucke der Zisterzienserabtei St. Urban. In: Heimatkunde des Wiggertals ; 52 (1994), S. 234f., 239–242.
-
Schreibschulen der Diözese Konstanz : Stadt und Landschaft Luzern / hrsg. und bearb. von A. Bruckner. - Genf, 1964 (Scriptoria medii aevi Helvetica ; Bd. 9), S. 85, Taf. 36, 40
-
Paris, Julien. - Nomasticon Cisterciense seu antiquiores ordinis Cisterciensis constitutiones a R. P. D. Juliano Paris collectae ac notis et observationibus adornatae : Editio nova emendata et usque ad tempora nostra deducta a R. P. Hugone Séjalon. - Solesmis, 1892; S. 367–470, 498–536
-
Canivez, Josephus-Maria. - Statuta capitulorum generalium Ordinis Cisterciensis. - Bd. 1ff. - Louvain, 1933-1941, Bd. 3, S. 336f., S. 410–436
Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen
Zugangsbestimmungen:
-
Es gelten die Benutzungsbestimmungen der ZHB Sondersammlung
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.
Bearbeitungsstand
Interne Bearbeitung:
-
Verzeichnung=Description=Inventaire; 2023; Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold; HAN-Katalogisierungsregeln; wiga
-
Erschliessungsniveau Normalniveau
Identifikatoren
Systemnummer:
991170351547005501
Andere Systemnummer:
-
(HAN)000189946DSV05
-
(EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170351547005501
-
(41SLSP_RZS)9914249426705505