Exempla ; Varia ad passionem domini ; Johannes Mulberg ; Antonius de Parma ; Jacobus de Voragine ; Ps.-Beda Venerabilis ; Otto Lucensis ; Gualterus de Mauritania

Kurzformat

Exempla ; Varia ad passionem domini ; Johannes Mulberg ; Antonius de Parma ; Jacobus de Voragine ; Ps.-Beda Venerabilis ; Otto Lucensis ; Gualterus de Mauritania / 1. Viertel des 15. Jahrhunderts
1 Band (294 Blätter) : mit Buchschmuck/Illustration ; 28 x 20,5-21,5 cm - Papier
  • Aarau, KB AG, AKB MsWettF 26:6

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170516238405501
005 20240312034608.0
008 191209q14001424xx 00| | lat d
019 |a Rekatalogisierungsgrad teil  |5 HAN 
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000356493DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170516238405501 
035 |a (41SLSP_ABN)999067688308281  |9 (41SLSP_ABN)999067688308281 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a q  |c 1400  |e 1424 
245 1 0 |a Exempla ; Varia ad passionem domini ; Johannes Mulberg ; Antonius de Parma ; Jacobus de Voragine ; Ps.-Beda Venerabilis ; Otto Lucensis ; Gualterus de Mauritania 
264 0 |c 1. Viertel des 15. Jahrhunderts 
300 |a 1 Band (294 Blätter)  |b mit Buchschmuck/Illustration  |c 28 x 20,5-21,5 cm 
336 |b sti  |2 rdacontent 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Papier 
510 4 |a Bretscher-Gisiger, Charlotte / Gamper, Rudolf. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters Wettingen. Katalog der mittelalterlichen Handschriften in Aarau, Laufenburg, Lenzburg, Rheinfelden und Zofingen. - Dietikon, 2009, S. 134-138 
510 4 |a Schönherr, Alfons. - Handschriftenkatalog der Aargauischen Kantonsbibliothek. Manuskript. Bd. 2: Die Handschriften der Abtei Wettingen. - 1953-1957, Nr. 42 
546 |a Lateinisch 
546 |a Deutsch 
561 |a Dominikanerinnenkloster St. Maria Magdalena an den Steinen, Basel, Iv "Iste liber est sororum ad lapides civitatis Basiliensis ordinis Predicatorum, que mihi fratri Cůnrado Schlatter concesserunt", darüber durchgestrichen: "Iste liber est sororum ad lapides civitatis Basiliensis ... Cůnradi Schlatter qui pro tunc fuit ... confessor". Konrad Schlatter, vermutlich der ältere der beiden Namensträger aus der ersten Hälfte des 15. Jhs., war Dominikanerprior und seit 1428 Beichtvater der Dominikanerinnen von St. Maria Magdalena an den Steinen, Helvetia sacra IV, 5, 1, S. 249-252, vgl. Schiewer, Hans-Jochen. - Artikel Schlatter, Konrad OP, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 8 (1992), Sp. 706-709. Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband und Inhaltsverzeichnis, Ir. 2r, 53r, 139v, 142r, 171v, 172r, 208r, 209r und 293v Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh. 
563 |a Mit rotem Leder bezogene Holzdeckel, 15. Jh. Ehemals zwei nach vorn greifende Kantenschliessen. In den Fälzen liturgische Fragmente, Pergament, 14. Jh. Signakel aus Pergamentfragmenten, 12. Jh. Spiegelblätter Pergament; Spiegelblatt vorn mit Bibliotheksignatur "xxiiii", Spiegelblatt hinten Urkundenfragment, 15. Jh. Einband nachträglich schwarz gesprenkelt. Gelber Schnitt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Col[l]ectio variorum N. VI", 18. Jh., die darunter stehende Wettinger Bibliotheksignatur, nach Schönherr Q.I.18, von einem späteren Papierschild verdeckt 
581 |a Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica, Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser. - Genf 1955, S. 118f. 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Dezember 2019  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Rekat teil nach Bretscher/Gamper (2009)  |k Rudolf Gamper 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 3 1 |n Teil 1  |g Ir  |t Inhaltsverzeichnis 
596 3 1 |n Teil 1  |g Iv  |t Besitzeintrag, sonst leer 
596 3 1 |n Teil 1  |g 1r-8v  |t Index exemplorum  |s Bl. 1 weitgehend abgerissen 
596 3 1 |n Teil 1  |g 9r-11v  |t leer 
596 3 0 |n Teil 1  |g 12r-82r  |t Exempla, legendae et historiae, 1. Hälfte  |i [12r] >De Udone terribile prodigium<. Anno domini millesimo centesimo quinquagesimo Ottone tercio imperante et apud Partinopolim ... [59v De filio comitis Conradi Hirshowe]. [O]rdinacio. Ordinacio dei non potest impediri ... Anno domini millesimo quindecimo comes Conradus iram imperatoris timens ... - ... [60r] et in loco nativitatis sue deo Hirsowe monasterium construxit. Hoc valet ad fortunam  |v zu 12r ff.: Schönbach, Anton E. - Studien zur Erzählungsliteratur des Mittelalters, Teil 3: Die Legende vom Erzbischof Udo von Magdeburg, in: Sitzungsberichte der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften in Wien, Philosophisch-Historische Classe, 144 (1901), S. 2-9  |v zu 12r ff.: Société des Bollandistes (Ed.). - Bibliotheca hagiographica latina antiquae et mediae latinitatis, 2 Bde. - Brüssel 1898-1901, Nr. 5762  |v zu 12r ff.: Palmer, Nigel F. Artikel. - Udo von Magdeburg, in: Verfasserlexion, 2. Aufl. 2, Bd. 9 (1995), Sp. 1213-1220. 
596 3 0 |n Teil 1  |g 82r-139v  |t Exempla, legendae et historiae, 2. Hälfte  |i [82r De xv signis ante diem iudicii]. [H]ec sunt signa quindecim dierum ante diem iudicii ... Prima die erigit se mare in altum xl cubitis super altitudines moncium ... [125v De mirabilibus Rome diversis] Murus urbis Rome habet turres ccc, castella xlviii, propugnacula vii millia et nonaginta, portas xii ... [133v De consecratione capellae loci Heremitarum cum privilegio]. [C]unctipotens rex angelorum suos ... 134r [L]eo episcopus servus servorum dei etc. Convenit apostolico moderamini ... 135r De paradyso terrestri. [P]aradisus est versus orientem tenens aerem sub se …  |s Insgesamt 342 Stücke; verzeichnet ist hier nur eine Auswahl. 137r Schemazeichnung. Insgesamt werden als Quellen u. a. folgende Werke und Autoren genannt: Dialogi Gregors des Grossen, Evangelium Nicodemi, Leges Langobardorum, Vitas patrum, Augustinus, Ambrosius, Caesarius von Heisterbach, Hieronymus, Hugo Cluniacensis, Jacobus de Vitriaco, Johannes de Altavilla, Johannes de Rupella, Petrus Alfonsi, Petrus Damiani, Valerius Maximus  |v zu 82r: vgl. Stegmüller, Friedrich. - Repertorium biblicum medii aevi, 11 Bde., Madrid 1950-1981, Nr. 10333  |v zu 125v: Entspricht keinem der bei Valentini, Roberto / Zucchetti, Giuseppe. - Codice topografico della città di Roma, Bd. 3. - Rom 1946, S. 17-196 aufgeführten Texte  |v zu 134r: Tischler, Matthias M. - Die Christus- und Engelweihe im Mittelalter. - Berlin 2005, S. 96f., 94f. 
596 3 1 |n Teil 1  |g 139v  |t Nachtrag  |i Gwibertus de Cornato [Guibertus de Tornaco?] alio nomine Bonaventura dictus ... 
596 3 1 |n Teil 1  |g 140r-141v  |t leer 
596 3 0 |n Teil 2  |g 142ra-155rb  |t Expositio dominicae passionis cum orationibus  |i Inspice et fac ... [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura vocatur mons ratione summitatis sue excellentissime perfectionis ... - ... tibi consepultus tecum merear ad resurreccionis gloriam pervenire. Amen  |s Nur 142ra-142va entsprechen Iordanus de Quedlinburgo, De passione domini articuli LXV, Basel, Universitätsbibliothek B IX 30, 1r-3r. Wohl irrtümlich mit diesem Werk des Iordanus identifiziert bei Zumkeller, Manuskripte, Nr. 646 und Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5141 mit Supplementum, beide mit Erwähnung der Hs. Nicht identisch mit 172ra-191rb unten. Gleiches Initium bei Schneyer, Johannes Baptist. - Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalter, 9 Bde. - Münster Westfalen 1969-1980, Bd. 3, S. 813, Nr. 60  |v Zumkeller, Adolar Artikel Jordan von Quedlinburg, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 4 (1983), Sp. 853-862 
596 3 1 |n Teil 2  |g 155va-157vb  |t Notae.  |i Nota quod illa hora qua Adam fuit formatus ... [156rb] Nota quod tres sunt status generales totius mundi ...  |s Von der Hand des Konrad Schlatter 
596 3 0 |n Teil 2  |g 158r-166r  |t Passio domini una ex quatuor commixta  |i >Passio domini nostri Ihesu Christi secundum omnes quatuor ewangelistas<. [I]hesus ante sex dies pasche venit ... - ... illi autem abeuntes munierunt sepulchrum signantes lapidem cum custodibus  |s In den Randspalten zahlreiche Glossen von Autoritäten, z. B. Augustinus, Ambrosius, Bernardus 
596 3 1 |n Teil 2  |g 166v  |t Nota  |i Passio Christi est figurata in ymolacione Ysaac ...  |s Von der Hand des Konrad Schlatter 
596 3 0 |n Teil 2  |g 167r-168v  |t In vigilia sancta paschae  |r >In vigilia sancta pasche<.  |i Venite et videte ... [Mt 28,6]. Notandum domini locus triplex est ... - ... mixte fluent aromata et lacrime. [168v] Hec est dies ... [Ps 117,24]. Letare gaudere et exultare debemus in hac die ... 
596 3 1 |n Teil 2  |g 169r  |t leer 
596 3 0 |n Teil 2  |g 169v-170v  |t Meditatio  |i >Dominica passio quomodo est meditanda<. [D]eus propicius esto mihi peccatori ... [Lc 18,13] O mi domine Christe ego omnino vacuus et inutilis servus tuus ... - ... postulare a porta inferi ... animas eorum. [Anschliessend] Hec ex Holcot ... Dixit ad quosdam ... - ... 4(or) superbie signa 
596 3 1 |n Teil 2  |g 170v-171v >Nota exempla<.  |t Notae.  |i Aliqui crescunt in sciencia ... [171r] Nota contra illos qui non integre servant ordinem ... Nota pulchra de inquietis fratribus ...  |s Von der Hand des Konrad Schlatter 
596 3 0 |n Teil2  |g 172ra-191rb  |t Expositio dominicae passionis  |i [I]nspice et fac ... [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura dicatur mons ratione summitatis sue excellentissime perfectionis ... - ... cognosce anima mea cognosce hic est dominus Ihesus.  |s Nur 172ra-rb entsprechen Iordanus de Quedlinburgo, De passione domini articuli LXV, Basel, Universitätsbibliothek B IX 30, 1r-3r. Wohl irrtümlich mit diesem Werk des Iordanus identifiziert bei Zumkeller, Manuskripte, Nr. 646 und Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5141 mit Supplementum, beide mit Erwähnung der Hs. Nicht identisch mit 142ra-155rb oben. Gleiches Initium bei Schneyer, Bd. 3, S. 813, Nr. 60  |v Zumkeller, Adolar. - Artikel Jordan von Quedlinburg, in: Verfasserlexikon. 2. Aufl., Bd. 4 (1983), Sp. 853-862 
596 3 0 |n Teil 2  |g 191va-192rb  |t Excerpta diversorum sermonum  |i Bernardus: O duri et insensati filii Adam quos non emollit benignitas ... Egredimini filie Syon ... [Ct 3,11]. Vox ecclesie de Christo quia heu corda hominum sic indurata sunt per peccata diversa ... [191vb] In mortuum perduc [statt produc] lacrimas ... [Sir 38,16]. In morte magnorum virorum ad plorandam [sic] conveniunt multi primo filii et filie ... [192ra] Christus dilexit nos et lavit nos ... [Apc 1,5f.]. Notandum quod tripliciter Christus dilexit nos: Gratuite quia in dileccione nos prevenit ...  |s Zu 191vb: Initium ähnlich Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 168, Nr. 260 
596 3 0 |n Teil 2  |g 192rb-194vb  |t Sermo  |r Johannes Mulberg  |i >Sequitur sermo de passione domini feria 2a post palmarum patris Iohannis Mulberg<. Benedictus qui venit ... [Mt 21,9]. Heri scilicet festo palmarum cordibus nostris intravimus cum Ihesu in Ierusalem ... - ... ad maiestatis tue honorem cunctis proficiat ad salutem. Mit deutschen Einschüben, z. B. 193rb ex superhabundantia wie mit ein übermesse  |s Von der Hand des Konrad Schlatter  |v Neidinger, Bernhard / Ruh, Kurt. - Artikel Mulberg, Johannes OP, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 6 (1987), Sp. 729, Hs. erwähnt 
596 3 0 |n Teil 2  |g 195ra-208rb De passione domini.  |t De passione domini  |i >Sequitur passio domini valde bona<. [E]n morior cum nihil horum fecerim ... [Dn 13,43]. Maior angustia et afflictio et maior dolor ... - ... in suis profundis vulneribus tumulemur. Quod nobis eius meritis gloriosis prestare dignetur ... Amen. [Mit deutschen Texteinschüben, z. B. 195ra] Hüt ist durch uns alle fryheit gevangen ..., [195rb] Hüt hat den burnen aller sůßikeit gedürstet ...,  |v Zu 195rb: gedruckt bei Binz, Gustav. - Die deutschen Handschriften der öffentlichen Bibliothek der Universität Basel, Bd. 1. - Basel 1907, S. 255. 
596 3 1 |n Teil 2  |g 208v  |t leer 
596 3 0 |n Teil 2  |g 209ra-213ra  |t Passio domini una ex quatuor commixta.  |i Et ymno dicto exierunt in monte Oliveti [Mt 26,30]. Egressus ergo Ihesus trans tor[r]entem Cedron ubi erat ortus in quem introivit ipse et discipuli eius [Io 18,1] ... - ... Et verum est testimonium ut scriptura impleretur: Os non comminuetis ex eo et iterum alia scriptura dicit videbunt in quem tra[n]sfixerunt [Io 19,36]. >Explicit< 
596 3 0 |n Teil 2  |g 213rb-231va  |t Sermones tres in passione domini. Dominica in palmis  |r Antonius de Parma  |i Ante sex dies ... [Io 12,1]. Primo ut servemus morem Iudeorum qui septem dies precedentes ... 216rb Cena domini. Ante diem pasce sciens Ihesus ... [Io 13,1]. Hec dies sortita est unum nomen quod numquam alia dies habuit vel habebit. Dicitur enim cena domini ... [218vb Parasceve]. Egressus Ihesus trans tor[r]entem ... [Io 18, 1]. Considerando diem hodiernam nescio cogitare quod melius sit ... 219ra Egressus Ihesus ... Ego nescio quomodo possim vobis hodierno die facere magis convenientem ... predicacionem ... - ... ut firmiter credamus deum esse largum in misericordia, qui sic affluenter sanguinem suum fudit pro nostra miseria ... Amen  |v Zu 213rb: Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 311, Nr. 295  |v Zu 216rb: Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 312, Nr. 300  |v Zu 219ra: vgl. Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 294, Nr. 72, Initium und Explicit entsprechen Solothurn, Zentralbibliothek S I 213, 106r-114v 
596 3 0 |n Teil 2  |g 231vb-233va  |t Sermo  |r Jacobus de Voragine  |i Inspice et fac ... [Ex 25,40]. Christus enim tamquam liber exemplaris ... - ... ad imperium sublimatis beneficia valeant obtinere  |v Schneyer, Repertorium, Bd. 3, S. 244, Nr. 284. 
596 3 0 |n Teil 2  |g 233va-235va  |t Sermo  |i Vespere autem sab[b]ati ... [Mt 28,1]. Heri in sero id est post vesperas fuit sepultus dominus noster ... - ... manifesta est visio Christi ubi videbimus eum sicuti est ...  |v Initium ähnlich Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 294, Nr. 73 (Antonius de Parma) 
596 3 1 |n Teil 2  |g 235vb  |t leer 
596 3 0 |n Teil 2  |g 236ra-243rb  |t De meditatione passionis Christi per septem diei horas  |r Ps.-Beda Venerabilis  |i Septies in die laudem dixi tibi [Ps 118,164]. Rogasti frater me ut aliquem modum contemplandi in passione Christi tibi monstrem ... - ... Et hoc de completorio dicta sufficiant ... Amen.  |v Vgl. Patrologiae cursus completus, Series latina, ed. Jacques-Paul Migne, Bd. 94, Paris 1862, Sp. 561-568, stark erweitert 
596 3 1 |n Teil 2  |g 243va-244rb  |t Notae.  |i Incipit 7 divisio in qua agitur de concordia 7. ecclesie temporum et 7 dierum origenalium [sic] et eorum operum ... [244ra] Hoc ex libro edito a fratre Ni Lampesa [Campesi?] magistro sacre pagine ordinis fratrum Predicatorum.  |s Von der Hand des Konrad Schlatter 
596 3 1 |n Teil 2  |g 244v-246v  |t leer 
596 3 0 |n Teil 3  |g 247ra-286vb  |t Summa sententiarum  |r Otto Lucensis  |i >Sentencie magistri Hugonis de sacramentis, de fide et spe<. [Praefatio:] Que in nobis sunt omnipotenti reddere rationem ut ait Petrus in epistula sua ... [Text:] >De fide<. Fides ergo ut ait apostolus est substancia sperandarum rerum ... - ... suscipit per invocacionem sancte trinitatis  |v Patrologia latina, Bd. 176, Paris 1854, Sp. 41-154  |v Stegmüller, Friedrich. - Repertorium commentariorum in sententias Petri Lombardi, 2 Bde. - Würzburg 1947, Nr. 837 
596 3 0 |n Teil 3  |g 286vb-293vb  |t De coniugio  |r Gualterus de Mauritania  |i [C]oniugium quod et matrimonium appellatur ... - ... nec me ullas nupcias damnacione //  |s Bricht im 21. und letzten Kapitel ab  |v Patrologia latina, Bd. 176, Paris 1854, Sp. 153-172  |v Stegmüller, Repertorium commentariorum, Nr. 271 
596 1 |c 137r Schemazeichnung  |f 158r-166r Marginalien von der Hand des Konrad Schlatter, von seiner Hand weitere Einträge, siehe Geschichte 
655 7 |a Predigt  |2 gnd-content 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Anno domini millesimo centesimo quinquagesimo Ottone tertio imperante et apud Partinopolim  |2 han-A1 
690 |a Vox ecclesiae de Christo quia heu corda hominum sic indurata sunt  |2 han-A1 
690 |a Et hymno dicto exierunt in monte Oliveti. Egressus ergo Ihesus trans torrentem Cedron  |2 han-A1 
690 |a Haec sunt signa quindecim dierum ante diem iudicii  |2 han-A1 
690 |a Ihesus ante sex dies paschae venit  |2 han-A1 
690 |a Paradisus est versus orientem tenens aerem sub se  |2 han-A1 
690 |a Ordinatio dei non potest impediri … Anno domini millesimo quindecimo comes Conradus iram imperatoris timens  |2 han-A1 
690 |a Benedictus qui venit … [Mt 21,9]. Heri scilicet festo palmarum cordibus nostris intravimus cum Ihesu in Ierusalem [192rb]  |2 han-A1 
690 |a Bernardus: O duri et insensati filii Adam quos non emollit benignitas … Egredimini filiae Syon … [Ct 3,11]. Christus dilexit nos et lavit nos … [Apc 1,5f.]. Notandum quod tripliciter Christus dilexit nos: Gratuite quia in dilectione nos prevenit [192ra]  |2 han-A1 
690 |a Deus propicius esto mihi peccatori … O mi domine Christe ego omnino vacuus et inutilis servus tuus [169v]  |2 han-A1 
690 |a Egredimini filiae Syon … [Ct 3,11]. Vox ecclesiae de Christo quia heu corda hominum sic indurata sunt [191va]  |2 han-A1 
690 |a En morior cum nihil horum fecerim … [Dn 13,43]. Maior angustia et afflictio et maior dolor [195ra]  |2 han-A1 
690 |a Inspice et fac … [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura dicatur mons ratione summitatis suae excellentissimae perfectionis [172ra]  |2 han-A1 
690 |a In mortuum produc lacrimas … [Sir 38,16]. In morte magnorum virorum ad plorandum conveniunt multi primo filii et filiae [191vb]  |2 han-A1 
690 |a Inspice et fac … [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura vocatur mons ratione summitatis suae excellentissimae perfectionis [142ra]  |2 han-A1 
690 |a Murus urbis Romae habet turres ccc, castella xlviii, propugnacula vii millia et nonaginta, portas xii [125v]  |2 han-A1 
690 |a Venite et videte … [Mt 28,6]. Notandum domini locus triplex est [167r]  |2 han-A1 
690 |a Vespere autem sabbati … [Mt 28,1]. Heri in sero id est post vesperas fuit sepultus dominus noster [233va]  |2 han-A1 
690 |a Bibliotheca hagiogr. Latina Nr. 5762  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 10333  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5141  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 3, S. 813, Nr. 60  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 168, Nr. 260  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 311, Nr. 295  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 312, Nr. 300  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 294, Nr. 72  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 3, S. 244, Nr. 284.  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 294, Nr. 73  |2 han-A4 
700 1 |a Mulberg, Johannes  |d 1350-1414  |0 (DE-588)102840377  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Antonius  |c de Parma  |d ca. um 1310/23  |0 (DE-588)102422125  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Jacobus  |c Genua, Erzbischof  |d 1228-1298  |0 (DE-588)118556401  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Beda  |c Heiliger  |d 672-735  |0 (DE-588)118508237  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Otto  |c Lucensis  |d ca. 12. Jh.  |0 (DE-588)102838992  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Gualterus  |c de Mauritania  |d -1174  |0 (DE-588)100943896  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Iordanus  |c de Quedlinburgo  |d 1300-1380  |0 (DE-588)100950744  |e Verfasser  |4 aut 
852 4 |b AKB  |c AKBHA  |j AKB MsWettF 26:6  |9 (41SLSP_ABN)999067688308281 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c AKBHA  |p 70  |j AKB MsWettF 26:6  |b AKB  |9 (41SLSP_ABN)999067688308281 
986 |a (41SLSP_ABN)999067688308281  |9 (41SLSP_ABN)999067688308281 

Basisinformationen

Signatur:
  • Aarau, KB AG, AKB MsWettF 26:6
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Exempla ; Varia ad passionem domini ; Johannes Mulberg ; Antonius de Parma ; Jacobus de Voragine ; Ps.-Beda Venerabilis ; Otto Lucensis ; Gualterus de Mauritania
Entstehungsangaben:
1. Viertel des 15. Jahrhunderts
Entstehungszeit (normiert):
1400 - 1424
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (294 Blätter): mit Buchschmuck/Illustration; 28 x 20,5-21,5 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Papier

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • Teil 1. [Ir]. Inhaltsverzeichnis
  • Teil 1. [Iv]. Besitzeintrag, sonst leer
  • Teil 1. [1r-8v]. Index exemplorum. Bl. 1 weitgehend abgerissen
  • Teil 1. [9r-11v]. leer
  • Teil 1. [12r-82r]. Exempla, legendae et historiae, 1. Hälfte. [12r] >De Udone terribile prodigium<. Anno domini millesimo centesimo quinquagesimo Ottone tercio imperante et apud Partinopolim ... [59v De filio comitis Conradi Hirshowe]. [O]rdinacio. Ordinacio dei non potest impediri ... Anno domini millesimo quindecimo comes Conradus iram imperatoris timens ... - ... [60r] et in loco nativitatis sue deo Hirsowe monasterium construxit. Hoc valet ad fortunam. zu 12r ff.: Schönbach, Anton E. - Studien zur Erzählungsliteratur des Mittelalters, Teil 3: Die Legende vom Erzbischof Udo von Magdeburg, in: Sitzungsberichte der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften in Wien, Philosophisch-Historische Classe, 144 (1901), S. 2-9. zu 12r ff.: Société des Bollandistes (Ed.). - Bibliotheca hagiographica latina antiquae et mediae latinitatis, 2 Bde. - Brüssel 1898-1901, Nr. 5762. zu 12r ff.: Palmer, Nigel F. Artikel. - Udo von Magdeburg, in: Verfasserlexion, 2. Aufl. 2, Bd. 9 (1995), Sp. 1213-1220.
  • Teil 1. [82r-139v]. Exempla, legendae et historiae, 2. Hälfte. [82r De xv signis ante diem iudicii]. [H]ec sunt signa quindecim dierum ante diem iudicii ... Prima die erigit se mare in altum xl cubitis super altitudines moncium ... [125v De mirabilibus Rome diversis] Murus urbis Rome habet turres ccc, castella xlviii, propugnacula vii millia et nonaginta, portas xii ... [133v De consecratione capellae loci Heremitarum cum privilegio]. [C]unctipotens rex angelorum suos ... 134r [L]eo episcopus servus servorum dei etc. Convenit apostolico moderamini ... 135r De paradyso terrestri. [P]aradisus est versus orientem tenens aerem sub se …. Insgesamt 342 Stücke; verzeichnet ist hier nur eine Auswahl. 137r Schemazeichnung. Insgesamt werden als Quellen u. a. folgende Werke und Autoren genannt: Dialogi Gregors des Grossen, Evangelium Nicodemi, Leges Langobardorum, Vitas patrum, Augustinus, Ambrosius, Caesarius von Heisterbach, Hieronymus, Hugo Cluniacensis, Jacobus de Vitriaco, Johannes de Altavilla, Johannes de Rupella, Petrus Alfonsi, Petrus Damiani, Valerius Maximus. zu 82r: vgl. Stegmüller, Friedrich. - Repertorium biblicum medii aevi, 11 Bde., Madrid 1950-1981, Nr. 10333. zu 125v: Entspricht keinem der bei Valentini, Roberto / Zucchetti, Giuseppe. - Codice topografico della città di Roma, Bd. 3. - Rom 1946, S. 17-196 aufgeführten Texte. zu 134r: Tischler, Matthias M. - Die Christus- und Engelweihe im Mittelalter. - Berlin 2005, S. 96f., 94f.
  • Teil 1. [139v]. Nachtrag. Gwibertus de Cornato [Guibertus de Tornaco?] alio nomine Bonaventura dictus ...
  • Teil 1. [140r-141v]. leer
  • Teil 2. [142ra-155rb]. Expositio dominicae passionis cum orationibus. Inspice et fac ... [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura vocatur mons ratione summitatis sue excellentissime perfectionis ... - ... tibi consepultus tecum merear ad resurreccionis gloriam pervenire. Amen. Nur 142ra-142va entsprechen Iordanus de Quedlinburgo, De passione domini articuli LXV, Basel, Universitätsbibliothek B IX 30, 1r-3r. Wohl irrtümlich mit diesem Werk des Iordanus identifiziert bei Zumkeller, Manuskripte, Nr. 646 und Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5141 mit Supplementum, beide mit Erwähnung der Hs. Nicht identisch mit 172ra-191rb unten. Gleiches Initium bei Schneyer, Johannes Baptist. - Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalter, 9 Bde. - Münster Westfalen 1969-1980, Bd. 3, S. 813, Nr. 60. Zumkeller, Adolar Artikel Jordan von Quedlinburg, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 4 (1983), Sp. 853-862
  • Teil 2. [155va-157vb]. Notae.. Nota quod illa hora qua Adam fuit formatus ... [156rb] Nota quod tres sunt status generales totius mundi .... Von der Hand des Konrad Schlatter
  • Teil 2. [158r-166r]. Passio domini una ex quatuor commixta. >Passio domini nostri Ihesu Christi secundum omnes quatuor ewangelistas<. [I]hesus ante sex dies pasche venit ... - ... illi autem abeuntes munierunt sepulchrum signantes lapidem cum custodibus. In den Randspalten zahlreiche Glossen von Autoritäten, z. B. Augustinus, Ambrosius, Bernardus
  • Teil 2. [166v]. Nota. Passio Christi est figurata in ymolacione Ysaac .... Von der Hand des Konrad Schlatter
  • Teil 2. [167r-168v]. In vigilia sancta paschae. >In vigilia sancta pasche<.. Venite et videte ... [Mt 28,6]. Notandum domini locus triplex est ... - ... mixte fluent aromata et lacrime. [168v] Hec est dies ... [Ps 117,24]. Letare gaudere et exultare debemus in hac die ...
  • Teil 2. [169r]. leer
  • Teil 2. [169v-170v]. Meditatio. >Dominica passio quomodo est meditanda<. [D]eus propicius esto mihi peccatori ... [Lc 18,13] O mi domine Christe ego omnino vacuus et inutilis servus tuus ... - ... postulare a porta inferi ... animas eorum. [Anschliessend] Hec ex Holcot ... Dixit ad quosdam ... - ... 4(or) superbie signa
  • Teil 2. [170v-171v >Nota exempla<.]. Notae.. Aliqui crescunt in sciencia ... [171r] Nota contra illos qui non integre servant ordinem ... Nota pulchra de inquietis fratribus .... Von der Hand des Konrad Schlatter
  • Teil2. [172ra-191rb]. Expositio dominicae passionis. [I]nspice et fac ... [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura dicatur mons ratione summitatis sue excellentissime perfectionis ... - ... cognosce anima mea cognosce hic est dominus Ihesus.. Nur 172ra-rb entsprechen Iordanus de Quedlinburgo, De passione domini articuli LXV, Basel, Universitätsbibliothek B IX 30, 1r-3r. Wohl irrtümlich mit diesem Werk des Iordanus identifiziert bei Zumkeller, Manuskripte, Nr. 646 und Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5141 mit Supplementum, beide mit Erwähnung der Hs. Nicht identisch mit 142ra-155rb oben. Gleiches Initium bei Schneyer, Bd. 3, S. 813, Nr. 60. Zumkeller, Adolar. - Artikel Jordan von Quedlinburg, in: Verfasserlexikon. 2. Aufl., Bd. 4 (1983), Sp. 853-862
  • Teil 2. [191va-192rb]. Excerpta diversorum sermonum. Bernardus: O duri et insensati filii Adam quos non emollit benignitas ... Egredimini filie Syon ... [Ct 3,11]. Vox ecclesie de Christo quia heu corda hominum sic indurata sunt per peccata diversa ... [191vb] In mortuum perduc [statt produc] lacrimas ... [Sir 38,16]. In morte magnorum virorum ad plorandam [sic] conveniunt multi primo filii et filie ... [192ra] Christus dilexit nos et lavit nos ... [Apc 1,5f.]. Notandum quod tripliciter Christus dilexit nos: Gratuite quia in dileccione nos prevenit .... Zu 191vb: Initium ähnlich Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 168, Nr. 260
  • Teil 2. [192rb-194vb]. Sermo. Johannes Mulberg. >Sequitur sermo de passione domini feria 2a post palmarum patris Iohannis Mulberg<. Benedictus qui venit ... [Mt 21,9]. Heri scilicet festo palmarum cordibus nostris intravimus cum Ihesu in Ierusalem ... - ... ad maiestatis tue honorem cunctis proficiat ad salutem. Mit deutschen Einschüben, z. B. 193rb ex superhabundantia wie mit ein übermesse. Von der Hand des Konrad Schlatter. Neidinger, Bernhard / Ruh, Kurt. - Artikel Mulberg, Johannes OP, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 6 (1987), Sp. 729, Hs. erwähnt
  • Teil 2. [195ra-208rb De passione domini.]. De passione domini. >Sequitur passio domini valde bona<. [E]n morior cum nihil horum fecerim ... [Dn 13,43]. Maior angustia et afflictio et maior dolor ... - ... in suis profundis vulneribus tumulemur. Quod nobis eius meritis gloriosis prestare dignetur ... Amen. [Mit deutschen Texteinschüben, z. B. 195ra] Hüt ist durch uns alle fryheit gevangen ..., [195rb] Hüt hat den burnen aller sůßikeit gedürstet ...,. Zu 195rb: gedruckt bei Binz, Gustav. - Die deutschen Handschriften der öffentlichen Bibliothek der Universität Basel, Bd. 1. - Basel 1907, S. 255.
  • Teil 2. [208v]. leer
  • Teil 2. [209ra-213ra]. Passio domini una ex quatuor commixta.. Et ymno dicto exierunt in monte Oliveti [Mt 26,30]. Egressus ergo Ihesus trans tor[r]entem Cedron ubi erat ortus in quem introivit ipse et discipuli eius [Io 18,1] ... - ... Et verum est testimonium ut scriptura impleretur: Os non comminuetis ex eo et iterum alia scriptura dicit videbunt in quem tra[n]sfixerunt [Io 19,36]. >Explicit<
  • Teil 2. [213rb-231va]. Sermones tres in passione domini. Dominica in palmis. Antonius de Parma. Ante sex dies ... [Io 12,1]. Primo ut servemus morem Iudeorum qui septem dies precedentes ... 216rb Cena domini. Ante diem pasce sciens Ihesus ... [Io 13,1]. Hec dies sortita est unum nomen quod numquam alia dies habuit vel habebit. Dicitur enim cena domini ... [218vb Parasceve]. Egressus Ihesus trans tor[r]entem ... [Io 18, 1]. Considerando diem hodiernam nescio cogitare quod melius sit ... 219ra Egressus Ihesus ... Ego nescio quomodo possim vobis hodierno die facere magis convenientem ... predicacionem ... - ... ut firmiter credamus deum esse largum in misericordia, qui sic affluenter sanguinem suum fudit pro nostra miseria ... Amen. Zu 213rb: Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 311, Nr. 295. Zu 216rb: Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 312, Nr. 300. Zu 219ra: vgl. Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 294, Nr. 72, Initium und Explicit entsprechen Solothurn, Zentralbibliothek S I 213, 106r-114v
  • Teil 2. [231vb-233va]. Sermo. Jacobus de Voragine. Inspice et fac ... [Ex 25,40]. Christus enim tamquam liber exemplaris ... - ... ad imperium sublimatis beneficia valeant obtinere. Schneyer, Repertorium, Bd. 3, S. 244, Nr. 284.
  • Teil 2. [233va-235va]. Sermo. Vespere autem sab[b]ati ... [Mt 28,1]. Heri in sero id est post vesperas fuit sepultus dominus noster ... - ... manifesta est visio Christi ubi videbimus eum sicuti est .... Initium ähnlich Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 294, Nr. 73 (Antonius de Parma)
  • Teil 2. [235vb]. leer
  • Teil 2. [236ra-243rb]. De meditatione passionis Christi per septem diei horas. Ps.-Beda Venerabilis. Septies in die laudem dixi tibi [Ps 118,164]. Rogasti frater me ut aliquem modum contemplandi in passione Christi tibi monstrem ... - ... Et hoc de completorio dicta sufficiant ... Amen.. Vgl. Patrologiae cursus completus, Series latina, ed. Jacques-Paul Migne, Bd. 94, Paris 1862, Sp. 561-568, stark erweitert
  • Teil 2. [243va-244rb]. Notae.. Incipit 7 divisio in qua agitur de concordia 7. ecclesie temporum et 7 dierum origenalium [sic] et eorum operum ... [244ra] Hoc ex libro edito a fratre Ni Lampesa [Campesi?] magistro sacre pagine ordinis fratrum Predicatorum.. Von der Hand des Konrad Schlatter
  • Teil 2. [244v-246v]. leer
  • Teil 3. [247ra-286vb]. Summa sententiarum. Otto Lucensis. >Sentencie magistri Hugonis de sacramentis, de fide et spe<. [Praefatio:] Que in nobis sunt omnipotenti reddere rationem ut ait Petrus in epistula sua ... [Text:] >De fide<. Fides ergo ut ait apostolus est substancia sperandarum rerum ... - ... suscipit per invocacionem sancte trinitatis. Patrologia latina, Bd. 176, Paris 1854, Sp. 41-154. Stegmüller, Friedrich. - Repertorium commentariorum in sententias Petri Lombardi, 2 Bde. - Würzburg 1947, Nr. 837
  • Teil 3. [286vb-293vb]. De coniugio. Gualterus de Mauritania. [C]oniugium quod et matrimonium appellatur ... - ... nec me ullas nupcias damnacione //. Bricht im 21. und letzten Kapitel ab. Patrologia latina, Bd. 176, Paris 1854, Sp. 153-172. Stegmüller, Repertorium commentariorum, Nr. 271
Initien:
  • Anno domini millesimo centesimo quinquagesimo Ottone tertio imperante et apud Partinopolim
  • Vox ecclesiae de Christo quia heu corda hominum sic indurata sunt
  • Et hymno dicto exierunt in monte Oliveti. Egressus ergo Ihesus trans torrentem Cedron
  • Haec sunt signa quindecim dierum ante diem iudicii
  • Ihesus ante sex dies paschae venit
  • Paradisus est versus orientem tenens aerem sub se
  • Ordinatio dei non potest impediri … Anno domini millesimo quindecimo comes Conradus iram imperatoris timens
  • Benedictus qui venit … [Mt 21,9]. Heri scilicet festo palmarum cordibus nostris intravimus cum Ihesu in Ierusalem [192rb]
  • Bernardus: O duri et insensati filii Adam quos non emollit benignitas … Egredimini filiae Syon … [Ct 3,11]. Christus dilexit nos et lavit nos … [Apc 1,5f.]. Notandum quod tripliciter Christus dilexit nos: Gratuite quia in dilectione nos prevenit [192ra]
  • Deus propicius esto mihi peccatori … O mi domine Christe ego omnino vacuus et inutilis servus tuus [169v]
  • Egredimini filiae Syon … [Ct 3,11]. Vox ecclesiae de Christo quia heu corda hominum sic indurata sunt [191va]
  • En morior cum nihil horum fecerim … [Dn 13,43]. Maior angustia et afflictio et maior dolor [195ra]
  • Inspice et fac … [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura dicatur mons ratione summitatis suae excellentissimae perfectionis [172ra]
  • In mortuum produc lacrimas … [Sir 38,16]. In morte magnorum virorum ad plorandum conveniunt multi primo filii et filiae [191vb]
  • Inspice et fac … [Ex 25,40]. Etsi Christus ubique in scriptura vocatur mons ratione summitatis suae excellentissimae perfectionis [142ra]
  • Murus urbis Romae habet turres ccc, castella xlviii, propugnacula vii millia et nonaginta, portas xii [125v]
  • Venite et videte … [Mt 28,6]. Notandum domini locus triplex est [167r]
  • Vespere autem sabbati … [Mt 28,1]. Heri in sero id est post vesperas fuit sepultus dominus noster [233va]

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch, Deutsch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Dominikanerinnenkloster St. Maria Magdalena an den Steinen, Basel, Iv "Iste liber est sororum ad lapides civitatis Basiliensis ordinis Predicatorum, que mihi fratri Cůnrado Schlatter concesserunt", darüber durchgestrichen: "Iste liber est sororum ad lapides civitatis Basiliensis ... Cůnradi Schlatter qui pro tunc fuit ... confessor". Konrad Schlatter, vermutlich der ältere der beiden Namensträger aus der ersten Hälfte des 15. Jhs., war Dominikanerprior und seit 1428 Beichtvater der Dominikanerinnen von St. Maria Magdalena an den Steinen, Helvetia sacra IV, 5, 1, S. 249-252, vgl. Schiewer, Hans-Jochen. - Artikel Schlatter, Konrad OP, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 8 (1992), Sp. 706-709. Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband und Inhaltsverzeichnis, Ir. 2r, 53r, 139v, 142r, 171v, 172r, 208r, 209r und 293v Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh.

Einband

Einband:
Mit rotem Leder bezogene Holzdeckel, 15. Jh. Ehemals zwei nach vorn greifende Kantenschliessen. In den Fälzen liturgische Fragmente, Pergament, 14. Jh. Signakel aus Pergamentfragmenten, 12. Jh. Spiegelblätter Pergament; Spiegelblatt vorn mit Bibliotheksignatur "xxiiii", Spiegelblatt hinten Urkundenfragment, 15. Jh. Einband nachträglich schwarz gesprenkelt. Gelber Schnitt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Col[l]ectio variorum N. VI", 18. Jh., die darunter stehende Wettinger Bibliotheksignatur, nach Schönherr Q.I.18, von einem späteren Papierschild verdeckt

Ausstattung

Miniaturen / Zeichnungen:
137r Schemazeichnung
Zusätze:
158r-166r Marginalien von der Hand des Konrad Schlatter, von seiner Hand weitere Einträge, siehe Geschichte

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Bretscher-Gisiger, Charlotte / Gamper, Rudolf. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters Wettingen. Katalog der mittelalterlichen Handschriften in Aarau, Laufenburg, Lenzburg, Rheinfelden und Zofingen. - Dietikon, 2009, S. 134-138
  • Schönherr, Alfons. - Handschriftenkatalog der Aargauischen Kantonsbibliothek. Manuskript. Bd. 2: Die Handschriften der Abtei Wettingen. - 1953-1957, Nr. 42
Literatur:
  • Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica, Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser. - Genf 1955, S. 118f.
Repertorien:
  • Bibliotheca hagiogr. Latina Nr. 5762
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 10333
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5141
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 3, S. 813, Nr. 60
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 168, Nr. 260
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 311, Nr. 295
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 312, Nr. 300
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 294, Nr. 72
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 3, S. 244, Nr. 284.
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 294, Nr. 73

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Dezember 2019; HAN-Katalogisierungsregeln; Rekat teil nach Bretscher/Gamper (2009); Rudolf Gamper
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170516238405501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000356493DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170516238405501
  • (41SLSP_ABN)999067688308281
Quelle: