Medicinalia

Kurzformat

Medicinalia / 1465
1 Band (350 Blätter) : 31 x 21,5 cm
  • St. Gallen, KB Vadiana SG, VadSlg Ms 433

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170515672305501
005 20240312034606.0
008 190913s1465 xx 00| | lat d
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000354315DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170515672305501 
035 |a (41SLSP_UBS)9972433418005504  |9 (41SLSP_UBS)9972433418005504 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a s  |c 1465 
245 1 0 |a Medicinalia 
264 0 |c 1465 
300 |a 1 Band (350 Blätter)  |c 31 x 21,5 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
506 |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal 
510 4 |a Scherer, Gustav. - Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen. - St. Gallen 1864, S. 125f. 
510 4 |a Die Handschriften der Bibliotheken St. Gallen - Zürich in alphabetischer Reihenfolge / bearb. von Beat Matthias von Scarpatetti, Rudolf Gamper und Marlis Stähli (Katalog der datierten Handschriften in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 3). - Dietikon-Zürich 1991, Nr. 46 
510 4 |a Lohr, Charles H. - Aristotelica Helvetica. Catalogus codicum latinorum in bibliothecis Confederationis Helveticae asservatorum quibus versiones expositionesque operum Aristotelis continentur / codices descripsit Carolus Lohr. - Freiburg i.Ue. 1994, S. 266 
510 4 |a U.S. National Library of Medicine Catalog  |u https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nlmcatalog/101136586 
546 |a Lateinisch 
561 |a S. 330b Datierung (1. Schreiberhand): "Expliciunt problewmata Artistotelis anno domini 1465to". Die Datierungen S. 86b "1433" und 584a "1343° de mense Apprilis die 5a" und die Lokalisierung S. 396a "Scriptum vero Stettin" sind aus der Vorlage übernommen. Der Band ist Teil der Medizinbibliothek (VadSlg Ms 430-435), die in der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts dem St. Galler Arzt Melchior Rotmund gehörte 
563 |a Mit braunem Leder bezogene Holzdeckel, 15. Jh. Streicheisenlinien, Stempel. Kapitale aus Flechtbändern. Auf beiden Deckeln in den Ecken und in der Mitte verzierte Messingplatten mit Buckeln, vorn einer verloren. Gelber Schnitt. 2 neue nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen. Rückenschild, Beschriftung nicht mehr lesbar. Spiegelblatt vorn auf Papier geklebtes Pergament, Spiegelblatt hinten Papier 
581 |a Kristeller, Paul Oskar. - Iter italicum. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries, Bd. 5, Sweden to Yugoslavia, utopia, supplement to Italy (A-F). Index and addenda, compil. by Judith Wardman and her assistants in collab. with the author, London 1993, S. 126 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c September 2019  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |k Rudolf Gamper 
596 3 1 |g S. I-IV  |t leer 
596 3 0 |g S. 1a-86b  |t Receptae super nono Almaroris  |r Petrus de Tossignano  |i >In descripcione receptarum conveniencium [?] congrue [?] nono Almansoris hunc servabo ordinem<. Primo de universali dicam ... - ... et applicetur membro dolenti. >Expliciunt recepte Petri de Tussiniano super nono almansoris anno domini 1433<  |s Die Datierung bezieht sich nicht auf die vorliegende Handschrift; sie ist aus der Vorlage übernommen  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 670 
596 3 1 |g S. 87-94  |t leer 
596 3 0 |g S. 95a-187a  |t Epidemiorum liber  |r David Toppelstein  |i [Von der Hand Melchior Rothmunds:] >Epidemiorum liber Toppelstein<. [Prolog:] Sanctissime in Christo patri ac domino suo domino Clementi divina providencia sacro sancte Romane ac universalis Ecclesie summo pontifici frater ... David Toppelsteyn in sacra theologia doctorum indignus ordinis Fratrum Minorum nunc lectorum [?] ... Maguntinis diocesis ... - ... [S. 99a] anno domini M°cccc°li xx. die mensis Julii. >Explicit epistula<. [Text:] Cumque extendisset manum suam angelus domini super Jerusalem [II Sm 24,16] ... [S. 105b:] Pestileciam vero quid sit ita docet Ysidorus libro 4° ethymologiarum: Pestilencia est quid est contagium ... - ... Transeat oro deus elegus maneat et iubilemur. >Deo gracias<  |s Bericht über die Pest "super nostram quoque regionem de anno domini M°ccc°l" (95ra). Die Datierung der Dedikationsepistel (20. Juli 1451) ist wohl verschrieben für 1351; der Autor David Toppelstein, OFM, ist bisher nicht nachweisbar 
596 3 0 |g S. 188a-223b  |t De astrologia  |i [Prolog:] Studentibus Parisius inter fratres minores pro provincia Colonensi fratri Andree, fratri Arnoldo. Frater Bartholomeus ... [Text:] Recolitis ut estimo quod scribenti mihi nuper cuidam clericus studenti Parisius de signis eclipsum solis et lune visarum anno domini M° 12 21° iudicium ... - ... Conpletum est opusculum istud et cetera. Deo gracias  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1342 
596 3 1 |g S. 224-229 leer  |t leer 
596 3 0 |g p. 231a-248a  |t De disposicione aeris forma a generalis secundum dominum Dawkensis etc. [?]  |i Cum vis disposicionem aeris ad aliquem diem pronoscere [statt: praenoscere]... – ... sensus cognoscere in servicio divine (?) est Mercurius 
596 3 1 |g S. 248b-254b  |t leer 
596 3 0 |g S. 255a-284a  |t De complexionibus (mit Kommentar)  |r Ps.-Aristoteles Latinus  |i [Prolog:] Melius est modicum scire de rebus necessariis bonis ... [Text:] Complexionum varietates sequuntur varietatum suarum causarum ... [Kommentar:] Complexio est alius color et alia forma. Iste tractatus cuius subiectum est corpus humanum ... - ... sit benedictus. Amen. >Et sic est finis<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 864 und 240 Complexionum varietates sequitur varietatum 
596 3 1 |g S. 284b-286b  |t leer 
596 3 0 |g 287a-330b  |t Commentarium in Aristotelis Probleumata  |i Circa proplewmata Aristotelis assignatur tale thema: Omnes homines naturaliter scire desiderant ut scribit Aristoteles ... - ... in sompno honorando ... seculorum. Amen. >Expliciunt proplewmata Aristotelis Anno domini 1465(to)<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 986  |v Lohr, Charles H. - Aristotelica Helvetica. Catalogus codicum latinorum in bibliothecis Confederationis Helveticae asservatorum quibus versiones expositionesque operum Aristotelis continentur. - Freiburg i.Ue. 1994,S. 266 (mit Lit.) 
596 3 0 |g S. 331a-354b  |t Commentarium super Secretum secretorum Aristotelis  |i [Prolog:] Omnes ratione et intellectu vigentes aliorum sunt domini et rectores ... [Text:] Allexander cum homo sit corpus corruptibile ...- ... porcum mactando December et cetera. Finis.>Et sic est finis libri de regimine principum<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 78 und 969 
596 3 0 |g S. 355a-364b  |t Tabula super Vita brevis  |r Arnaldus de Villanova  |i [Prolog:] Incipit tabula Arnoldi de Villa Nova in qua dirigit medicum qualiter se habeat circa infirmum ... [Text:] Cum Yppocras more sapientium in primo canone primo afforismorum premittat ... - ... et est tabulacio Galeni in libris de morbo et accidentibus. Amen  |s Titel von der Hand Melchior Rothmunds: "Arnoldus de Villa Nova quomodo medicus se habere debeat"  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 301 
596 3 0 |g S. 365a-382b  |t Modus medendi  |i In medendis corporibus et maxime purgandis variis sepe molestamur incommodis ... - ... lauri, pulegium frigida, violacia  |s Titel über dem Schriftspiegel von anderer Hand: "Galienus de modo medendi"  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 691 
596 3 0 |g S. 383a-396a  |t Tractatus de proportionibus medicinarum  |r Gentilis Fulginas  |i >Tractatus de proportionibus medicinarum Gentilis<. [Prolog:] Gracia lucidioris habitus quem denotat Mesue in modis et proportionibus medicinarum ... [Text, S. 384a, Z. 10:] Complexio autem medicine laxative est duplex ... - ... in dei gloria nomine. >Explicit tractatus de proportionibus medicinarum sibi [statt sive] modo miscendarum et de modo investigande [sic] compositiones earum et ad sciendum quantitatem dosis cuiuscunque medicine solutive secundum illustratorem medicine Gentilem de Fulgino. Scriptus vero Stettin<  |s Die Lokalisierung "Stettin" bezieht sich nicht auf die vorliegende Handschrift; sie ist aus der Vorlage übernommen  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 590 und 239 
596 3 1 |g S. 396b-398b  |t leer 
596 3 0 |g S. 399a-449a  |t De phlebotomia  |i [Prolog:] Quoniam ut ait Rasis vii° Almansoris capitulo xxi° minutio in conservatione sanitatis et egritudinum cura ... [Text S. 400a:] Fleubotomia est recta vene incisio et sanguinis moderata effusio ... - ... cum multi sapientes hoc egisse noscuntur  |s Titel von der Hand Melchior Rothmunds: "De phlebotomia ventosis". Text eingeteilt in 19 Kapitel, das letzte betitelt "De sanguisugis, daneben von der Hand Rothmunds: "Hirudines"  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 564 
596 3 0 |g S. 449b-457b  |t Tractatus de arte vomitivum ministrandi  |i Sicut dicit Constantinus in viatico: Quicunque continuam vult custodire sanitatem ... - ... ... ducit vomitum leniter et sine molestia etc. 
596 3 1 |g S. 458-460  |t leer 
596 3 0 |g S. 461a-526a  |t Quaestiones super urinas  |r Gentilis de Fulgineo  |i Extraneitas sermonis medicis usitati cum insoliti disputari ... - ... investigandi veritatem se nondum ... inventa. >Et sic finitur questio eximii doctoris Gentilis de Fulgineo. Sequitur nunc alia questio< 
596 3 0 |g S. 526b-541a  |t Quaestiones super urinas  |r Tommaso del Garbo  |i Est questio an solutio continui possit esse per se immediata causa doloris ... - ... cum possint esse participes. >Explicit questio magistri Thome filii Dyni famosi medici de Florencia etc.<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1673 
596 3 0 |g S. 541a-543a  |t Quaestio super digestionem  |i Questio est de re naturali utrum digestio per quam fit canbium dat novam formam distinctam ... 
596 3 0 |g S. 543a-b  |t Quaestio super longitudinem vitae  |i Queritur an corpus temperatum sit longioris vite quam melancolicum. Arguitur primo quod temperatum illud corpus est longioris vite ... 
596 3 0 |g S. 543b-544a  |t Quaestio super rem non naturali  |i >Questio est de re non naturali<. Utrum aqua que quidem invenitur et qua homines utuntur nutriat corpus ... 
596 3 0 |g S. 544a-545a  |t Quaestio super febres  |i Queritur utrum possunt esse tres febres scilicet calida, putrida et effimera. Et videtur quod sic quia due febres possunt esse ... – ... de aliis autem non concludit ratio. >Et in hac terminatur quodlibet magistri Sertarcii[?]< 
596 3 0 |g S. 545a-584a  |t De febris (?)  |r Gentilis de Fulgineo  |i Difficilis investigatio est an febris putrida sit .... - ... huius sciencie naturali perfectam et unam deo gracias. >Anno domini 1343° de mense Aprilis die quinta per me Gentilem de Fulgineo ... Pelusii in etc.<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 430 
596 3 0 |g S. 584b-597b  |t De gradibus  |r Gentilis de Fulgineo / Niccolò Bertucci  |i [Prolog:] Amice karissime Magister Brissine ... [Text:] Ad investigationem ergo sciencie de gradibus medicinarum ... [585ra] Queritur utrum medicina calida in primo gradu mixta cum medicina calida in secundo aut tertio addit in gradu ... [589a] Queritur utrum in puero sit maior caliditas quam in iuvene an in utrisque equalis vel non ... [593a] In disputatione de quodlibet proposite fuerint questiones quarum due fuerunt de re naturali ... [595b] Questio de re naturali in comparatione ad rem preter naturam fuit hec. Utrum sanguis et egritudo ... [596b] Queritur utrum calor influens magis conservat humidum radicale quam color innatus. Et arguitur quod calor innatus ... - ... sicut calidum innatum. Ad quintam dicitur quod non est simile  |s 593a wird "magister Berluth" [für Niccolò Bertucci ?] genant und die Disputation wird auf 1340 datiert  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 51, 671 
596 3 0 |g S. 598a-618a  |t Quod comeditur et bibitur  |r Dinus de Garbo  |i Queritur utrum aliquid operetur a qualitate vel materia ... - ... iuvamenti conservativa. >Expliciunt questiones magistri Dini de Florencia medici expertissimi super capitulum de quod comeditur et bibitur etc.< 
596 3 0 |g S. 618a-628a  |t Quaestio super secundo canone Avicennae  |i Queritur utrum dulce et amarum sint sapores extremi ... - ... ractiones que facte sunt. >Explicit questio ... super secundo canone Avicenne etc.< 
596 3 0 |g S. 628b-654a  |t Questio de longitudine febrium  |r Gentilis de Fulgineo  |i Queritur an febris de solo flegmate sit prolixior vel longior motu ... - ... et hec est subtilis consideratio et solutio etc.  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1648 
596 3 0 |g S. 654a-655a  |i Queritur utrum cibus nutriat a tota specie ... - ... alteratio et digestio fit a tota ista specierum. >Deo gracia< 
596 3 1 |g S. 655b-676  |t leer 
596 3 0 |g S. 677-683  |t Rezepte für Medikamente in Tabellenform  |i >Nomina Syruporum<, [678] Nomina electuariorum 
596 3 1 |g S. 684  |t leer 
596 3 0 |g 685a-692a  |t Introductorium in practicam medicinae  |r Johannes de Tornamira  |i >Incipit introductorium iuvenum baccolariorum practicam noviter incipientium editum a magistro Johanne Tornamira magistro in medicina kanzellario alme universitatis medicorum Montispessulani<. Cum urine corporum neutrorum neutralitate ... - ... quia non iuvant ymmo nocent immacillentis [?]  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 350 
596 3 1 |g 692b-696  |t leer 
596 0 |a Papier, Wasserzeichen Ochsenkopf Briquet 14865 (von Briquet nach dieser Hs. zitiert)  |b (VI+1)²² + 5 VI¹⁴² + V¹⁶² + 2 VI²¹⁰ + V²³⁰ + 3 VI³⁰² + VII³³⁰ + VI³⁵⁴ + VII³⁸² + 2 VI⁴³⁰ + VII⁴⁵⁸ + 10 VI⁶⁹⁶, das letzte Blatt in den Spiegel geklebt. Reklamanten, teilweise beschnitten, Lagenzählung am Langenende unterhalb der Reklamanten mit anderer Tinte geschrieben, sichtbar sind "1mus", "3us", "12", "13", "14", "16". Blatt 379/380 obere Ecke abgerissen  |c Neuere Paginierung I-IV.1-696 
596 1 |a Rubriziert, 2-9zeilige rote Lombarden, 95r mit schwarzem Fleuronné  |b S. 1 an die Miniatur anschliessende 30zeilige blaue Initiale am Rand des Schriftraums mit vegetabilen Motiven in Weiss, daran anschliessend Bordüre aus Zweigen, Blättern und Blüten in Rot, Grün, Blau, Altrosa, Braun, Gelb und Gold, mit Vogel  |c S. 1 15zeilige Miniatur in dreiseitigem goldenem Rahmen: schwarz, blau und rot gekleideter Arzt am Krankenbett, hält in der linken Hand das Harnglas und betrachtet den Inhalt, der Patient, auf Kissen ruhend und mit einem altrosafarbenen Tuch halb bedeckt, sieht ihm aufmerksam zu  |d Blindliniierung mit Linierbrett (Mastara). Schriftraum 22,5 x 13,5-14, zweispaltig (6), bis S. 254 44 Zeilen, ab S. 255 45 Zeilen  |e Kursiven von mehreren Händen: Hand 1: S. 1a-86b, 255a-330b, 355a-382b, 677-683, 685a-692a, kurze Abschnitte von weiteren Händen, z. B. S. 84a-b, 287a-b, 293a-b und 309b-310a; Hand 2: S. 95a-248a; Hand 3: 331a-354b; Hand 4: S. 383a-655a, wechselhaft, einige Abschnitte möglicherweise von weiteren Händen, z. B. S. 433a, 527a und 563a  |f Wenige zeitgenössische Marginalien, z. B. S. 23, 33, 69, 392 und 687; Autorennamen und Werktitel von der Hand Melchior Rothmunds (16. Jh.): S. 95 "Epidemiorum liber Toppelstein", S. 355 "Arnoldus de Villa Nova, quomodo medicus se habere debeat"; S. 399 "De phlebotomia ventosie" sowie die Marginalien S. 390 "Correstivorum dosis" und S. 448 "Hirudines"; von der Hand Sebastian Schobingers: S. 687 "Laxativum pro principibus (?) et delicatis" 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Sanctissime in Christo patri ac domino suo domino Clementi divina providentia sacro sancte Romanae  |2 han-A1 
690 |a Cum vis dispositionem aeris ad aliquem diem praenoscere  |2 han-A1 
690 |a Complexio est alius color et alia forma. Iste tractatus cuius subiectum est corpus humanum  |2 han-A1 
690 |a Sicut dicit Constantinus in viatico: Quicunque continuam vult custodire sanitatem  |2 han-A1 
690 |a Extraneitas sermonis medicis usitati cum insoliti disputari  |2 han-A1 
690 |a Utrum digestio per quam fit canbium dat novam formam distinctam  |2 han-A1 
690 |a An corpus temperatum sit longioris vitae quam melancolicum  |2 han-A1 
690 |a Utrum aqua que quidem invenitur et qua homines utuntur nutriat corpus  |2 han-A1 
690 |a Utrum possunt esse tres febres scilicet calida, putrida et effimera  |2 han-A1 
690 |a Utrum aliquid operetur a qualitate vel materia  |2 han-A1 
690 |a Utrum dulce et amarum sint sapores extremi  |2 han-A1 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 670 In descriptione receptarum convenientum congrue  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1342 Recolitis ut estimo quod scribendi mihi nuper  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 986 Omnes homines naturaliter scire desiderant ut scribit Aristoteles philosophorum princeps  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 864 Melius est modicum scire de rebus necessariis  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 240 Complexionum varietates sequitur varietatum  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 78 Alexander cum sit corpus corruptibile  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 969 O Alexander cum sit corpus corruptibile  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 301 Cum hippocras more sapientium in primo  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 691 In medendis corporibus et maxime purgandis variis sepe molestamur impedimentis  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 590 Gratia lucidioris habitus quem denotat Mesue in modis  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 239 Complexio autem medicine laxative est duplex  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 564 Flebotomia est recta incisio vene  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1673 Utrum solutio continui sit per se causa doloris  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 430 Difficilis investigatio est an febris putrida  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 51 Ad investigationem ergo scientie de gradibus medicinarum  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 671 In disputatione de quolibet in medicina  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1648 Queritur utrum febris de solo flegmate sit prolixior et tardior  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 350 Cum urine corporum neutrorum  |2 han-A4 
700 0 |a Petrus  |c von Tussignano  |d 1376-1407  |0 (DE-588)10095796X  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Aristoteles  |d v384-v322  |0 (DE-588)118650130  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Toppelstein, David  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Galfredus  |c de Meldis  |d ca. um 1310/45  |0 (DE-588)102510369  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Arnoldus  |c de Villa Nova  |d 1235-1312  |0 (DE-588)118645854  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Gentilis  |c de Fulgineo  |d -1348  |0 (DE-588)100141781  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Thomas  |c de Garbo  |d -1370  |0 (DE-588)100942040  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Nicolaus  |c Bertrucius  |d -1347  |0 (DE-588)10097029X  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Garbo, Dinus <<de>>  |d 1280-1327  |0 (DE-588)100107613  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Johannes  |c de Tornamira  |d 1330-1396  |0 (DE-588)100949428  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Rotmund, Melchior  |d ?-1597  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
700 1 |a Schobinger, Sebastian  |d 1579-1652  |0 (DE-588)120582481  |e Annotator  |4 ann 
852 4 |b SGKBV  |c RAVS  |j VadSlg Ms 433  |9 (41SLSP_UBS)9972433418005504 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c RAVS  |p 12  |j VadSlg Ms 433  |b SGKBV  |9 (41SLSP_UBS)9972433418005504 
986 |a (41SLSP_UBS)9972433418005504  |9 (41SLSP_UBS)9972433418005504 

Basisinformationen

Signatur:
  • St. Gallen, KB Vadiana SG, VadSlg Ms 433
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Medicinalia
Entstehungsangaben:
1465
Entstehungszeit (normiert):
1465
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (350 Blätter); 31 x 21,5 cm

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • [S. I-IV]. leer
  • [S. 1a-86b]. Receptae super nono Almaroris. Petrus de Tossignano. >In descripcione receptarum conveniencium [?] congrue [?] nono Almansoris hunc servabo ordinem<. Primo de universali dicam ... - ... et applicetur membro dolenti. >Expliciunt recepte Petri de Tussiniano super nono almansoris anno domini 1433<. Die Datierung bezieht sich nicht auf die vorliegende Handschrift; sie ist aus der Vorlage übernommen. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 670
  • [S. 87-94]. leer
  • [S. 95a-187a]. Epidemiorum liber. David Toppelstein. [Von der Hand Melchior Rothmunds:] >Epidemiorum liber Toppelstein<. [Prolog:] Sanctissime in Christo patri ac domino suo domino Clementi divina providencia sacro sancte Romane ac universalis Ecclesie summo pontifici frater ... David Toppelsteyn in sacra theologia doctorum indignus ordinis Fratrum Minorum nunc lectorum [?] ... Maguntinis diocesis ... - ... [S. 99a] anno domini M°cccc°li xx. die mensis Julii. >Explicit epistula<. [Text:] Cumque extendisset manum suam angelus domini super Jerusalem [II Sm 24,16] ... [S. 105b:] Pestileciam vero quid sit ita docet Ysidorus libro 4° ethymologiarum: Pestilencia est quid est contagium ... - ... Transeat oro deus elegus maneat et iubilemur. >Deo gracias<. Bericht über die Pest "super nostram quoque regionem de anno domini M°ccc°l" (95ra). Die Datierung der Dedikationsepistel (20. Juli 1451) ist wohl verschrieben für 1351; der Autor David Toppelstein, OFM, ist bisher nicht nachweisbar
  • [S. 188a-223b]. De astrologia. [Prolog:] Studentibus Parisius inter fratres minores pro provincia Colonensi fratri Andree, fratri Arnoldo. Frater Bartholomeus ... [Text:] Recolitis ut estimo quod scribenti mihi nuper cuidam clericus studenti Parisius de signis eclipsum solis et lune visarum anno domini M° 12 21° iudicium ... - ... Conpletum est opusculum istud et cetera. Deo gracias. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1342
  • [S. 224-229 leer]. leer
  • [p. 231a-248a]. De disposicione aeris forma a generalis secundum dominum Dawkensis etc. [?]. Cum vis disposicionem aeris ad aliquem diem pronoscere [statt: praenoscere]... – ... sensus cognoscere in servicio divine (?) est Mercurius
  • [S. 248b-254b]. leer
  • [S. 255a-284a]. De complexionibus (mit Kommentar). Ps.-Aristoteles Latinus. [Prolog:] Melius est modicum scire de rebus necessariis bonis ... [Text:] Complexionum varietates sequuntur varietatum suarum causarum ... [Kommentar:] Complexio est alius color et alia forma. Iste tractatus cuius subiectum est corpus humanum ... - ... sit benedictus. Amen. >Et sic est finis<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 864 und 240 Complexionum varietates sequitur varietatum
  • [S. 284b-286b]. leer
  • [287a-330b]. Commentarium in Aristotelis Probleumata. Circa proplewmata Aristotelis assignatur tale thema: Omnes homines naturaliter scire desiderant ut scribit Aristoteles ... - ... in sompno honorando ... seculorum. Amen. >Expliciunt proplewmata Aristotelis Anno domini 1465(to)<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 986. Lohr, Charles H. - Aristotelica Helvetica. Catalogus codicum latinorum in bibliothecis Confederationis Helveticae asservatorum quibus versiones expositionesque operum Aristotelis continentur. - Freiburg i.Ue. 1994,S. 266 (mit Lit.)
  • [S. 331a-354b]. Commentarium super Secretum secretorum Aristotelis. [Prolog:] Omnes ratione et intellectu vigentes aliorum sunt domini et rectores ... [Text:] Allexander cum homo sit corpus corruptibile ...- ... porcum mactando December et cetera. Finis.>Et sic est finis libri de regimine principum<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 78 und 969
  • [S. 355a-364b]. Tabula super Vita brevis. Arnaldus de Villanova. [Prolog:] Incipit tabula Arnoldi de Villa Nova in qua dirigit medicum qualiter se habeat circa infirmum ... [Text:] Cum Yppocras more sapientium in primo canone primo afforismorum premittat ... - ... et est tabulacio Galeni in libris de morbo et accidentibus. Amen. Titel von der Hand Melchior Rothmunds: "Arnoldus de Villa Nova quomodo medicus se habere debeat". Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 301
  • [S. 365a-382b]. Modus medendi. In medendis corporibus et maxime purgandis variis sepe molestamur incommodis ... - ... lauri, pulegium frigida, violacia. Titel über dem Schriftspiegel von anderer Hand: "Galienus de modo medendi". Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 691
  • [S. 383a-396a]. Tractatus de proportionibus medicinarum. Gentilis Fulginas. >Tractatus de proportionibus medicinarum Gentilis<. [Prolog:] Gracia lucidioris habitus quem denotat Mesue in modis et proportionibus medicinarum ... [Text, S. 384a, Z. 10:] Complexio autem medicine laxative est duplex ... - ... in dei gloria nomine. >Explicit tractatus de proportionibus medicinarum sibi [statt sive] modo miscendarum et de modo investigande [sic] compositiones earum et ad sciendum quantitatem dosis cuiuscunque medicine solutive secundum illustratorem medicine Gentilem de Fulgino. Scriptus vero Stettin<. Die Lokalisierung "Stettin" bezieht sich nicht auf die vorliegende Handschrift; sie ist aus der Vorlage übernommen. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 590 und 239
  • [S. 396b-398b]. leer
  • [S. 399a-449a]. De phlebotomia. [Prolog:] Quoniam ut ait Rasis vii° Almansoris capitulo xxi° minutio in conservatione sanitatis et egritudinum cura ... [Text S. 400a:] Fleubotomia est recta vene incisio et sanguinis moderata effusio ... - ... cum multi sapientes hoc egisse noscuntur. Titel von der Hand Melchior Rothmunds: "De phlebotomia ventosis". Text eingeteilt in 19 Kapitel, das letzte betitelt "De sanguisugis, daneben von der Hand Rothmunds: "Hirudines". Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 564
  • [S. 449b-457b]. Tractatus de arte vomitivum ministrandi. Sicut dicit Constantinus in viatico: Quicunque continuam vult custodire sanitatem ... - ... ... ducit vomitum leniter et sine molestia etc.
  • [S. 458-460]. leer
  • [S. 461a-526a]. Quaestiones super urinas. Gentilis de Fulgineo. Extraneitas sermonis medicis usitati cum insoliti disputari ... - ... investigandi veritatem se nondum ... inventa. >Et sic finitur questio eximii doctoris Gentilis de Fulgineo. Sequitur nunc alia questio<
  • [S. 526b-541a]. Quaestiones super urinas. Tommaso del Garbo. Est questio an solutio continui possit esse per se immediata causa doloris ... - ... cum possint esse participes. >Explicit questio magistri Thome filii Dyni famosi medici de Florencia etc.<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1673
  • [S. 541a-543a]. Quaestio super digestionem. Questio est de re naturali utrum digestio per quam fit canbium dat novam formam distinctam ...
  • [S. 543a-b]. Quaestio super longitudinem vitae. Queritur an corpus temperatum sit longioris vite quam melancolicum. Arguitur primo quod temperatum illud corpus est longioris vite ...
  • [S. 543b-544a]. Quaestio super rem non naturali. >Questio est de re non naturali<. Utrum aqua que quidem invenitur et qua homines utuntur nutriat corpus ...
  • [S. 544a-545a]. Quaestio super febres. Queritur utrum possunt esse tres febres scilicet calida, putrida et effimera. Et videtur quod sic quia due febres possunt esse ... – ... de aliis autem non concludit ratio. >Et in hac terminatur quodlibet magistri Sertarcii[?]<
  • [S. 545a-584a]. De febris (?). Gentilis de Fulgineo. Difficilis investigatio est an febris putrida sit .... - ... huius sciencie naturali perfectam et unam deo gracias. >Anno domini 1343° de mense Aprilis die quinta per me Gentilem de Fulgineo ... Pelusii in etc.<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 430
  • [S. 584b-597b]. De gradibus. Gentilis de Fulgineo / Niccolò Bertucci. [Prolog:] Amice karissime Magister Brissine ... [Text:] Ad investigationem ergo sciencie de gradibus medicinarum ... [585ra] Queritur utrum medicina calida in primo gradu mixta cum medicina calida in secundo aut tertio addit in gradu ... [589a] Queritur utrum in puero sit maior caliditas quam in iuvene an in utrisque equalis vel non ... [593a] In disputatione de quodlibet proposite fuerint questiones quarum due fuerunt de re naturali ... [595b] Questio de re naturali in comparatione ad rem preter naturam fuit hec. Utrum sanguis et egritudo ... [596b] Queritur utrum calor influens magis conservat humidum radicale quam color innatus. Et arguitur quod calor innatus ... - ... sicut calidum innatum. Ad quintam dicitur quod non est simile. 593a wird "magister Berluth" [für Niccolò Bertucci ?] genant und die Disputation wird auf 1340 datiert. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 51, 671
  • [S. 598a-618a]. Quod comeditur et bibitur. Dinus de Garbo. Queritur utrum aliquid operetur a qualitate vel materia ... - ... iuvamenti conservativa. >Expliciunt questiones magistri Dini de Florencia medici expertissimi super capitulum de quod comeditur et bibitur etc.<
  • [S. 618a-628a]. Quaestio super secundo canone Avicennae. Queritur utrum dulce et amarum sint sapores extremi ... - ... ractiones que facte sunt. >Explicit questio ... super secundo canone Avicenne etc.<
  • [S. 628b-654a]. Questio de longitudine febrium. Gentilis de Fulgineo. Queritur an febris de solo flegmate sit prolixior vel longior motu ... - ... et hec est subtilis consideratio et solutio etc.. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1648
  • [S. 654a-655a]. Queritur utrum cibus nutriat a tota specie ... - ... alteratio et digestio fit a tota ista specierum. >Deo gracia<
  • [S. 655b-676]. leer
  • [S. 677-683]. Rezepte für Medikamente in Tabellenform. >Nomina Syruporum<, [678] Nomina electuariorum
  • [S. 684]. leer
  • [685a-692a]. Introductorium in practicam medicinae. Johannes de Tornamira. >Incipit introductorium iuvenum baccolariorum practicam noviter incipientium editum a magistro Johanne Tornamira magistro in medicina kanzellario alme universitatis medicorum Montispessulani<. Cum urine corporum neutrorum neutralitate ... - ... quia non iuvant ymmo nocent immacillentis [?]. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 350
  • [692b-696]. leer
Initien:
  • Sanctissime in Christo patri ac domino suo domino Clementi divina providentia sacro sancte Romanae
  • Cum vis dispositionem aeris ad aliquem diem praenoscere
  • Complexio est alius color et alia forma. Iste tractatus cuius subiectum est corpus humanum
  • Sicut dicit Constantinus in viatico: Quicunque continuam vult custodire sanitatem
  • Extraneitas sermonis medicis usitati cum insoliti disputari
  • Utrum digestio per quam fit canbium dat novam formam distinctam
  • An corpus temperatum sit longioris vitae quam melancolicum
  • Utrum aqua que quidem invenitur et qua homines utuntur nutriat corpus
  • Utrum possunt esse tres febres scilicet calida, putrida et effimera
  • Utrum aliquid operetur a qualitate vel materia
  • Utrum dulce et amarum sint sapores extremi

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
S. 330b Datierung (1. Schreiberhand): "Expliciunt problewmata Artistotelis anno domini 1465to". Die Datierungen S. 86b "1433" und 584a "1343° de mense Apprilis die 5a" und die Lokalisierung S. 396a "Scriptum vero Stettin" sind aus der Vorlage übernommen. Der Band ist Teil der Medizinbibliothek (VadSlg Ms 430-435), die in der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts dem St. Galler Arzt Melchior Rotmund gehörte

Einband

Einband:
Mit braunem Leder bezogene Holzdeckel, 15. Jh. Streicheisenlinien, Stempel. Kapitale aus Flechtbändern. Auf beiden Deckeln in den Ecken und in der Mitte verzierte Messingplatten mit Buckeln, vorn einer verloren. Gelber Schnitt. 2 neue nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen. Rückenschild, Beschriftung nicht mehr lesbar. Spiegelblatt vorn auf Papier geklebtes Pergament, Spiegelblatt hinten Papier

Buchblock

Beschreibstoff:
Papier, Wasserzeichen Ochsenkopf Briquet 14865 (von Briquet nach dieser Hs. zitiert)
Lagen:
(VI+1)²² + 5 VI¹⁴² + V¹⁶² + 2 VI²¹⁰ + V²³⁰ + 3 VI³⁰² + VII³³⁰ + VI³⁵⁴ + VII³⁸² + 2 VI⁴³⁰ + VII⁴⁵⁸ + 10 VI⁶⁹⁶, das letzte Blatt in den Spiegel geklebt. Reklamanten, teilweise beschnitten, Lagenzählung am Langenende unterhalb der Reklamanten mit anderer Tinte geschrieben, sichtbar sind "1mus", "3us", "12", "13", "14", "16". Blatt 379/380 obere Ecke abgerissen
Zählungen:
Neuere Paginierung I-IV.1-696

Ausstattung

Rubrizierungen:
Rubriziert, 2-9zeilige rote Lombarden, 95r mit schwarzem Fleuronné
Initialen:
S. 1 an die Miniatur anschliessende 30zeilige blaue Initiale am Rand des Schriftraums mit vegetabilen Motiven in Weiss, daran anschliessend Bordüre aus Zweigen, Blättern und Blüten in Rot, Grün, Blau, Altrosa, Braun, Gelb und Gold, mit Vogel
Miniaturen / Zeichnungen:
S. 1 15zeilige Miniatur in dreiseitigem goldenem Rahmen: schwarz, blau und rot gekleideter Arzt am Krankenbett, hält in der linken Hand das Harnglas und betrachtet den Inhalt, der Patient, auf Kissen ruhend und mit einem altrosafarbenen Tuch halb bedeckt, sieht ihm aufmerksam zu
Einrichtung:
Blindliniierung mit Linierbrett (Mastara). Schriftraum 22,5 x 13,5-14, zweispaltig (6), bis S. 254 44 Zeilen, ab S. 255 45 Zeilen
Schrift:
Kursiven von mehreren Händen: Hand 1: S. 1a-86b, 255a-330b, 355a-382b, 677-683, 685a-692a, kurze Abschnitte von weiteren Händen, z. B. S. 84a-b, 287a-b, 293a-b und 309b-310a; Hand 2: S. 95a-248a; Hand 3: 331a-354b; Hand 4: S. 383a-655a, wechselhaft, einige Abschnitte möglicherweise von weiteren Händen, z. B. S. 433a, 527a und 563a
Zusätze:
Wenige zeitgenössische Marginalien, z. B. S. 23, 33, 69, 392 und 687; Autorennamen und Werktitel von der Hand Melchior Rothmunds (16. Jh.): S. 95 "Epidemiorum liber Toppelstein", S. 355 "Arnoldus de Villa Nova, quomodo medicus se habere debeat"; S. 399 "De phlebotomia ventosie" sowie die Marginalien S. 390 "Correstivorum dosis" und S. 448 "Hirudines"; von der Hand Sebastian Schobingers: S. 687 "Laxativum pro principibus (?) et delicatis"

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Scherer, Gustav. - Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen. - St. Gallen 1864, S. 125f.
  • Die Handschriften der Bibliotheken St. Gallen - Zürich in alphabetischer Reihenfolge / bearb. von Beat Matthias von Scarpatetti, Rudolf Gamper und Marlis Stähli (Katalog der datierten Handschriften in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 3). - Dietikon-Zürich 1991, Nr. 46
  • Lohr, Charles H. - Aristotelica Helvetica. Catalogus codicum latinorum in bibliothecis Confederationis Helveticae asservatorum quibus versiones expositionesque operum Aristotelis continentur / codices descripsit Carolus Lohr. - Freiburg i.Ue. 1994, S. 266
  • U.S. National Library of Medicine Catalog Quelle
Literatur:
  • Kristeller, Paul Oskar. - Iter italicum. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries, Bd. 5, Sweden to Yugoslavia, utopia, supplement to Italy (A-F). Index and addenda, compil. by Judith Wardman and her assistants in collab. with the author, London 1993, S. 126
Repertorien:
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 670 In descriptione receptarum convenientum congrue
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1342 Recolitis ut estimo quod scribendi mihi nuper
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 986 Omnes homines naturaliter scire desiderant ut scribit Aristoteles philosophorum princeps
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 864 Melius est modicum scire de rebus necessariis
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 240 Complexionum varietates sequitur varietatum
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 78 Alexander cum sit corpus corruptibile
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 969 O Alexander cum sit corpus corruptibile
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 301 Cum hippocras more sapientium in primo
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 691 In medendis corporibus et maxime purgandis variis sepe molestamur impedimentis
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 590 Gratia lucidioris habitus quem denotat Mesue in modis
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 239 Complexio autem medicine laxative est duplex
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 564 Flebotomia est recta incisio vene
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1673 Utrum solutio continui sit per se causa doloris
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 430 Difficilis investigatio est an febris putrida
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 51 Ad investigationem ergo scientie de gradibus medicinarum
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 671 In disputatione de quolibet in medicina
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1648 Queritur utrum febris de solo flegmate sit prolixior et tardior
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 350 Cum urine corporum neutrorum

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; September 2019; HAN-Katalogisierungsregeln; Rudolf Gamper

Identifikatoren

Systemnummer:
991170515672305501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000354315DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170515672305501
  • (41SLSP_UBS)9972433418005504
Quelle: