Johannes de Gamundia ; Bindus Senensis ; Alexander de Villa Dei

Kurzformat

Johannes de Gamundia ; Bindus Senensis ; Alexander de Villa Dei / 4. Viertel des 15. Jahrhunderts
1 Band (287 Blätter) : 31 x 22 cm - Papier
  • Aarau, KB AG, AKB MsWettF 38

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170516236905501
005 20240312034614.0
008 191209q14751499xx 00| | lat d
019 |a Rekatalogisierungsgrad teil  |5 HAN 
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000356508DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170516236905501 
035 |a (41SLSP_ABN)999067788108281  |9 (41SLSP_ABN)999067788108281 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a q  |c 1475  |e 1499 
245 1 0 |a Johannes de Gamundia ; Bindus Senensis ; Alexander de Villa Dei 
264 0 |c 4. Viertel des 15. Jahrhunderts 
300 |a 1 Band (287 Blätter)  |c 31 x 22 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Papier 
510 4 |a Bretscher-Gisiger, Charlotte / Gamper, Rudolf. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters Wettingen. Katalog der mittelalterlichen Handschriften in Aarau, Laufenburg, Lenzburg, Rheinfelden und Zofingen. - Dietikon, 2009, S. 145-147 
510 4 |a Schönherr, Alfons. - Handschriftenkatalog der Aargauischen Kantonsbibliothek. Manuskript. Bd. 2: Die Handschriften der Abtei Wettingen. - 1953-1957, Nr. 29 
546 |a Lateinisch 
546 |a Deutsch 
561 |a Ir "Jacobus Brun" 15.-16. Jh., durchgestrichen; "U. oder V. Knoll", 16. Jh., wahrscheinlich Ulrich Knoll von St. Gallen, 1488-1512 Kaplan am Spital (Grossmünster), MEYER, Zürich und Rom, S. 500, Nr. 981; diese zwei Besitzeinträge auch in MsWettF 26:1. Spiegelblatt vorn "Volumen istum restittuendum est domino Růdolpho Hoffman", sowie 193r über dem Text "Ego Růdolfus Coci vel Hofmann oriundus de Bremgarten ibidem sacellanus tunc temporis non ullum huius libri inveniens nomen vel autorem tribui nomen Summa bibliana et alphabetica; bibliana quia fere semper nil allegat quam ex biblia, alphabetica quia procedit alphabetico ordine; habet insuper in fine tabulam eodem ordine factam", 16. Jh. Rudolf Hofmann von Bremgarten († 17. 8. 1541) war 1500-1524 Kaplan am Dreifaltigkeitsalter des Fraumünsters, 1525 am Antoniusaltar in Bremgarten, 1534 Kaplan in Baden. Er vermachte seine Bücher der Confraternitas presbyterorum in Baden; Dahm, Inge. - Aargauer Inkunabelkatalog. - Aarau/Frankfurt am Main/Salzburg 1985, S. 362, Meyer, Andreas. - Zürich und Rom. - Tübingen 1986, S. 471, Nr. 891. Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband sowie das Inhaltsverzeichnis im vorderen Spiegel und 192v. Ir, 191v, 193r, 273r, 274r und 284r Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh. 
563 |a Mit hellem Leder bezogene Holzdeckel, 15. Jh. Streicheisenlinien, Einzelstempel. Ehemals zwei nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen. In den Fälzen Pergamentstreifen. Zur Verstärkung der Deckelverbindung liturgisches Pergamentfragment, 12. Jh. Bl. 193 und 274 Pergamentsignakel. Gelber Schnitt. Blau-weisse Kapitale. Einband nachträglich schwarz gesprenkelt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Sermones sacri et alia concionator[ia]", 18. Jh., die darunter stehende Wettinger Bibliotheksignatur, nach Schönherr Q.I.11, von einem späteren Papierschild verdeckt. Restauriert 2013; Restaurierungsprotokoll vorhanden 
581 |a Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica, Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser. - Genf 1955, S. 121 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Dezember 2019  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Rekat teil nach Bretscher/Gamper (2009)  |k Rudolf Gamper 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 3 0 |n Teil 1  |g Ir-v  |t Sermo  |i Caro enim mea vere est cibus ... (Io 6,56). Quapropter amantissime anime qui creditis in me ... - ... michi a te collatis. Tibi laus ... Amen  |s Nachtrag. 15. Jh. Über dem Text Titel, 18. Jh. 
596 3 1 |n Teil 1  |g IIr-IIIv  |t leer 
596 3 0 |n Teil 1  |g 1ra-181vb  |t Sermones de tempore  |r Johannes de Gamundia  |i Erunt signa in sole ... [Lc 21,25]. Beatus pater noster Augustinus dicit, quamvis dominus noster Ihesus Christus unitoque [sic, statt unicuique] in extrema necessitate appareat in forma qua in cruce pendebat ... 3ra Erunt signa in sole ... [Lc 21,25]. Hugo dicit de Sancto Victore, omnia quecumque deus fecit in celo et in terra propter sensus creavit ...... - ... et impone manum tue divine virtutis super eam et vivet tecum in tuo regno eternaliter. Quod nobis concedat ... Amen  |s 1. Sonntag im Advent - 24. Sonntag nach Pfingsten. Zumeist dreigliedrige Predigten, Initium des ersten und dritten Teils im Register; 17va Weihnachten, 32va Epiphanie, 46rb Septuagesima, 87va Ostern, 123ra Pfingsten  |v Zu 3ra: (Schneyer, Johannes Baptist. - Wegweiser zu lateinischen Predigtreihen des Mittelalters. - München 1965, S. 241)  |v 1ra-81ra entspricht weitgehend Solothurn, Zentralbibliothek S I 195, fol. 1r-135v; dazu Schönherr, Alfons. - Katalogisierung mittelalterlicher und neuzeitlicher Handschriften, in: 31. Bericht der Zentralbibliothek Solothurn über das Jahr 1960. - Solothurn 1961, S. 48-50  |v Zumkeller, Adolar. - Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken. - Würzburg 1966, S. 238f., Nr. 497, Hs. erwähnt 
596 3 0 |n Teil 1  |g 181vb-184rb  |t Sermones  |r Johannes de Gamundia (?)  |i >Sermo de omnibus sanctis<. Nostra conversacio in celis ... [Phil 3,20]. Secundum philosophum omnia que fiunt propter aliquam finem fiunt, nil fit sine causa ... [182ra] >Sermo<. Nostra conversacio in celis ... [Phil 3,20]. Secundum Augustinum deus creavit septem celos ... 
596 3 0 |n Teil 1  |g 184rb-185va  |t Sermo  |r Jacobus de Voragine  |i >Dominica prima adventus<. Prepara in occursum ... [Am 4,12]. Quando aliquis rex vel princeps maxime dignitatis ad civitatem aliquam est venturus ...  |s Von anderer Hand  |v Schneyer, Johannes Baptist. - Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalter, 9 Bde. - Münster Westfalen 1969-1980, Bd. 3, S. 221, Nr. 2 
596 3 0 |n Teil 1  |g 185va-187va  |t Sermo  |r Antonius de Parma  |i >De divite<. Homo quidam erat dives ... [Lc 16,1]. Cum dominus quadam vice predicaret vidit in populo quosdam phariseos qui erant avari ... 186vb >Status divitis<. Status divitis in vita fuit valde gloriosus quia fuit in magnis diviciis ...  |s Von anderer Hand  |v zu 185va: Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 305, Nr. 205 
596 3 0 |n Teil 1  |g 187va-191va  |t Sermones  |r Johannes Herolt  |i >De corpore Christi<. Caro mea vere est cibus ... [Io 6,56]. Sicut dicit Ysiderus [sic] et Aristoteles quarto ethicorum, terribilissimum omnium terribilium est mors ... 189vb [C]aro mea vere est cibus ... [Io 6,56]. Sicut legimus quod unigenitus dei filius volens nos facere participes sue divinitatis assumpsit naturam nostre humanitatis ...  |s Von anderer Hand  |v Schneyer, Repertorium 1350-1500, Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 89, 90 
596 3 1 |n Teil 1  |g 191vb-192r  |t leer 
596 3 1 |n Teil 1  |g 192v  |t Inhaltsverzeichnis 
596 3 0 |n Teil 2  |g 193r-266v  |t Distinctiones exemplorum veteris et novi testamenti  |r Bindus Senensis  |i Abstinencia est meriti augmentativa, sapiencie acquisitiva ... - ... 257r Zelus indiscretus est quando non est ordinatus ... quando accepit eppistulas ut persequeretur christianos ... Actibus 8 et 9 capitulo. Anschliessend analytisches Register: Abstinencia valet ad multa capitulo primo per totum ... - ... 266v Zelus malus multiplex capitulo 138  |v Stegmüller, Friedrich. - Repertorium biblicum medii aevi, 11 Bde., Madrid 1950-1981, Nr. 1765  |v Zumkeller, Adolar. - Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken. - Würzburg 1966, S. 96f., Nr. 202, Hs. erwähnt  |v Bloomfield, Morton W. - Incipits of Latin works on the virtues and vices, 1100-1500 A.D. - Cambridge Mass. 1979, Nr. 135 
596 3 0 |n Teil 2  |g 267r-273r  |t Themata bibliae  |i Dominica prima adventus. Cum appropinquasset, Mt 21, Io 12, Io 2° ... 270v In vigilia Andree. Stabat Ihesus [statt Iohannes] et ex discipulis, Io 1° ... - ... 272v De confessoribus ... Vos estis sal terre quod si sal evanuerit, Mt 5°. [Anschliessend Aufzählung der biblischen Bücher sowie 273r deutscher Merkvers:] Geneß das bůch de[r] geschöppft; Exodus das bůch der usfart von Egyptum ...  |s Mit komputistischen Angaben 
596 3 1 |n Teil 2  |g 273v  |t leer 
596 3 0 |n Teil  |g 274r-279v  |t Summarium biblicum metricum cum commentario, Gn-Apc  |r Alexander de Villa Dei  |i [Prolog:] Hystorie sacre considerans prolixitatem et difficultatem ... [Text:] >Genesis<. Sex, prohibet, peccant ... [Interlinearglossen mit Kapitelangaben]: Opera dierum, 2 fructum ligni, 3 transgrediendo ... - ... surgunt sponsam venio iam. [Schluss der Interlinearglossen:] 20 corpora, 21 ornatam viro suo, 22 dicit sponsus et merces mea mecum  |v Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 1177/1179 
596 3 0 |n Teil 2  |g 179v-281v  |t Summa confessionis  |i >Summa confessionis in qua confessor eruditur qualiter circa confitentem et penitentem se debeat habere<. Primo et principaliter confessor reddat confitentem et penitentem affabilem ... - ... utrum satisfacionem iniunctam compleverit 
596 3 1 |n Teil 2  |g 282r  |t leer 
596 3 0 |n Teil 2  |g 282v-284r  |t Sermo  |r Johannes Herolt  |i [Q]ui manducat hunc panem vivet in eternum ... [Io 6,59]. Loquente de manducacione huius venerabilis sacramenti sciendumque hoc sacramentum tripliciter sciuntur ...  |s Von anderer Hand  |v Schneyer, Repertorium 1350-1500 Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 91 
596 3 1 |n Teil 2  |g 284v  |t leer 
655 7 |a Predigt  |2 gnd-content 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a *Adolescens tibi dico … [Lc 7,14]. In isto evangelio moraliter intellecto notantur duo quae movebant dei filium venire in hunc mundum [162va]  |2 han-A1 
690 |a *Adolescens tibi dico … [Lc 7,14]. Secundum beatum Augustinum omnis sacra scriptura clamat in deum vivum petens ut sicut deus est iustus ita et misericors [161ra]  |2 han-A1 
690 |a *Amen amen dico vobis si quid … [Io 16,23]. In praesenti evangelio dominus tria facit: Primo ad petendum celestem patrem nos amonet et petitum assecurat [111vb]  |2 han-A1 
690 |a *Amen amen dico vobis si quid … [Io 16,23]. Videmus quod cytharoeda volens coram principe aut magistro cytharezare primo modulat cordas [110vb]  |2 han-A1 
690 |a *Amen dico vobis nisi habundaverit … [Mt 5,20]. In isto evangelio dominus et magister evangelicae perfectionis dat duplicem doctrinam [140va]  |2 han-A1 
690 |a *Amen dico vobis nisi habundaverit … [Mt 5,20]. Sicut est in temporalibus … Sed sic est in tempore quod milites et armigeri et servi stant coram principibus et dominis [139va]  |2 han-A1 
690 |a *Ascendente Ihesum in naviculam … [Mt 8,23]. Dicitur communiter bona vita ducit ad bonum finem [40ra]  |2 han-A1 
690 |a *Assumpsit Ihesus Petrum … [Mt 17,1]. Secundum beatum Augustinum invisa possumus diligere sed incognita nequaquam [54ra]  |2 han-A1 
690 |a *Assumptus est in caelo … [Mc 16,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quaedam sunt corpora levia semper sursum tendencia [114rb]  |2 han-A1 
690 |a *Attendite a falsis prophetis … [Mt 7,15]. Sciendum est quod triplex est propheta unus de praeterito alius de praesenti, tertius de futuro prophetia [144va]  |2 han-A1 
690 |a *Attendite a falsis prophetis … [Mt 7,15]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura et in tempore quod principes et domini habent plura vestimenta [143va]  |2 han-A1 
690 |a *Beati oculi … [Lc 10,23]. Secundum doctores multi posuerunt beatitudinem suam in divitiis [155va]  |2 han-A1 
690 |a *Beati oculi … [Lc 10,23]. Videmus quod omnis visio quae in speculo est deceptoria est [154va]  |2 han-A1 
690 |a *Bene omnia fecit … [Mc 7,37]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod multae sunt nobiles virtutes aliis se communicantes [152rb]  |2 han-A1 
690 |a Caro enim mea vere est cibus … [Io 6,56]. Quapropter amantissime anime qui creditis in me MsWettF 38, Ir  |2 han-A1 
690 |a *Cuius est imago haec … [Mt 22,20]. Quaestio ista potest fieri dupliciter uno modo de imagine hominis interioris [178ra]  |2 han-A1 
690 |a *Cuius est imago haec … [Mt 22,20]. Quia igitur Gregorius dicit exempla plus movent quam verbra … Gregorius: Cuius vita deficitur [177ra]  |2 han-A1 
690 |a *Cum audisset Iohannes … [Mt 11,2]. In evangelio isto modo moraliter intellecto de tribus fit mentio, primo de Iohannis carceratione [6va]  |2 han-A1 
690 |a *Cum esset desponsata mater … [Mt 1,18]. Augustinus libro de virginitate dicit felicior est [16vb]  |2 han-A1 
690 |a *Cum esset desponsata mater … [Mt 1,18]. Sic est in naturalibus … Sed sic est in natura ut legitur in naturalibus quod est quaedam nobilis herba [15ra]  |2 han-A1 
690 |a *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Dionysius dicit totum esse creaturarum in tanta mentis acie [119rb]  |2 han-A1 
690 |a *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Sancta mater ecclesia hodie inducit nos ad dignam praeparationem et ad spiritus receptionem [117va]  |2 han-A1 
690 |a *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Secundum philosophum omnis perfectio consistit in tribus [122ra]  |2 han-A1 
690 |a *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura si pueri debent bene inservi et discplinari, requiritur primo et principaliter quod habeant bonum magistrum [116rb]  |2 han-A1 
690 |a *Cum vocatus fueris … [Lc 14,10]. Dominus Ihesus magister aeternae veritatis saepe induat nos ad humilitatem sine qua nihil deo placet [164rb]  |2 han-A1 
690 |a *Cum vocatus fueris … [Lc 14,10]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod euntes ad nuptias induunt vestimenta bona [163va]  |2 han-A1 
690 |a *Deus propitius esto … [Lc 18,13]. Sanctus Augustinus: Perfectio omnium creaturarum in quo consistit quod una vivetur per alteram [150vb]  |2 han-A1 
690 |a *Deus propitius esto … [Lc 18,13]. Sciendum secundum beatum Augustinum quod a principio mundi usque huc et ab huc usque ad finem mundi semper erat est et erit duplex generatio [151va]  |2 han-A1 
690 |a *Diliges dominum deum tuum … [Mt 22,37]. Secundum beatum Augustinum omnis scientia dividitur in tres sciencias scilicet naturalem, moralem et rationalem [166va]  |2 han-A1 
690 |a *Diliges dominum deum tuum … [Mt 22,37]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod unus quisque magis diligit animam suam quam cibum ipsum in vita sua sustentans [165rb]  |2 han-A1 
690 |a *Domine filia mea modo … [Mt 9,18]. In sacra scriptura reperitur quadruplex mors scilicet naturalis, criminalis, spiritualis et aeternalis [180va]  |2 han-A1 
690 |a *Domine filia mea modo … [Mt 9,18]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod omne agens operatur secundum quaedam exemplar [179rb]  |2 han-A1 
690 |a *Domine nonne bonum … [Mt 13,27]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod nullus homo est adeo perfectus [41vb]  |2 han-A1 
690 |a *Ductus est Ihesus … [Mt 4,1]. Sicut est in temporalibus … Sed sic est in tempore homo habens silvam nemorosam pertransire [52va]  |2 han-A1 
690 |a *Ecce ascendimus … [Lc 18,31]. Seneca dicit, generosus est animus hominis facilius ducitur quam trahatur [49va]  |2 han-A1 
690 |a *Ecce mulier egressa … [Mt 15,22]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod multe sunt virtutes valde parve [55vb]  |2 han-A1 
690 |a *Ecce pueri mei … [Is 8,18]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura et in tempore quod novi parentes novos habent filios [26va]  |2 han-A1 
690 |a *Ecce rex tuus venit … [Mt 21,5]. Videmus quando rex bellum initurus pro defensione regni et sui populi [62vb]  |2 han-A1 
690 |a *Ego sum pastor … [Io 10,11]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura et in tempore veris et maii quando germina solent apparere quod homines querunt pastores bonos [100ra]  |2 han-A1 
690 |a *Erant appropinquantes ad Ihesum publicani et peccatores … [Lc 14,36]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura quod sicut in omnibus creaturis est diversitas naturae et speciei sic et actuum [135va]  |2 han-A1 
690 |a *Erant appropinquantes ad Ihesum publicani et peccatores … [Lc 14,36]. In isto evangelio moraliter intellecto notantur tria: Primum est peccatoris ad Ihesum quaestio [136va]  |2 han-A1 
690 |a *Erat Ihesus eiciens … [Lc 11,14]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quando quis habet inimicum et occultum calliditate plenum [57ra]  |2 han-A1 
690 |a *Erat quidam regulus … [Io 4,46]. Sciendum quod triplex est rex scilicet aeternalis, temporalis et internalis [173va]  |2 han-A1 
690 |a *Erat quidam regulus … [Io 4,46]. Secundum philosophos omne quod vivit bonum appetit [172va]  |2 han-A1 
690 |a Erunt signa in sole … [Lc 21,25]. Beatus pater noster Augustinus dicit, quamvis dominus noster Ihesus Christus unitoque in extrema necessitate appareat in forma qua in cruce pendebat [1ra]  |2 han-A1 
690 |a Erunt signa in sole … [Lc 21,25]. Hugo dicit de Sancto Victore, omnia quecumque deus fecit in celo et in terra propter sensus creavit [3ra]  |2 han-A1 
690 |a *Est puer unus hic … [Io 6,9]. Nos scimus quod ex ordinacione sancte nostre ecclesie est quod in hoc sacro tempore quadragesimali [59ra]  |2 han-A1 
690 |a *Estote misericordes … [Lc 6,36]. Cum secundum Augustinum per exercitia virtutum et specialiter per opera misiericordiae ad deum pervenitur [132ra]  |2 han-A1 
690 |a *Estote misericordes … [Lc 6,36]. Secundum beatum Gregorium exempla plus monent quam verba … Unde videmus quod scriptor volens scribere [131ra]  |2 han-A1 
690 |a *Evangelizo vobis gaudium magnum … [Lc 2,10]. In verbis istis notantur tria praesentem festivitatem extollentia, nam primo praemittitur universalis gaudii annuntiatio [20ra]  |2 han-A1 
690 |a *Evangelizo vobis gaudium magnum … [Lc 2,10]. Sanctissimus pater noster Augustinus in sermone de nativitate pueri Ihesu sic ait: Ego pauper mente et spiritu [17va]  |2 han-A1 
690 |a Geneß das bůch der geschöppft; Exodus das bůch der usfart von Egyptum  |2 han-A1 
690 |a *Hic est discipulus ille … [Io 21,7]. Et dicitur discipulus quia illas quatuor lectiones [25rb]  |2 han-A1 
690 |a *Hic est discipulus ille … [Io 21,7]. Secundum sententiam sapientis in natura est quod unum quodque diligit [24ra]  |2 han-A1 
690 |a *Homo quidam … [Lc 14,16]. Antiquitus fuit consuetudo quod in memoriam magnorum beneficiorum solebant facere magna convivia [133va]  |2 han-A1 
690 |a *Ihesu praeceptor miserere … [Lc 17,13]. In isto evangelio historialiter intellecto notantur tria: Primum est infectio humanae conscientiae [158ra]  |2 han-A1 
690 |a *Ihesu praeceptor miserere … [Lc 17,13]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura quod multae sunt virtutes duplicem habentes operationem scilicet naturalem et accidentalem [156vb]  |2 han-A1 
690 |a *Ihesus abscondit se … [Io 8,59]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod omne quod vivit vitam diligit et mortem fugit [60vb]  |2 han-A1 
690 |a *In tribus beneplacitum est spiritui meo … [Sir 25,1]. Communiter dicit id, quod est in vase exit de vase et non aliud [128ra]  |2 han-A1 
690 |a *Ingressus angelus … [Lc 1,28]. Dicunt communiter omnes angeli et homines non possunt ad plenum intelligere dignitatem Mariae virginis [64va]  |2 han-A1 
690 |a *Ingressus angelus … [Lc 1,28]. In hiis verbis virgo Maria commendatur quatuor modis [66rb]  |2 han-A1 
690 |a *Memento homo quia cinis es … [Gn 3,19]. Quamvis homo in infimo loco sit conditus tamen ad alta possidenda et fruenda [51vb]  |2 han-A1 
690 |a *Misereor super turbam … [Mc 8,2]. Quia secundum philosophum contrariorum contrarii sunt effectus huic est quod in inferno et in mundo et in caelo magna est contrarietas quia in inferno est fames perpetua [141vb]  |2 han-A1 
690 |a *Misereor super turbam … [Mc 8,2]. Secundum Bernhardum homo consideratur tripliciter scilicet quantum ad corpus, quantum ad animam et quantum ad utrumque [142va]  |2 han-A1 
690 |a *Modicum et iam videbitis … [Io 16,16]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod boni et fideles amici semper desiderant se mutuo videre mutuo loqui et praesencia corporali mutuo consolari [102vb]  |2 han-A1 
690 |a *Modicum et iam videbitis … [Io16,16]. In isto ewangelio moraliter intellecto notantur quatuor: Primum est vitae nostrae brevitas quia dicit modicum [103va]  |2 han-A1 
690 |a *Mortuus est iustus pro iniustis … [I Pt 3,18]. Iosephus de vita Christi sic ait dum Maria virgo percepisset [71ra]  |2 han-A1 
690 |a *Multi sunt vocati … [Mt 22,14]. Cum secundum prophetam deus vult omnes homines salvos fieri [171rb]  |2 han-A1 
690 |a *Multi sunt vocati … [Mt 22,14]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod nostrae virgines et adolescentes ad nuptias ire volentes solent quaerere flores [170rb]  |2 han-A1 
690 |a *Nemo potest duobus dominis … [Mt 6,24]. Sciendum est quod duplex est opus scilicet dei et diaboli. Opus dei est salutiferum, opus diaboli mortiferum [160ra]  |2 han-A1 
690 |a *Nemo potest duobus dominis … [Mt 6,24]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod omne id quod deus creavit appetitur [?[ esse in suo proprio loco [159ra]  |2 han-A1 
690 |a *Nostra conversatio in caelis … [Phil 3,20]. Secundum Augustinum deus creavit septem caelos MsWettF38, 182ra]  |2 han-A1 
690 |a *Nostra conversatio in caelis … [Phil 3,20]. Secundum philosophum omnia que fiunt propter aliquam finem fiunt nil fit sine causa [181vb]  |2 han-A1 
690 |a *Parate viam domini … [Lc 3,4]. Secundum beatum Augustinum magnam misericordiam facit [12va]  |2 han-A1 
690 |a *Primo et principaliter confessor reddat confitentem et paenitentem affabilem MsWettF 38, 179v  |2 han-A1 
690 |a *Probet autem se ipsum homo … [I Cor 11,28]. Si aliquis debet aliquam cibum recipere oportet quod videat et probet si cibus ille est sanus [84ra]  |2 han-A1 
690 |a *Probet autem se ipsum homo … [I Cor 11,28]. Unde iste qui debet ad istum sacratissimum cibum accedere [81ra]  |2 han-A1 
690 |a *Puer autem crescebat … [Lc 2,40]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quaelibet virtus in sua naturali operacione nititur [27vb]  |2 han-A1 
690 |a *Quicumque honorificaverit me … [vgl. I Sm 2,30]. Augustinus in libro 4 de trinitate sic ait: Eterna et increata sapientia quae deus est [69vb]  |2 han-A1 
690 |a *Quicumque honorificaverit me … [vgl. I Sm 2,30]. Sic est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quanto quaelibet res est nobilior et utilior tanto ab omnibus amabilior [67vb]  |2 han-A1 
690 |a *Quid statis hic … [Mt 20,6]. Sciendum quod dominus omnes nos reprehendit quadrupliciter [47rb]  |2 han-A1 
690 |a *Quid statis hic … [Mt 20,6]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura quod agricola volens habere fructum in agris suis [46rb]  |2 han-A1 
690 |a *Quodcumque dixerit vobis facite … [Io 2,5]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod bonus et fidelis pater habens filiam dilectam [36vb]  |2 han-A1 
690 |a *Redde quod debes … [Mt 18,28]. Gregorius in Moralibus dicit: Stultus est qui gaudens peccuniam mutuo recipit [174vb]  |2 han-A1 
690 |a *Redde quod debes … [Mt 18,28]. Licet hoc verbum dictum sit a servo ad conservum suum debitum atrociter extorquente [175va]  |2 han-A1 
690 |a *Redde rationem villicacionis … [Lc 16,2]. In sacra scriptura reperitur quadruplex debitum quo omnes obligamur [146vb]  |2 han-A1 
690 |a *Redde rationem villicationis … [Lc 16,2]. Quia igitur secundum beatum Augustinum deus iustus est, ideo reddet multociens malum pro malo [146ra]  |2 han-A1 
690 |a *Relictis omnibus … [Lc 5,11]. Sciendum quod ad perfectionem christianae religionis requiritur duo [138rb]  |2 han-A1 
690 |a *Relictis omnibus … [Lc 5,11]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod omnes viatores viam ignorantes affectant habere ductorem ne errant [137rb]  |2 han-A1 
690 |a *Remansit puer Ihesus … [Lc 2,43]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quaelibet virtus ibi quaerit mansionem [35rb]  |2 han-A1 
690 |a *Semen cecidit in terram … [Lc 8,8]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod unum quodcumque accipitur secundum modum rei recipientis [48ra]  |2 han-A1 
690 |a *Si quis est auditor … [Iac 1,23]. Cognoscimus quod nostrae virgines et adolescentes et omnes viri et mulieres sibi ipsis conplacentes solent se speculari in speculo [108rb]  |2 han-A1 
690 |a *Si quis est auditor … [Iac 1,23]. Sciendum quod sacra scriptura praeponit menti devoti triplex speculum cottidie intuendum [109va]  |2 han-A1 
690 |a *Sic et sanctus Stephanus vidit Ihesum non solum corporalibus oculis … ut dicitur Actus 7. Cum esset Stephanus plenus sancto spiritu intendens in celum vidit gloriam dei [22vb]  |2 han-A1 
690 |a *Stetit Ihesus in medio … [Io 20,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod sol stat in medio planetarum [90va]  |2 han-A1 
690 |a *Surge et vade … [Lc 17,19]. In verbis istis dominus duo facit: Primo excitat nos omni tempore surgere [168vb]  |2 han-A1 
690 |a *Surge et vade … [Lc 17,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod deus et natura nihil frustra agunt [167vb]  |2 han-A1 
690 |a *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Augustinus in sermone resurectionis Ihesu Christi sic ait: Karissimi sollemnitatem resurrectionis domini nostri Ihesu Christi a morte sollemniter celebremus [89ra]  |2 han-A1 
690 |a *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Secundum beatum Augustinum: Omnis homo tamen habet unum cor et unam animam in quibus tota consistit vita hominis [93ra]  |2 han-A1 
690 |a *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod persona que de infirmitate sua convaluit [87va]  |2 han-A1 
690 |a *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod maior virtus vincit minorem ut videmus in planetis et in stellis [95va]  |2 han-A1 
690 |a *Tetigit eum Ihesus … [Mt 8,3]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod verba herbe et lapides preciosi habent virtutem [38va]  |2 han-A1 
690 |a *Trahe me post te … [Ct 1,3]. Cum igitur secundum philosophum contrariorum contrarii sunt effectus; huic est quod in inferno et mundo et caelo magna est contrarietas sive dissimilitudo nam in inferno est aeterna obscuritas [113va]  |2 han-A1 
690 |a *Tu es qui venturus es … [Mt 11,3]. Cum secundum Bernhardum homo constet ex duobus substanciis [10rb]  |2 han-A1 
690 |a *Tu es qui venturus es … [Mt 11,3]. Dicitur communiter, qui multum quaerit multa investigabit [8ra]  |2 han-A1 
690 |a *Tu es qui venturus es … [Mt 11,3]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod incarceratus libenter videt principem [5ra]  |2 han-A1 
690 |a *Tu quis es qui venturus es … [Mt 11,3]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod omnes potentiae cognoscuntur per actus [9va]  |2 han-A1 
690 |a *Tulerunt illum in Iherusalem … [Lc 2,22]. Dicitur communiter qui cum lupis vult currere oportet et eum cum ipsis ululare [43va]  |2 han-A1 
690 |a *Tulerunt illum in Iherusalem … [Lc 2,22]. In isto evangelio tria notantur presentem festivitatem excellencia. Primum est pueri Ihesu in templum introductio [45va]  |2 han-A1 
690 |a *Ubi est qui natus est rex Iudeorum … [Mt 2,2]. Sciendum quod isti tres sancti reges viderent quadruplicem stellam [34rb]  |2 han-A1 
690 |a *Ubi est qui natus est rex Iudeorum … [Mt 2,2]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod omne quod vivit habet naturalem appetitum [32va]  |2 han-A1 
690 |a *Vado ad eum … [Io 7,33]. In praesenti evangelio dominus tria facit, nam primo dicit se mundum relicturum [106va]  |2 han-A1 
690 |a *Vado ad eum … [Io 7,33]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod in omnibus creaturis sub caelo maior pars est ignobilis ut videmus in omnibus hominibus [105rb]  |2 han-A1 
690 |a *Venerunt festinantes … [Lc 2,16]. Nos videmus quod quando papa mittit legatum suum [21va]  |2 han-A1 
690 |a *Veni sancte spiritus … Secundum Dionysium ecclesia militans exemplificata est ab ecclesia triumphante [123ra]  |2 han-A1 
690 |a *Veni sancte spiritus … Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod licet magnus princeps semper sit pius et largus [125ra]  |2 han-A1 
690 |a *Veni sancte spiritus … Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum inter agens naturale et voluntatem magna est differentia [126vb]  |2 han-A1 
690 |a *Venit Ihesus et stetit … [Io 20,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod post dolorem partus sequitur gaudium prolis post amaram medicinam sequitur sanitas [96vb]  |2 han-A1 
690 |a *Videns Ihesus civitatem … [Lc 19,41]. Cum secundum Gregorium omnis Christi actio sit in nostram instructionem [149vb]  |2 han-A1 
690 |a *Videns Ihesus civitatem … [Lc 19,41]. Licet Fontinus in descriptionibus universi dicat signa exteriora indicia sunt interiorum [148ra]  |2 han-A1 
690 |a *Viderunt iuvenem sedentem … [Mc 16,5]. Sancta mater ecclesia tenet se ad nos sicut mater naturalis ad pueros.  |2 han-A1 
690 |a *Unde mater naturalis videns pueros male facere corrigit eos [85ra]  |2 han-A1 
690 |a *Viderunt iuvenem sedentem … [Mc 16,5]. Videmus quod quanto virtutes sunt nobiliores tanto nobiliorem actum producunt [86ra]  |2 han-A1 
690 |a *Vocatum est nomen … [Lc 2,21]. Scimus quod hodie est laudabilis consuetudo amici solent se mutuo honorare clenodiis et mos optare bonum annum [29rb]  |2 han-A1 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 3, S. 221, Nr. 2  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 305, Nr. 205  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1350-1500 Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 89, 90  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 1765  |2 han-A4 
690 |a Bloomfield, Incipits Nr. 135  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 1177/1179  |2 han-A4 
690 |a Schneyer, Repertorium 1350-1500 Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 91  |2 han-A4 
700 0 |a Johannes  |c von Gmunden  |d 1380-1442  |0 (DE-588)118639943  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Jacobus  |c Genua, Erzbischof  |d 1228-1298  |0 (DE-588)118556401  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Bindus  |c Senensis  |d -1390  |0 (DE-588)102550506  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Alexander  |c de Villa Dei  |d 1170-1250  |0 (DE-588)119357755  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Antonius  |c de Parma  |d ca. um 1310/23  |0 (DE-588)102422125  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Herolt, Johannes  |d -1468  |0 (DE-588)100162495  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Brun, Jacobus  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
700 1 |a Knoll, Ulrich  |c Kaplan in Zürich  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
700 1 |a Hofmann, Rudolf  |c Kaplan in Zürich, Bremgarten und Baden  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
852 4 |b AKB  |c AKBHA  |j AKB MsWettF 38  |9 (41SLSP_ABN)999067788108281 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c AKBHA  |p 70  |j AKB MsWettF 38  |b AKB  |9 (41SLSP_ABN)999067788108281 
986 |a (41SLSP_ABN)999067788108281  |9 (41SLSP_ABN)999067788108281 

Basisinformationen

Signatur:
  • Aarau, KB AG, AKB MsWettF 38
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Johannes de Gamundia ; Bindus Senensis ; Alexander de Villa Dei
Entstehungsangaben:
4. Viertel des 15. Jahrhunderts
Entstehungszeit (normiert):
1475 - 1499
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (287 Blätter); 31 x 22 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Papier

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • Teil 1. [Ir-v]. Sermo. Caro enim mea vere est cibus ... (Io 6,56). Quapropter amantissime anime qui creditis in me ... - ... michi a te collatis. Tibi laus ... Amen. Nachtrag. 15. Jh. Über dem Text Titel, 18. Jh.
  • Teil 1. [IIr-IIIv]. leer
  • Teil 1. [1ra-181vb]. Sermones de tempore. Johannes de Gamundia. Erunt signa in sole ... [Lc 21,25]. Beatus pater noster Augustinus dicit, quamvis dominus noster Ihesus Christus unitoque [sic, statt unicuique] in extrema necessitate appareat in forma qua in cruce pendebat ... 3ra Erunt signa in sole ... [Lc 21,25]. Hugo dicit de Sancto Victore, omnia quecumque deus fecit in celo et in terra propter sensus creavit ...... - ... et impone manum tue divine virtutis super eam et vivet tecum in tuo regno eternaliter. Quod nobis concedat ... Amen. 1. Sonntag im Advent - 24. Sonntag nach Pfingsten. Zumeist dreigliedrige Predigten, Initium des ersten und dritten Teils im Register; 17va Weihnachten, 32va Epiphanie, 46rb Septuagesima, 87va Ostern, 123ra Pfingsten. Zu 3ra: (Schneyer, Johannes Baptist. - Wegweiser zu lateinischen Predigtreihen des Mittelalters. - München 1965, S. 241). 1ra-81ra entspricht weitgehend Solothurn, Zentralbibliothek S I 195, fol. 1r-135v; dazu Schönherr, Alfons. - Katalogisierung mittelalterlicher und neuzeitlicher Handschriften, in: 31. Bericht der Zentralbibliothek Solothurn über das Jahr 1960. - Solothurn 1961, S. 48-50. Zumkeller, Adolar. - Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken. - Würzburg 1966, S. 238f., Nr. 497, Hs. erwähnt
  • Teil 1. [181vb-184rb]. Sermones. Johannes de Gamundia (?). >Sermo de omnibus sanctis<. Nostra conversacio in celis ... [Phil 3,20]. Secundum philosophum omnia que fiunt propter aliquam finem fiunt, nil fit sine causa ... [182ra] >Sermo<. Nostra conversacio in celis ... [Phil 3,20]. Secundum Augustinum deus creavit septem celos ...
  • Teil 1. [184rb-185va]. Sermo. Jacobus de Voragine. >Dominica prima adventus<. Prepara in occursum ... [Am 4,12]. Quando aliquis rex vel princeps maxime dignitatis ad civitatem aliquam est venturus .... Von anderer Hand. Schneyer, Johannes Baptist. - Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalter, 9 Bde. - Münster Westfalen 1969-1980, Bd. 3, S. 221, Nr. 2
  • Teil 1. [185va-187va]. Sermo. Antonius de Parma. >De divite<. Homo quidam erat dives ... [Lc 16,1]. Cum dominus quadam vice predicaret vidit in populo quosdam phariseos qui erant avari ... 186vb >Status divitis<. Status divitis in vita fuit valde gloriosus quia fuit in magnis diviciis .... Von anderer Hand. zu 185va: Schneyer, Repertorium, Bd. 1, S. 305, Nr. 205
  • Teil 1. [187va-191va]. Sermones. Johannes Herolt. >De corpore Christi<. Caro mea vere est cibus ... [Io 6,56]. Sicut dicit Ysiderus [sic] et Aristoteles quarto ethicorum, terribilissimum omnium terribilium est mors ... 189vb [C]aro mea vere est cibus ... [Io 6,56]. Sicut legimus quod unigenitus dei filius volens nos facere participes sue divinitatis assumpsit naturam nostre humanitatis .... Von anderer Hand. Schneyer, Repertorium 1350-1500, Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 89, 90
  • Teil 1. [191vb-192r]. leer
  • Teil 1. [192v]. Inhaltsverzeichnis
  • Teil 2. [193r-266v]. Distinctiones exemplorum veteris et novi testamenti. Bindus Senensis. Abstinencia est meriti augmentativa, sapiencie acquisitiva ... - ... 257r Zelus indiscretus est quando non est ordinatus ... quando accepit eppistulas ut persequeretur christianos ... Actibus 8 et 9 capitulo. Anschliessend analytisches Register: Abstinencia valet ad multa capitulo primo per totum ... - ... 266v Zelus malus multiplex capitulo 138. Stegmüller, Friedrich. - Repertorium biblicum medii aevi, 11 Bde., Madrid 1950-1981, Nr. 1765. Zumkeller, Adolar. - Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken. - Würzburg 1966, S. 96f., Nr. 202, Hs. erwähnt. Bloomfield, Morton W. - Incipits of Latin works on the virtues and vices, 1100-1500 A.D. - Cambridge Mass. 1979, Nr. 135
  • Teil 2. [267r-273r]. Themata bibliae. Dominica prima adventus. Cum appropinquasset, Mt 21, Io 12, Io 2° ... 270v In vigilia Andree. Stabat Ihesus [statt Iohannes] et ex discipulis, Io 1° ... - ... 272v De confessoribus ... Vos estis sal terre quod si sal evanuerit, Mt 5°. [Anschliessend Aufzählung der biblischen Bücher sowie 273r deutscher Merkvers:] Geneß das bůch de[r] geschöppft; Exodus das bůch der usfart von Egyptum .... Mit komputistischen Angaben
  • Teil 2. [273v]. leer
  • Teil. [274r-279v]. Summarium biblicum metricum cum commentario, Gn-Apc. Alexander de Villa Dei. [Prolog:] Hystorie sacre considerans prolixitatem et difficultatem ... [Text:] >Genesis<. Sex, prohibet, peccant ... [Interlinearglossen mit Kapitelangaben]: Opera dierum, 2 fructum ligni, 3 transgrediendo ... - ... surgunt sponsam venio iam. [Schluss der Interlinearglossen:] 20 corpora, 21 ornatam viro suo, 22 dicit sponsus et merces mea mecum. Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 1177/1179
  • Teil 2. [179v-281v]. Summa confessionis. >Summa confessionis in qua confessor eruditur qualiter circa confitentem et penitentem se debeat habere<. Primo et principaliter confessor reddat confitentem et penitentem affabilem ... - ... utrum satisfacionem iniunctam compleverit
  • Teil 2. [282r]. leer
  • Teil 2. [282v-284r]. Sermo. Johannes Herolt. [Q]ui manducat hunc panem vivet in eternum ... [Io 6,59]. Loquente de manducacione huius venerabilis sacramenti sciendumque hoc sacramentum tripliciter sciuntur .... Von anderer Hand. Schneyer, Repertorium 1350-1500 Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 91
  • Teil 2. [284v]. leer
Initien:
  • *Adolescens tibi dico … [Lc 7,14]. In isto evangelio moraliter intellecto notantur duo quae movebant dei filium venire in hunc mundum [162va]
  • *Adolescens tibi dico … [Lc 7,14]. Secundum beatum Augustinum omnis sacra scriptura clamat in deum vivum petens ut sicut deus est iustus ita et misericors [161ra]
  • *Amen amen dico vobis si quid … [Io 16,23]. In praesenti evangelio dominus tria facit: Primo ad petendum celestem patrem nos amonet et petitum assecurat [111vb]
  • *Amen amen dico vobis si quid … [Io 16,23]. Videmus quod cytharoeda volens coram principe aut magistro cytharezare primo modulat cordas [110vb]
  • *Amen dico vobis nisi habundaverit … [Mt 5,20]. In isto evangelio dominus et magister evangelicae perfectionis dat duplicem doctrinam [140va]
  • *Amen dico vobis nisi habundaverit … [Mt 5,20]. Sicut est in temporalibus … Sed sic est in tempore quod milites et armigeri et servi stant coram principibus et dominis [139va]
  • *Ascendente Ihesum in naviculam … [Mt 8,23]. Dicitur communiter bona vita ducit ad bonum finem [40ra]
  • *Assumpsit Ihesus Petrum … [Mt 17,1]. Secundum beatum Augustinum invisa possumus diligere sed incognita nequaquam [54ra]
  • *Assumptus est in caelo … [Mc 16,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quaedam sunt corpora levia semper sursum tendencia [114rb]
  • *Attendite a falsis prophetis … [Mt 7,15]. Sciendum est quod triplex est propheta unus de praeterito alius de praesenti, tertius de futuro prophetia [144va]
  • *Attendite a falsis prophetis … [Mt 7,15]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura et in tempore quod principes et domini habent plura vestimenta [143va]
  • *Beati oculi … [Lc 10,23]. Secundum doctores multi posuerunt beatitudinem suam in divitiis [155va]
  • *Beati oculi … [Lc 10,23]. Videmus quod omnis visio quae in speculo est deceptoria est [154va]
  • *Bene omnia fecit … [Mc 7,37]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod multae sunt nobiles virtutes aliis se communicantes [152rb]
  • Caro enim mea vere est cibus … [Io 6,56]. Quapropter amantissime anime qui creditis in me MsWettF 38, Ir
  • *Cuius est imago haec … [Mt 22,20]. Quaestio ista potest fieri dupliciter uno modo de imagine hominis interioris [178ra]
  • *Cuius est imago haec … [Mt 22,20]. Quia igitur Gregorius dicit exempla plus movent quam verbra … Gregorius: Cuius vita deficitur [177ra]
  • *Cum audisset Iohannes … [Mt 11,2]. In evangelio isto modo moraliter intellecto de tribus fit mentio, primo de Iohannis carceratione [6va]
  • *Cum esset desponsata mater … [Mt 1,18]. Augustinus libro de virginitate dicit felicior est [16vb]
  • *Cum esset desponsata mater … [Mt 1,18]. Sic est in naturalibus … Sed sic est in natura ut legitur in naturalibus quod est quaedam nobilis herba [15ra]
  • *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Dionysius dicit totum esse creaturarum in tanta mentis acie [119rb]
  • *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Sancta mater ecclesia hodie inducit nos ad dignam praeparationem et ad spiritus receptionem [117va]
  • *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Secundum philosophum omnis perfectio consistit in tribus [122ra]
  • *Cum venerit ille spiritus veritatis … [Io 16,13]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura si pueri debent bene inservi et discplinari, requiritur primo et principaliter quod habeant bonum magistrum [116rb]
  • *Cum vocatus fueris … [Lc 14,10]. Dominus Ihesus magister aeternae veritatis saepe induat nos ad humilitatem sine qua nihil deo placet [164rb]
  • *Cum vocatus fueris … [Lc 14,10]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod euntes ad nuptias induunt vestimenta bona [163va]
  • *Deus propitius esto … [Lc 18,13]. Sanctus Augustinus: Perfectio omnium creaturarum in quo consistit quod una vivetur per alteram [150vb]
  • *Deus propitius esto … [Lc 18,13]. Sciendum secundum beatum Augustinum quod a principio mundi usque huc et ab huc usque ad finem mundi semper erat est et erit duplex generatio [151va]
  • *Diliges dominum deum tuum … [Mt 22,37]. Secundum beatum Augustinum omnis scientia dividitur in tres sciencias scilicet naturalem, moralem et rationalem [166va]
  • *Diliges dominum deum tuum … [Mt 22,37]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod unus quisque magis diligit animam suam quam cibum ipsum in vita sua sustentans [165rb]
  • *Domine filia mea modo … [Mt 9,18]. In sacra scriptura reperitur quadruplex mors scilicet naturalis, criminalis, spiritualis et aeternalis [180va]
  • *Domine filia mea modo … [Mt 9,18]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod omne agens operatur secundum quaedam exemplar [179rb]
  • *Domine nonne bonum … [Mt 13,27]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod nullus homo est adeo perfectus [41vb]
  • *Ductus est Ihesus … [Mt 4,1]. Sicut est in temporalibus … Sed sic est in tempore homo habens silvam nemorosam pertransire [52va]
  • *Ecce ascendimus … [Lc 18,31]. Seneca dicit, generosus est animus hominis facilius ducitur quam trahatur [49va]
  • *Ecce mulier egressa … [Mt 15,22]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod multe sunt virtutes valde parve [55vb]
  • *Ecce pueri mei … [Is 8,18]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura et in tempore quod novi parentes novos habent filios [26va]
  • *Ecce rex tuus venit … [Mt 21,5]. Videmus quando rex bellum initurus pro defensione regni et sui populi [62vb]
  • *Ego sum pastor … [Io 10,11]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura et in tempore veris et maii quando germina solent apparere quod homines querunt pastores bonos [100ra]
  • *Erant appropinquantes ad Ihesum publicani et peccatores … [Lc 14,36]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura quod sicut in omnibus creaturis est diversitas naturae et speciei sic et actuum [135va]
  • *Erant appropinquantes ad Ihesum publicani et peccatores … [Lc 14,36]. In isto evangelio moraliter intellecto notantur tria: Primum est peccatoris ad Ihesum quaestio [136va]
  • *Erat Ihesus eiciens … [Lc 11,14]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quando quis habet inimicum et occultum calliditate plenum [57ra]
  • *Erat quidam regulus … [Io 4,46]. Sciendum quod triplex est rex scilicet aeternalis, temporalis et internalis [173va]
  • *Erat quidam regulus … [Io 4,46]. Secundum philosophos omne quod vivit bonum appetit [172va]
  • Erunt signa in sole … [Lc 21,25]. Beatus pater noster Augustinus dicit, quamvis dominus noster Ihesus Christus unitoque in extrema necessitate appareat in forma qua in cruce pendebat [1ra]
  • Erunt signa in sole … [Lc 21,25]. Hugo dicit de Sancto Victore, omnia quecumque deus fecit in celo et in terra propter sensus creavit [3ra]
  • *Est puer unus hic … [Io 6,9]. Nos scimus quod ex ordinacione sancte nostre ecclesie est quod in hoc sacro tempore quadragesimali [59ra]
  • *Estote misericordes … [Lc 6,36]. Cum secundum Augustinum per exercitia virtutum et specialiter per opera misiericordiae ad deum pervenitur [132ra]
  • *Estote misericordes … [Lc 6,36]. Secundum beatum Gregorium exempla plus monent quam verba … Unde videmus quod scriptor volens scribere [131ra]
  • *Evangelizo vobis gaudium magnum … [Lc 2,10]. In verbis istis notantur tria praesentem festivitatem extollentia, nam primo praemittitur universalis gaudii annuntiatio [20ra]
  • *Evangelizo vobis gaudium magnum … [Lc 2,10]. Sanctissimus pater noster Augustinus in sermone de nativitate pueri Ihesu sic ait: Ego pauper mente et spiritu [17va]
  • Geneß das bůch der geschöppft; Exodus das bůch der usfart von Egyptum
  • *Hic est discipulus ille … [Io 21,7]. Et dicitur discipulus quia illas quatuor lectiones [25rb]
  • *Hic est discipulus ille … [Io 21,7]. Secundum sententiam sapientis in natura est quod unum quodque diligit [24ra]
  • *Homo quidam … [Lc 14,16]. Antiquitus fuit consuetudo quod in memoriam magnorum beneficiorum solebant facere magna convivia [133va]
  • *Ihesu praeceptor miserere … [Lc 17,13]. In isto evangelio historialiter intellecto notantur tria: Primum est infectio humanae conscientiae [158ra]
  • *Ihesu praeceptor miserere … [Lc 17,13]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura quod multae sunt virtutes duplicem habentes operationem scilicet naturalem et accidentalem [156vb]
  • *Ihesus abscondit se … [Io 8,59]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod omne quod vivit vitam diligit et mortem fugit [60vb]
  • *In tribus beneplacitum est spiritui meo … [Sir 25,1]. Communiter dicit id, quod est in vase exit de vase et non aliud [128ra]
  • *Ingressus angelus … [Lc 1,28]. Dicunt communiter omnes angeli et homines non possunt ad plenum intelligere dignitatem Mariae virginis [64va]
  • *Ingressus angelus … [Lc 1,28]. In hiis verbis virgo Maria commendatur quatuor modis [66rb]
  • *Memento homo quia cinis es … [Gn 3,19]. Quamvis homo in infimo loco sit conditus tamen ad alta possidenda et fruenda [51vb]
  • *Misereor super turbam … [Mc 8,2]. Quia secundum philosophum contrariorum contrarii sunt effectus huic est quod in inferno et in mundo et in caelo magna est contrarietas quia in inferno est fames perpetua [141vb]
  • *Misereor super turbam … [Mc 8,2]. Secundum Bernhardum homo consideratur tripliciter scilicet quantum ad corpus, quantum ad animam et quantum ad utrumque [142va]
  • *Modicum et iam videbitis … [Io 16,16]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod boni et fideles amici semper desiderant se mutuo videre mutuo loqui et praesencia corporali mutuo consolari [102vb]
  • *Modicum et iam videbitis … [Io16,16]. In isto ewangelio moraliter intellecto notantur quatuor: Primum est vitae nostrae brevitas quia dicit modicum [103va]
  • *Mortuus est iustus pro iniustis … [I Pt 3,18]. Iosephus de vita Christi sic ait dum Maria virgo percepisset [71ra]
  • *Multi sunt vocati … [Mt 22,14]. Cum secundum prophetam deus vult omnes homines salvos fieri [171rb]
  • *Multi sunt vocati … [Mt 22,14]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod nostrae virgines et adolescentes ad nuptias ire volentes solent quaerere flores [170rb]
  • *Nemo potest duobus dominis … [Mt 6,24]. Sciendum est quod duplex est opus scilicet dei et diaboli. Opus dei est salutiferum, opus diaboli mortiferum [160ra]
  • *Nemo potest duobus dominis … [Mt 6,24]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod omne id quod deus creavit appetitur [?[ esse in suo proprio loco [159ra]
  • *Nostra conversatio in caelis … [Phil 3,20]. Secundum Augustinum deus creavit septem caelos MsWettF38, 182ra]
  • *Nostra conversatio in caelis … [Phil 3,20]. Secundum philosophum omnia que fiunt propter aliquam finem fiunt nil fit sine causa [181vb]
  • *Parate viam domini … [Lc 3,4]. Secundum beatum Augustinum magnam misericordiam facit [12va]
  • *Primo et principaliter confessor reddat confitentem et paenitentem affabilem MsWettF 38, 179v
  • *Probet autem se ipsum homo … [I Cor 11,28]. Si aliquis debet aliquam cibum recipere oportet quod videat et probet si cibus ille est sanus [84ra]
  • *Probet autem se ipsum homo … [I Cor 11,28]. Unde iste qui debet ad istum sacratissimum cibum accedere [81ra]
  • *Puer autem crescebat … [Lc 2,40]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quaelibet virtus in sua naturali operacione nititur [27vb]
  • *Quicumque honorificaverit me … [vgl. I Sm 2,30]. Augustinus in libro 4 de trinitate sic ait: Eterna et increata sapientia quae deus est [69vb]
  • *Quicumque honorificaverit me … [vgl. I Sm 2,30]. Sic est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quanto quaelibet res est nobilior et utilior tanto ab omnibus amabilior [67vb]
  • *Quid statis hic … [Mt 20,6]. Sciendum quod dominus omnes nos reprehendit quadrupliciter [47rb]
  • *Quid statis hic … [Mt 20,6]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura quod agricola volens habere fructum in agris suis [46rb]
  • *Quodcumque dixerit vobis facite … [Io 2,5]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod bonus et fidelis pater habens filiam dilectam [36vb]
  • *Redde quod debes … [Mt 18,28]. Gregorius in Moralibus dicit: Stultus est qui gaudens peccuniam mutuo recipit [174vb]
  • *Redde quod debes … [Mt 18,28]. Licet hoc verbum dictum sit a servo ad conservum suum debitum atrociter extorquente [175va]
  • *Redde rationem villicacionis … [Lc 16,2]. In sacra scriptura reperitur quadruplex debitum quo omnes obligamur [146vb]
  • *Redde rationem villicationis … [Lc 16,2]. Quia igitur secundum beatum Augustinum deus iustus est, ideo reddet multociens malum pro malo [146ra]
  • *Relictis omnibus … [Lc 5,11]. Sciendum quod ad perfectionem christianae religionis requiritur duo [138rb]
  • *Relictis omnibus … [Lc 5,11]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod omnes viatores viam ignorantes affectant habere ductorem ne errant [137rb]
  • *Remansit puer Ihesus … [Lc 2,43]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod quaelibet virtus ibi quaerit mansionem [35rb]
  • *Semen cecidit in terram … [Lc 8,8]. Sicut in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod unum quodcumque accipitur secundum modum rei recipientis [48ra]
  • *Si quis est auditor … [Iac 1,23]. Cognoscimus quod nostrae virgines et adolescentes et omnes viri et mulieres sibi ipsis conplacentes solent se speculari in speculo [108rb]
  • *Si quis est auditor … [Iac 1,23]. Sciendum quod sacra scriptura praeponit menti devoti triplex speculum cottidie intuendum [109va]
  • *Sic et sanctus Stephanus vidit Ihesum non solum corporalibus oculis … ut dicitur Actus 7. Cum esset Stephanus plenus sancto spiritu intendens in celum vidit gloriam dei [22vb]
  • *Stetit Ihesus in medio … [Io 20,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod sol stat in medio planetarum [90va]
  • *Surge et vade … [Lc 17,19]. In verbis istis dominus duo facit: Primo excitat nos omni tempore surgere [168vb]
  • *Surge et vade … [Lc 17,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod deus et natura nihil frustra agunt [167vb]
  • *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Augustinus in sermone resurectionis Ihesu Christi sic ait: Karissimi sollemnitatem resurrectionis domini nostri Ihesu Christi a morte sollemniter celebremus [89ra]
  • *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Secundum beatum Augustinum: Omnis homo tamen habet unum cor et unam animam in quibus tota consistit vita hominis [93ra]
  • *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod persona que de infirmitate sua convaluit [87va]
  • *Surrexit dominus vere … [Lc 24,32]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod maior virtus vincit minorem ut videmus in planetis et in stellis [95va]
  • *Tetigit eum Ihesus … [Mt 8,3]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod verba herbe et lapides preciosi habent virtutem [38va]
  • *Trahe me post te … [Ct 1,3]. Cum igitur secundum philosophum contrariorum contrarii sunt effectus; huic est quod in inferno et mundo et caelo magna est contrarietas sive dissimilitudo nam in inferno est aeterna obscuritas [113va]
  • *Tu es qui venturus es … [Mt 11,3]. Cum secundum Bernhardum homo constet ex duobus substanciis [10rb]
  • *Tu es qui venturus es … [Mt 11,3]. Dicitur communiter, qui multum quaerit multa investigabit [8ra]
  • *Tu es qui venturus es … [Mt 11,3]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod incarceratus libenter videt principem [5ra]
  • *Tu quis es qui venturus es … [Mt 11,3]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod omnes potentiae cognoscuntur per actus [9va]
  • *Tulerunt illum in Iherusalem … [Lc 2,22]. Dicitur communiter qui cum lupis vult currere oportet et eum cum ipsis ululare [43va]
  • *Tulerunt illum in Iherusalem … [Lc 2,22]. In isto evangelio tria notantur presentem festivitatem excellencia. Primum est pueri Ihesu in templum introductio [45va]
  • *Ubi est qui natus est rex Iudeorum … [Mt 2,2]. Sciendum quod isti tres sancti reges viderent quadruplicem stellam [34rb]
  • *Ubi est qui natus est rex Iudeorum … [Mt 2,2]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum quod omne quod vivit habet naturalem appetitum [32va]
  • *Vado ad eum … [Io 7,33]. In praesenti evangelio dominus tria facit, nam primo dicit se mundum relicturum [106va]
  • *Vado ad eum … [Io 7,33]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod in omnibus creaturis sub caelo maior pars est ignobilis ut videmus in omnibus hominibus [105rb]
  • *Venerunt festinantes … [Lc 2,16]. Nos videmus quod quando papa mittit legatum suum [21va]
  • *Veni sancte spiritus … Secundum Dionysium ecclesia militans exemplificata est ab ecclesia triumphante [123ra]
  • *Veni sancte spiritus … Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod licet magnus princeps semper sit pius et largus [125ra]
  • *Veni sancte spiritus … Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura secundum philosophum inter agens naturale et voluntatem magna est differentia [126vb]
  • *Venit Ihesus et stetit … [Io 20,19]. Sicut est in naturalibus … Sed sic est in natura quod post dolorem partus sequitur gaudium prolis post amaram medicinam sequitur sanitas [96vb]
  • *Videns Ihesus civitatem … [Lc 19,41]. Cum secundum Gregorium omnis Christi actio sit in nostram instructionem [149vb]
  • *Videns Ihesus civitatem … [Lc 19,41]. Licet Fontinus in descriptionibus universi dicat signa exteriora indicia sunt interiorum [148ra]
  • *Viderunt iuvenem sedentem … [Mc 16,5]. Sancta mater ecclesia tenet se ad nos sicut mater naturalis ad pueros.
  • *Unde mater naturalis videns pueros male facere corrigit eos [85ra]
  • *Viderunt iuvenem sedentem … [Mc 16,5]. Videmus quod quanto virtutes sunt nobiliores tanto nobiliorem actum producunt [86ra]
  • *Vocatum est nomen … [Lc 2,21]. Scimus quod hodie est laudabilis consuetudo amici solent se mutuo honorare clenodiis et mos optare bonum annum [29rb]

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch, Deutsch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Ir "Jacobus Brun" 15.-16. Jh., durchgestrichen; "U. oder V. Knoll", 16. Jh., wahrscheinlich Ulrich Knoll von St. Gallen, 1488-1512 Kaplan am Spital (Grossmünster), MEYER, Zürich und Rom, S. 500, Nr. 981; diese zwei Besitzeinträge auch in MsWettF 26:1. Spiegelblatt vorn "Volumen istum restittuendum est domino Růdolpho Hoffman", sowie 193r über dem Text "Ego Růdolfus Coci vel Hofmann oriundus de Bremgarten ibidem sacellanus tunc temporis non ullum huius libri inveniens nomen vel autorem tribui nomen Summa bibliana et alphabetica; bibliana quia fere semper nil allegat quam ex biblia, alphabetica quia procedit alphabetico ordine; habet insuper in fine tabulam eodem ordine factam", 16. Jh. Rudolf Hofmann von Bremgarten († 17. 8. 1541) war 1500-1524 Kaplan am Dreifaltigkeitsalter des Fraumünsters, 1525 am Antoniusaltar in Bremgarten, 1534 Kaplan in Baden. Er vermachte seine Bücher der Confraternitas presbyterorum in Baden; Dahm, Inge. - Aargauer Inkunabelkatalog. - Aarau/Frankfurt am Main/Salzburg 1985, S. 362, Meyer, Andreas. - Zürich und Rom. - Tübingen 1986, S. 471, Nr. 891. Im 18. Jh. Wettingen OCist, vgl. Einband sowie das Inhaltsverzeichnis im vorderen Spiegel und 192v. Ir, 191v, 193r, 273r, 274r und 284r Stempel "Kantonsbibliothek Aargau", 19.-20. Jh.

Einband

Einband:
Mit hellem Leder bezogene Holzdeckel, 15. Jh. Streicheisenlinien, Einzelstempel. Ehemals zwei nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen. In den Fälzen Pergamentstreifen. Zur Verstärkung der Deckelverbindung liturgisches Pergamentfragment, 12. Jh. Bl. 193 und 274 Pergamentsignakel. Gelber Schnitt. Blau-weisse Kapitale. Einband nachträglich schwarz gesprenkelt. Nachträglich angebrachter brauner Lederrücken mit Goldprägung und rotem Titelschild "Sermones sacri et alia concionator[ia]", 18. Jh., die darunter stehende Wettinger Bibliotheksignatur, nach Schönherr Q.I.11, von einem späteren Papierschild verdeckt. Restauriert 2013; Restaurierungsprotokoll vorhanden

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Bretscher-Gisiger, Charlotte / Gamper, Rudolf. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters Wettingen. Katalog der mittelalterlichen Handschriften in Aarau, Laufenburg, Lenzburg, Rheinfelden und Zofingen. - Dietikon, 2009, S. 145-147
  • Schönherr, Alfons. - Handschriftenkatalog der Aargauischen Kantonsbibliothek. Manuskript. Bd. 2: Die Handschriften der Abtei Wettingen. - 1953-1957, Nr. 29
Literatur:
  • Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica, Bd. 7: Schreibschulen der Diözese Konstanz. Aargauische Gotteshäuser. - Genf 1955, S. 121
Repertorien:
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 3, S. 221, Nr. 2
  • Schneyer, Repertorium 1150-1350 Bd. 1, S. 305, Nr. 205
  • Schneyer, Repertorium 1350-1500 Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 89, 90
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 1765
  • Bloomfield, Incipits Nr. 135
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 1177/1179
  • Schneyer, Repertorium 1350-1500 Johannes Herolt (Discipulus) Nr. 91

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Dezember 2019; HAN-Katalogisierungsregeln; Rekat teil nach Bretscher/Gamper (2009); Rudolf Gamper
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170516236905501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000356508DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170516236905501
  • (41SLSP_ABN)999067788108281
Quelle: