Astronomica et Astrologica

Kurzformat

Astronomica et Astrologica / 1. Hälfte 15. Jahrhundert
1 Band (93 Blätter) : mit Buchschmuck/Illustration ; 20,5-21,5 x 14,5-15,5 cm - Papier
  • Basel, UB, UBH O IV 4

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170499708805501
005 20240312030842.0
008 080818q14001449xx a 00| | lat d
019 |a Rekatalogisierungsgrad voll  |5 HAN 
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000116810DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170499708805501 
035 |a (41SLSP_UBS)9972428147005504  |9 (41SLSP_UBS)9972428147005504 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
041 |a lat 
046 |a q  |c 1400  |e 1449 
245 1 0 |a Astronomica et Astrologica 
264 0 |c 1. Hälfte 15. Jahrhundert 
300 |a 1 Band (93 Blätter)  |b mit Buchschmuck/Illustration  |c 20,5-21,5 x 14,5-15,5 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Papier 
490 1 |a Abteilung O IV  |v 4 
506 |a Es gelten die generellen Benutzungsregeln für den Sonderlesesaal 
510 3 |a Binz, Gustav. - Ungedruckte Beschreibung, 19.7.1940 
510 4 |a Hughes, Barnabas B. - Medieval Latin mathematical writings in the University Library, Basel : a provisional catalogue. - Northridge : Calif. State Univ., 1972, S. 49 Nr. 37 
510 4 |a Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd.1. - Dietikon; Zürich, 1977, Nr. 613 
510 3 |a Juste, David. - MS Basel, Universitätsbibliothek, O.IV.4. In: Ptolemaeus Arabus et Latinus. Manuscripts (online, update: 14.04.2021) 
533 |n Sicherheitsfilm Basel UB: Mscr Film c 210  |d 2014 
541 |f Öffentliche Bibliothek der Universität Basel 
546 |a Lateinisch 
561 |a Aus dem Museum des Remigius Faesch 1823 in die Universitätsbibliothek gelangt. In Faeschs eigenhändigem Katalog seiner Bücher (AR I 11) Bl. 163v verzeichnet, in Daniel Hubers Verzeichnis der Faeschischen Handschriften (AR I 16), 4° Nr. 12; bei Hänel Sp. 657b. 
563 |a Umschlag Pergamentblatt mit Schriftspiegeleinteilung und Liniierung, auf dem Rücken Titelinschrift des 17. (?) Jh.: "Astrolog. Iudicia planetarum Alcabycii et Arnoldi Grub 1429", ebenso auf dem vorderen Umschlag "Iudicia planetarum". Oberhalb der Rückeninschrift weisses Papierschild von Johann Rudolf Faesch: "Iudicia planeta|rum de signis planetarum Arnoldi Grub 1429. Principia Astronomiae Alkabycii". 
581 |a Zinner, Ernst. - Verzeichnis der astronomischen Handschriften des deutschen Kulturgebietes. - München, 1925 
581 |a Singer, Dorothea Waley. - Catalogue of Latin and Vernacular Alchemical Manuscripts in Great Britain and Ireland, Bd. 2 (1930) 
581 |a Sarton, George. - Introduction to the history of science, 3 Bde. - New York, 1975 
581 |a Draelants, Isabelle. - La transmission du "De animalibus" d'Aristote dans le "De floribus rerum naturalium" d'Arnoldus Saxo. In: Aristotle's animals in the middle ages and renaissance. - Leuven, 1999, S. 126-158, hier S. 132 Anm. 21 
581 |a Draelants, Isabelle. - Introduction à l'étude d'Arnoldus Saxo et aux sources du 'De floribus rerum naturalium'. In: Die Enzyklopädie im Wandel vom Hochmittelalter bis zur frühen Neuzeit (Hrsg. Christel Meier). - München, 2002, S. 85-121, hier S. 92 f., 106 
583 0 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Dez. 2009 und Juli 2012  |i Minimalaufnahme nach: Binz (1940) 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c August 2021  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Normalaufnahme nach Binz (1940), mit Ergänzungen  |k Flury 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c März 2022  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i revidiert  |k FIscher/Flury 
596 0 |a Wasserzeichen: 1) Buchstabe G, Briquet 8199, norditalienisch, nachgewiesen in Savoyen 1428 (Bl. 1/12 und 13-35); 2) Säule, Briquet 4357, italienisch, nachgewiesen in Südfrankreich 1425-32 (Bl. 2-11, 85/86); 3) Geissbock, bartlos, ähnlich Briquet 2857, aber aus dem 15. Jh. (Bl. 36-46); 4) Hammer, Briquet 11632, südfranzösisch, nachgewiesen 1428-35 u.a. in Zürich, Bern und St. Gallen (Bl. 47-51/54-58); 5) Traube, Briquet 13002, piemontesisch, nachgewiesen in Pignerol 1460 (Bl. 52/53 und 59-80); 6) Ochsenkopf mit Augen und Nasenlöchern, zwischen den Hörnern in Stern endigender Strich, ähnlich Briquet 15082, südfranzösisch oder piemontesisch (Bl. 81/90); 7) schreitender Ochse, Briquet 2773 (?), italienisch (?), piemontesisch (?), ca. 1423-28, Bl. 82-84/87-89.  |b VI¹² + (VI+1)²⁵ + (VI-2+1)³⁵ + (VI-1)⁴⁶ + 2 VI⁷⁰ + 2 V⁹⁰, Vorsatzdoppelblatt I/II um den ganzen Buchbock geschlagen; nach Bl. 24 ein Blatt (25) und zwischen Bl. 27 und 28 ein Blättchen (27¹) eingebunden, zwischen Bl. 35 und 36 zwei Blätter und zwischen Bl. 44 und 45 ein Blatt herausgeschnitten. Rechts unten alte Lagenblattfoliierungen: a1-6, b1-6, a1-6, 1-6, a1-6, b1-6, c1-5, d1-5.  |c Moderne Bleistiftfoliierung: I.1-27.27¹.28-90.II. 
596 1 |a Überschriften in markanter gotischer Buchschrift, schwarz; Bl. 26-30 rote Kapitelinitialen und Rubrikenzeichen.  |c Astronomisch-astrologische Darstellungen: Planetentafel mit Mondalter, Monatsnamen März-Februar und Tierkreiszeichen (12v); Kreisdiagramme mit zur Peripherie verlaufenden Strahlen und Inschriften zu den "5 fortitudines planetarum in signis" (15v.44r): Kreisfigur bestehend aus 13 konzentrischen Kreisen oder Ringen mit Charakteristika zu den 12 Zeichen des Tierkreises (16r); Tierkreistabelle mit Angaben zur Anzahl der zugehörigen Sterne (17r); Figur der fünf Erdkreise (25v); ekliptische Tabellen für die Jahre 1425-1609 (45r-46v); strahlengeometrische Darstellungen (28v-29r, 31v-32r) und diverse weitere astrologisch-astronomische Tabellen und Zeichnungen.  |d Schriftspiegel ca. 17,5 x 11 cm, 32-35 Zeilen.  |e Geschrieben von Arnold Grub von Kranenborch 1429 in der Region Basel, vgl. u.a. 35r "... scriptum per Arnoldum de Kranenborch in partibus superioribus infra Basileam et alpes anno domini 1429 in profesto cathedra Petri apostoli". Weitere Einträge vgl. 9r, 10r und 25r.  |3 Bl. 1-46 
596 1 |a Rote Anfangsüberschrift, rote Kapitelinschriften, letztere teils am Rand; rote Unterstreichungen und Majuskelstrichelungen; ab Bl. 81r keine Rubrizierung mehr.  |c Tierkreistabellen (53r-54v)  |d Schriftspiegel ca. 15 x 10 cm, 21-25 Zeilen.  |e Nicht genannte Hand des 15. Jh.  |3 Bl. 47-90 
596 3 1 |g Ir-v  |t Geometrische Proben 
596 3 0 |g 1r-9r  |t Iudicia planetarum in signis cum unus fuerit electus super reliquis  |i >Sequuntur iudicia planetarum [eingeschoben: in signis] cum unus fuerit electus super reliquis. Et primo de Saturno<. [I]upiter in Ariete siccitas modica et pluvia pauca annone et messis modica ... - ... Mercurius in piscibus multitudo volatilium et piscium pluvia superflua et inundaciones fluminum. >Explicit distinctio quinta de significacionibus planetarum in signis cum unus fuerit electus super reliquis. Anno domini 1429<  |v Zinner (1925) Nr. 8281  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 802 
596 3 0 |g 9r-10r  |t Scientia inveniendi domini anni et iudicia de eodem  |i >Sciencia inveniendi domini anni et iudicia de eodem<. [S]ole ingrediente in primum punctum Arietis queratur dominus anni in hunc modum ... - ... apes morientur nives et ventus aquilo erit lini parum plurimi morientur. >Explicit sciencia de invencione domini anni et iudicia de eodem per manus Arnoldi Grub  |v Zinner (1925) Nr. 7985  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1516 
596 3 0 |g 10v-11v  |t De natura stellarum et de motibus astrorum  |i >Sequitur de natura stellarum et de motibus astrorum<. [I]n libro de celo et mundo secundum novam translacionem Aristoteles: Stelle sunt ex materia corporis celi ... - ... 29° gradu Atyca Milus Ypos et Esyon et Heridanus oriuntur et tempestatem aeris procedunt etc  |v Zinner (1925) Nr. 9971  |v Vgl. Singer (1930) Nr. 1060  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 688 
596 3 0 |g 11v-12r  |t Liber de iudiciis planetarum  |t Pseudo-Ptolemaeus  |i >De motibus et iudiciis planetarum<. In libro de iudiciis planetarum Ptholomeus: Sub Saturno sunt hec signa: Capricornus et Aquarius et sunt eius domus regnat in Libra in Ariete regnum abstrahit ... - ... si fuerit in signis aquaticis facit submersiones et diluvia secundum quantitatem eius fortitudinis in loco erit eventus. 
596 3 0 |g 12r-14v  |t Virtutes et complexiones signorum  |i >Sequuntur virtutes et complexiones signorum<. [L]una in unaquaque lunacione 12 signa procurrit sicut sol in anno ... [12v] Si autem absque kalendario et practica scire velis in quo signo sit luna qualibet die scias primo etatem eius ... in primo spacio huius tabule signatam ... et quid sit tunc observandum vel vitandum in tali signo lune. Textus sequens declarabit. Et primo subicitur tabula. [Folgt Tafel]. [13r] [A]ries est signum calidum et siccum igneum colericum masculinum bonum diurnum orientale mobile et est domus vera mortis [rote Markierung (Tilgung?) fast des ganzen Blattes 13r] ... - ... Pisces habens lunam noli curare podagram. Carpe viam tutus. Fit potio sumpta salubris. Enbrio conceptus epilenticus exit ab aluo etc. >Explicit<  |v Zinner (1925) Nr. 7991  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 836 
596 3 0 |g 14v-15r  |t Notata aliquot de virtutibus lunae  |i >Secundum alios quid sit faciendum in unoquoque signo lune<. Item si aliquam viam pergere ceperis vel novam vestem induere velis secundariis [?] aspice in quo signo sit luna ... Si in piscibus quo porrexeris pauper revertaris. >Explicit<. >De tempore coytus<. Item nota quod in iacendo cum mulieribus sit luna in signis que habent dulcedinem in illo opere ... Et si feceris causa habendi filium sit signum ascendens in oriente etc. >Explicit<. [15r] >De itinere arripiendo<. Item in arripiendo iter sit luna in signis mobilibus preter quam in fine libre et in eundo per aquam sit luna in Ariete Thauro Aquariobvel Piscibus.  |s Überschriften am Rand. 
596 3 0 |g 15r-16r  |t Nascentia signorum  |i >Nascentia signorum<. [A]ries est signum dans hominem esse mediocris stature habentem scapulas strictas ... [15v] Pisces dat hominem pulchre stature ... corpus rotundum pedes parvos habentem magnam voluntatem etc. [Darunter Kreisfigur]. [Darunter Notiz mit Überschrift am Rand:] >5 fortitudines planetarum in signis<. Item notandum quod planete habent in signis potestates quasdam scilicet per naturam et quasdam per accidencia ... Si potestates planetarum quas habent in signis per accidencia scire volueris Alkabucium legas etc. [16r] [Tierkreisfigur, darunter Inschrift:] >Canon figure<. In spacio exterius stant signa. In prima riga stant genera signorum. In secunda stant proprietates signorum ... In tertia decima stant autem genera signorum. 
596 3 0 |g 16v-17r  |t Notae variae de signis  |i >De triplicitate<. Triplicitates sic distinguuntur: Omnia 3 signa que in natura videntur concordare faciunt triplicitatem unam ... huius triplicitatis domini sunt in die Venus in nocte Mars quorum particeps in die et nocte est Luna etc. >De angulis<. Item nota quod ascendens quarta septima et decima vocantur anguli ... Item habet unusquisque ex planetis in unaquaque 12 domorum harum quandam potestatem ... gaudium nam Mercurius gaudet in domo ascendente. Luna in tercia ... Saturnus in duodecima domorum. >Signa ignea<. Notandum quod hec tria signa conficiunt triplicitatem igneam scilicet Aries Leo et Sagittarius ... - ... Quando vero Sol ingreditur Geminos erit tempus commune id est dimidium estatis et dimidium veris secundariis [?] partibus. [Darunter dreispaltige Tabelle mit Tierkreisnamen und zugehöriger Anzahl Sterne. Neben der Tabelle Erläuterung:] Arietis est terra Caldeorum in Oriente, Thaurus habet Babiloniam campestrem ... Pisces habet terram Saba et Dadan. Item nota quod a 7 planetis reputabant se gentiles cunctas virtutes recipere. A Sole spiritum a Luna corpus ... a Saturno tarditatem etc  |s Überschriften am Rand. 
596 3 0 |g 17r-v  |t Quot horis unumquodque signum oriatur  |i >Sequitur quot horis unumquodque signum oritur<. [S]ignorum quedam oriuntur recte et occidunt oblique ... - ... minima vero 9 horas equinoctiales et dimidiam partem et terciam eiusdem hore. 
596 3 0 |g 17v-18v  |t De horis planetarum  |i >Sequitur de horis planetarum<. [I]n hora Saturni malum est purgare splen sed alia membra bene ... [18r] Item sequntuur alie electiones planetarum recepte de libro Abadule et de libro Albumasar. In hora Saturni non bibas medicinam nec incidas pannos ... - ... In hora Lune non incipias edificium nec incidas pannos. Sed incidas pannos fodias fossata et puteos pone puerum ad discendum literas. 
596 3 0 |g 18v-19r  |t De horis planetarum cuiuslibet diei specialiter  |i >Sequitur de horis planetarum cuiuslibet diei specialiter<. >De itinere arripiendo dies dominica<. [I]n die dominico prima hora est Solis. Si quis profectus fuerit in eadem hora cum gaudio et lucro redibit ... - ... duodecima hora est Veneris omnia bona et dulcissima sibi occurrunt et que non sperat sibi eveniunt solacia secundariis [?]. >Explicit<. 
596 3 0 |q 19r  |t Regula dans explicationem planetarum  |i >Regula dans explicationem planetarum<. Item nota regulam de explicacione planetarum 7: A explicat Saturnum, e. Iovem, i. Martem, o. Solem, v. Venerem, w. Mercurium, un. Lunam. >Explicit<. 
596 3 0 |g 19r-19v  |t Regula de planetis hominum  |i >Regula de planetis hominum<. [S]i planetam hominis invenire velis divide per 4 virorum nomina mulierum vero per 7 ... - ... et residuum tibi indicabit hominem. [Darunter Tabelle und zwei Kreisfiguren]. 
596 3 0 |g 20r-25r  |t De significationibus planetarum in signis  |i >Sequitur de significationibus planetarum in signis<. [S]aturnus in Ariete pro lege populi et agris sollicitudo inest hominibus ... - ... vel incisioni lignorum gulosi et ebriosi erunt plures ex hiis morbosi diu languentes dormire desiderant etc. >Expliciunt significaciones planetarum in signis per manus Arnoldi Grub anno domini 1429 finite tercia die Augusti etc.<. 
596 3 0 |g 25v  |t Nota de quinque circulis  |i Item notandum quod hii quinque circuli scilicet articus, tropicus cancri, circulus equinoctialis, tropicus capricorni et circulus antarticus ... - ... Ultimus vero circulus qui nostram habitabilem a frigida dividit dicitur Articus. Oppositus illi dicitur Antarticus  |s Darüber Figur der fünf Erdkreise. 
596 3 0 |g 26r-32v  |t Principia scientiae astronomiae (figuris aliquot illustrata)  |i >Sequuntur principia scientie astronomie<. Summa principiorum et eorum que oportent presciri in noticiam sciencie astronomie et ad librum Ptholemei almagesti et ad intelligendum tractatum de spera. Equator diei est circulus maior in spera occulta ... [31v] In libro Ciceronis Macrobius fontem celestis lucis solem appellavit ... - ... Item Albertus lector Coloniensis dicit quod paulo minus tribus miliaribus ascendit vapor terre etc.  |s Nach Thorndike/Kybre zumindest der Anfang mit Thabit ben Corat [= Thabit Ibn-Qurra], Tractatus de iis quae indigent expositione antequam legatur Almagestum identisch. Vgl. u.a. Zinner 8660-70. So unter dem Stichwort "Equator diei", wo noch andere Hss. und Literatur aufgeführt werden. Unter "Summa principiorum" Sp. 1537 nennen Thorndike/Kibre nur Zinner 12509. Mit zahlreichen Figuren  |v Zinner (1925) Nr. 12504 und 8660-70  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1537  |v Druck: The astronomical works of Thabit b. Qurra. Ed. Francis J. Carmody. - Berkeley, 1960, 131 (Anfang ähnlich, dann ganz anders). 
596 3 0 |g 32v  |t Versus de mensuris  |i Quinque pedes passum faciunt passus quoque centum | viginti quinque stadium similia des re | octo facis stadia duplicatum dat tibi leucam  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1248. 
596 3 0 |g 33r-35r  |t Compendium computi manualis  |i >Computus manualis<. [C]ompondium [sic] computi manualis. Si nosse desideras primo sic aureum numerum in manu collocabis ... - ... sic pro futuro operaberis procedendo etc. >Explicit compendium computi manualis scriptum per Arnoldum de Kranenborch in partibus superioribus infra Basileam et alpes anno domini 1429 in profesto cathedra Petri apostoli etc.< [= 17. Jan.]  |v Vgl. Zinner (1925) Nr. 1206  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 238 
596 3 0 |g 35r-35v  |t Notae variae ad kalendarium pertinentes  |i >De adventu<. Item nota de adventu domini quod quando c. d. b. c. sunt literae dominicales ... Ibi inicium adventus domini erit etc. Item quot dies habet quilibet mensis ... Item quot nonos quilibet mensis habeat ... Item omnes menses habent 8 ydus. Item nota quod annus embolismalis est spacium ... [35v] De epactis inveniendis nota hunc versum: Que tenet undenas Aprilis luna kalendas ... >Orizon<. Item nota quod orizon est circulus dividens hemysperium inferius a superiori ... >Zodiacus<. Item nota quod zodiacus dicitur a zoe ... - ... et corrupciones in rebus  |s Anschliessend an den vorhergehenden Abschnitt, teils in Prosa, teils in Versen; Überschriften am Rand. 
596 3 0 |g 36r-39v  |t De stellis et signis zodiaci  |i Sagitta inter estivum et equinoctialem circulum super signum aquile collocata dividitur a colubre qui per cancrum transit ... - ... Est eciam Denebtaycor et Patan id est cauda et venter cuiusdam animalis que nunquam aut raro in nostris climatibus cernuntur. Et tales sunt stelle [folgt Tabelle]. 
596 3 0 |g 40r-40v  |t Astronomisch-astrologische Diagramme. 
596 3 0 |a 41r  |t Iudicia de tonitruo (=Brontologia)  |i >Sequuntuur iudicia de tonitruo<. [A]b oriente tonitruum per annum illum effusionem sanguinis significat ... - ... crepusculi bellum diluculi regis necessitatem significat  |v Vgl. Zinner (1925) Nr. 9932.  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 7 
596 3 0 |g 41r  |t Planetae regnantes in mensibus  |i >Planetae regnantes in mensibus<. [I]n principio Ianuarii regnat Mars ... - ... In Decembre Saturnus, Iupiter et Mars etc. 
596 3 0 |g 41v  |t De cometis  |r Pseudo-Ptolemaeus  |i >Iudicia de apparitionibus cometarum<. [P]tholomeus in centum verbis dicit sic: Stelle cum caudis sunt 9 ... - ... in regibus et divitibus apparebit etc  |v Vgl. ähnlich Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1147 
596 3 0 |g 41v-42r  |t Revelatio Esdrae  |i Feria prima hyems bona, ver ventosum, estas sicca ... - ... medietas hominum diversis infirmitatibus periclitabitur. Inopie fames belue in mari morientur etc. 
596 3 0 |g 42r-43v  |t De naturis et significationibus planetarum  |i >Sequitur de naturis et significationibus planetarum<. [S]eptem planete sunt sidera errancia que moventur contra celum ad retardandum ... - ... quod si aster non temperaret mundi ruinam faceret etc. [Beigefügt mit Überschrift am Rand:] >De impedimentis lune<. Item notandum quod 7 sunt impedimenta lune que in omnibus rerum negociis diligenti observacione sunt tenenda ... octavum si deficiens post 20 dies eger morietur etc. 
596 3 0 |g 44r  |t Kreisfigur wie Bl. 15v. 
596 3 0 |g 44r-45r  |t Modus inveniendi oppositionem solis et lunae ac primam et secundam quadragesimam lunae  |i >Modus inveniendi opposicionem solis et lune ac primam et secundam quadragesimam lune<. Si opposicionem solis et lune scire id est plenilunium tunc a die novilunii inclusive computa 15 dies ... - ... [45r] erit plus subtrahendum quam in eorum mensibus inveniatur. [Darunter zwei Tabellen:] Tabula radicum coniunctionis cum abstractione dierum ... [für die Jahre 1425, 1428 und 1429]  |v Vgl. Zinner (1925) Nr. 12507  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1456 
596 3 0 |g 45v-46v  |t Quatuor tabulae medii motus coniunctionis et oppositionis solis et lunae  |i >Tabula medii motus coniunctionis solis et lune in annis Christi collectis<. ... >Tabula opposicionis medii motus in annis Christi collectis<. ... [Die beiden Tabellen sind berechnet für die Jahre 1393, 1417, 1441, 1465, 1489, 1513, 1537, 1561, 1585 und 1609]. [46r] >Tabula coniunctionis et oppositionis medii motus annis Christi expansis<. ... [46v] >Tabula medii motus coniunctionis et oppositionis in singulis mensibus<. ... [Darunter beigefügt:] >In hac tabula hic infra invenitur quanto tempore infans stetit in utero matris<. ... 
596 3 0 |g 47r-90v  |t Liber introductorius ad magisterium iudiciorum astrorum, interprete Iohanne Hispalensi  |r Alcabitius  |i >Incipit liber introductorius ad iudicia sciencie astronomie, vocatus Alkabycius<. [Anfang der Vorrede:] [P]ostulata a domino prolixitate vite ... [47v Anfang des Textes:] >De signis duodecim zodiaci<. [A]lchach circulus signorum dividitur in 12 partes ... - ... Introduximus quoque has partes novissimas et si est in eis narracio debilis ne dimitteremus aliquid quod esse possit introductorium ad magisterium iudiciorum astrorum proferamus illud. Perfectus est introductorius Aldylaziz id est servi gloriosi scilicet dei qui dicitur Alkabycii ad magisterium iudiciorum astrorum cum laude et adiutorio dei. Interpretatus a Iohanne Hyspanensy etc. etc  |s Incipit korrigiert und ergänzt aus: "Incipit liber principiorum astronomie"; Nach Sarton (1975) Bd. I, 669 lautet der arabische Name des Verfassers Abū-l-Saqr ‛Abd al-‛Azīz ibn ‛Uthmān ibn ‛Alī al-Qabīsī; der arabische Titel seines Buches Al-madkhal ilā sinā‛at (ahkām) al-nujūm  |v Oft gedruckt, schon im 15. Jh. Vgl. auch Sarton (1975) Bd. II, 170  |v Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1078 
596 3 1 |g IIr-v  |t leer 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 802  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1516  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 688  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 836  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1537  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1248  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 238  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 7  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1147  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1456  |2 han-A4 
700 1 |a Faesch, Remigius  |d 1595-1667  |0 (DE-588)121409627  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
700 1 |a Faesch, Johann Rudolf  |d 1758-1817  |0 (DE-588)135933005  |4 ann 
700 1 |a Grub, Arnoldus  |c de Kranenborch  |4 scr 
700 1 |a Ptolemaeus, Claudius  |d 100-178  |0 (DE-588)118641786  |4 aut 
700 1 2 |a Ptolemaeus, Claudius  |d 100-178  |t Liber de iudiciis planetarum 
700 1 2 |a Ptolemaeus, Claudius  |d 100-178  |t De cometis 
700 1 |a Qabīṣī, Abu-'ṣ-Ṣaqr ʿAbd-al-ʿAzīz Ibn-ʿUṯmān <<al->>  |d -967  |0 (DE-588)100728502  |4 aut 
700 1 2 |a Qabīṣī, Abu-'ṣ-Ṣaqr ʿAbd-al-ʿAzīz Ibn-ʿUṯmān <<al->>  |d -967  |t Liber isagogicus 
700 1 |a Ṯābit Ibn-Qurra  |d 836-901  |0 (DE-588)118801724 
700 1 2 |a Ṯābit Ibn-Qurra  |d 836-901  |t De hiis quae indigent expositione antequam legitur Almagestum 
700 0 |a Johannes  |c Hispalensis  |0 (DE-588)102509565  |4 aut 
710 2 |a Museum Faesch  |0 (DE-588)1032037237  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
830 0 |a Abteilung O IV  |v 4  |w 991170430721205501 
852 4 |b A100  |c 102HSS  |j UBH O IV 4  |9 (41SLSP_UBS)9972428147005504 
856 4 2 |u http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/kataloge/mscr/mscr03/BAU_5_000116810_cat.pdf  |z Beschreibung (5.1 MB) 
856 4 2 |u http://ptolemaeus.badw.de/ms/601  |z PAL (Ptolemaeus Arabus et Latinus) 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c 102HSS  |p 12  |j UBH O IV 4  |b A100  |9 (41SLSP_UBS)9972428147005504 
986 |a (41SLSP_UBS)9972428147005504  |9 (41SLSP_UBS)9972428147005504 

Basisinformationen

Signatur:
  • Basel, UB, UBH O IV 4
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Astronomica et Astrologica
Entstehungsangaben:
1. Hälfte 15. Jahrhundert
Entstehungszeit (normiert):
1400 - 1449
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (93 Blätter): mit Buchschmuck/Illustration; 20,5-21,5 x 14,5-15,5 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Papier
Serie:
Abteilung O IV; 4

Hierarchie/Kontext

Wird geladen...

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • [Ir-v]. Geometrische Proben
  • [1r-9r]. Iudicia planetarum in signis cum unus fuerit electus super reliquis. >Sequuntur iudicia planetarum [eingeschoben: in signis] cum unus fuerit electus super reliquis. Et primo de Saturno<. [I]upiter in Ariete siccitas modica et pluvia pauca annone et messis modica ... - ... Mercurius in piscibus multitudo volatilium et piscium pluvia superflua et inundaciones fluminum. >Explicit distinctio quinta de significacionibus planetarum in signis cum unus fuerit electus super reliquis. Anno domini 1429<. Zinner (1925) Nr. 8281. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 802
  • [9r-10r]. Scientia inveniendi domini anni et iudicia de eodem. >Sciencia inveniendi domini anni et iudicia de eodem<. [S]ole ingrediente in primum punctum Arietis queratur dominus anni in hunc modum ... - ... apes morientur nives et ventus aquilo erit lini parum plurimi morientur. >Explicit sciencia de invencione domini anni et iudicia de eodem per manus Arnoldi Grub. Zinner (1925) Nr. 7985. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1516
  • [10v-11v]. De natura stellarum et de motibus astrorum. >Sequitur de natura stellarum et de motibus astrorum<. [I]n libro de celo et mundo secundum novam translacionem Aristoteles: Stelle sunt ex materia corporis celi ... - ... 29° gradu Atyca Milus Ypos et Esyon et Heridanus oriuntur et tempestatem aeris procedunt etc. Zinner (1925) Nr. 9971. Vgl. Singer (1930) Nr. 1060. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 688
  • [11v-12r]. Liber de iudiciis planetarum. Pseudo-Ptolemaeus. >De motibus et iudiciis planetarum<. In libro de iudiciis planetarum Ptholomeus: Sub Saturno sunt hec signa: Capricornus et Aquarius et sunt eius domus regnat in Libra in Ariete regnum abstrahit ... - ... si fuerit in signis aquaticis facit submersiones et diluvia secundum quantitatem eius fortitudinis in loco erit eventus.
  • [12r-14v]. Virtutes et complexiones signorum. >Sequuntur virtutes et complexiones signorum<. [L]una in unaquaque lunacione 12 signa procurrit sicut sol in anno ... [12v] Si autem absque kalendario et practica scire velis in quo signo sit luna qualibet die scias primo etatem eius ... in primo spacio huius tabule signatam ... et quid sit tunc observandum vel vitandum in tali signo lune. Textus sequens declarabit. Et primo subicitur tabula. [Folgt Tafel]. [13r] [A]ries est signum calidum et siccum igneum colericum masculinum bonum diurnum orientale mobile et est domus vera mortis [rote Markierung (Tilgung?) fast des ganzen Blattes 13r] ... - ... Pisces habens lunam noli curare podagram. Carpe viam tutus. Fit potio sumpta salubris. Enbrio conceptus epilenticus exit ab aluo etc. >Explicit<. Zinner (1925) Nr. 7991. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 836
  • [14v-15r]. Notata aliquot de virtutibus lunae. >Secundum alios quid sit faciendum in unoquoque signo lune<. Item si aliquam viam pergere ceperis vel novam vestem induere velis secundariis [?] aspice in quo signo sit luna ... Si in piscibus quo porrexeris pauper revertaris. >Explicit<. >De tempore coytus<. Item nota quod in iacendo cum mulieribus sit luna in signis que habent dulcedinem in illo opere ... Et si feceris causa habendi filium sit signum ascendens in oriente etc. >Explicit<. [15r] >De itinere arripiendo<. Item in arripiendo iter sit luna in signis mobilibus preter quam in fine libre et in eundo per aquam sit luna in Ariete Thauro Aquariobvel Piscibus.. Überschriften am Rand.
  • [15r-16r]. Nascentia signorum. >Nascentia signorum<. [A]ries est signum dans hominem esse mediocris stature habentem scapulas strictas ... [15v] Pisces dat hominem pulchre stature ... corpus rotundum pedes parvos habentem magnam voluntatem etc. [Darunter Kreisfigur]. [Darunter Notiz mit Überschrift am Rand:] >5 fortitudines planetarum in signis<. Item notandum quod planete habent in signis potestates quasdam scilicet per naturam et quasdam per accidencia ... Si potestates planetarum quas habent in signis per accidencia scire volueris Alkabucium legas etc. [16r] [Tierkreisfigur, darunter Inschrift:] >Canon figure<. In spacio exterius stant signa. In prima riga stant genera signorum. In secunda stant proprietates signorum ... In tertia decima stant autem genera signorum.
  • [16v-17r]. Notae variae de signis. >De triplicitate<. Triplicitates sic distinguuntur: Omnia 3 signa que in natura videntur concordare faciunt triplicitatem unam ... huius triplicitatis domini sunt in die Venus in nocte Mars quorum particeps in die et nocte est Luna etc. >De angulis<. Item nota quod ascendens quarta septima et decima vocantur anguli ... Item habet unusquisque ex planetis in unaquaque 12 domorum harum quandam potestatem ... gaudium nam Mercurius gaudet in domo ascendente. Luna in tercia ... Saturnus in duodecima domorum. >Signa ignea<. Notandum quod hec tria signa conficiunt triplicitatem igneam scilicet Aries Leo et Sagittarius ... - ... Quando vero Sol ingreditur Geminos erit tempus commune id est dimidium estatis et dimidium veris secundariis [?] partibus. [Darunter dreispaltige Tabelle mit Tierkreisnamen und zugehöriger Anzahl Sterne. Neben der Tabelle Erläuterung:] Arietis est terra Caldeorum in Oriente, Thaurus habet Babiloniam campestrem ... Pisces habet terram Saba et Dadan. Item nota quod a 7 planetis reputabant se gentiles cunctas virtutes recipere. A Sole spiritum a Luna corpus ... a Saturno tarditatem etc. Überschriften am Rand.
  • [17r-v]. Quot horis unumquodque signum oriatur. >Sequitur quot horis unumquodque signum oritur<. [S]ignorum quedam oriuntur recte et occidunt oblique ... - ... minima vero 9 horas equinoctiales et dimidiam partem et terciam eiusdem hore.
  • [17v-18v]. De horis planetarum. >Sequitur de horis planetarum<. [I]n hora Saturni malum est purgare splen sed alia membra bene ... [18r] Item sequntuur alie electiones planetarum recepte de libro Abadule et de libro Albumasar. In hora Saturni non bibas medicinam nec incidas pannos ... - ... In hora Lune non incipias edificium nec incidas pannos. Sed incidas pannos fodias fossata et puteos pone puerum ad discendum literas.
  • [18v-19r]. De horis planetarum cuiuslibet diei specialiter. >Sequitur de horis planetarum cuiuslibet diei specialiter<. >De itinere arripiendo dies dominica<. [I]n die dominico prima hora est Solis. Si quis profectus fuerit in eadem hora cum gaudio et lucro redibit ... - ... duodecima hora est Veneris omnia bona et dulcissima sibi occurrunt et que non sperat sibi eveniunt solacia secundariis [?]. >Explicit<.
  • 19r. Regula dans explicationem planetarum. >Regula dans explicationem planetarum<. Item nota regulam de explicacione planetarum 7: A explicat Saturnum, e. Iovem, i. Martem, o. Solem, v. Venerem, w. Mercurium, un. Lunam. >Explicit<.
  • [19r-19v]. Regula de planetis hominum. >Regula de planetis hominum<. [S]i planetam hominis invenire velis divide per 4 virorum nomina mulierum vero per 7 ... - ... et residuum tibi indicabit hominem. [Darunter Tabelle und zwei Kreisfiguren].
  • [20r-25r]. De significationibus planetarum in signis. >Sequitur de significationibus planetarum in signis<. [S]aturnus in Ariete pro lege populi et agris sollicitudo inest hominibus ... - ... vel incisioni lignorum gulosi et ebriosi erunt plures ex hiis morbosi diu languentes dormire desiderant etc. >Expliciunt significaciones planetarum in signis per manus Arnoldi Grub anno domini 1429 finite tercia die Augusti etc.<.
  • [25v]. Nota de quinque circulis. Item notandum quod hii quinque circuli scilicet articus, tropicus cancri, circulus equinoctialis, tropicus capricorni et circulus antarticus ... - ... Ultimus vero circulus qui nostram habitabilem a frigida dividit dicitur Articus. Oppositus illi dicitur Antarticus. Darüber Figur der fünf Erdkreise.
  • [26r-32v]. Principia scientiae astronomiae (figuris aliquot illustrata). >Sequuntur principia scientie astronomie<. Summa principiorum et eorum que oportent presciri in noticiam sciencie astronomie et ad librum Ptholemei almagesti et ad intelligendum tractatum de spera. Equator diei est circulus maior in spera occulta ... [31v] In libro Ciceronis Macrobius fontem celestis lucis solem appellavit ... - ... Item Albertus lector Coloniensis dicit quod paulo minus tribus miliaribus ascendit vapor terre etc.. Nach Thorndike/Kybre zumindest der Anfang mit Thabit ben Corat [= Thabit Ibn-Qurra], Tractatus de iis quae indigent expositione antequam legatur Almagestum identisch. Vgl. u.a. Zinner 8660-70. So unter dem Stichwort "Equator diei", wo noch andere Hss. und Literatur aufgeführt werden. Unter "Summa principiorum" Sp. 1537 nennen Thorndike/Kibre nur Zinner 12509. Mit zahlreichen Figuren. Zinner (1925) Nr. 12504 und 8660-70. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1537. Druck: The astronomical works of Thabit b. Qurra. Ed. Francis J. Carmody. - Berkeley, 1960, 131 (Anfang ähnlich, dann ganz anders).
  • [32v]. Versus de mensuris. Quinque pedes passum faciunt passus quoque centum | viginti quinque stadium similia des re | octo facis stadia duplicatum dat tibi leucam. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1248.
  • [33r-35r]. Compendium computi manualis. >Computus manualis<. [C]ompondium [sic] computi manualis. Si nosse desideras primo sic aureum numerum in manu collocabis ... - ... sic pro futuro operaberis procedendo etc. >Explicit compendium computi manualis scriptum per Arnoldum de Kranenborch in partibus superioribus infra Basileam et alpes anno domini 1429 in profesto cathedra Petri apostoli etc.< [= 17. Jan.]. Vgl. Zinner (1925) Nr. 1206. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 238
  • [35r-35v]. Notae variae ad kalendarium pertinentes. >De adventu<. Item nota de adventu domini quod quando c. d. b. c. sunt literae dominicales ... Ibi inicium adventus domini erit etc. Item quot dies habet quilibet mensis ... Item quot nonos quilibet mensis habeat ... Item omnes menses habent 8 ydus. Item nota quod annus embolismalis est spacium ... [35v] De epactis inveniendis nota hunc versum: Que tenet undenas Aprilis luna kalendas ... >Orizon<. Item nota quod orizon est circulus dividens hemysperium inferius a superiori ... >Zodiacus<. Item nota quod zodiacus dicitur a zoe ... - ... et corrupciones in rebus. Anschliessend an den vorhergehenden Abschnitt, teils in Prosa, teils in Versen; Überschriften am Rand.
  • [36r-39v]. De stellis et signis zodiaci. Sagitta inter estivum et equinoctialem circulum super signum aquile collocata dividitur a colubre qui per cancrum transit ... - ... Est eciam Denebtaycor et Patan id est cauda et venter cuiusdam animalis que nunquam aut raro in nostris climatibus cernuntur. Et tales sunt stelle [folgt Tabelle].
  • [40r-40v]. Astronomisch-astrologische Diagramme.
  • 41r. Iudicia de tonitruo (=Brontologia). >Sequuntuur iudicia de tonitruo<. [A]b oriente tonitruum per annum illum effusionem sanguinis significat ... - ... crepusculi bellum diluculi regis necessitatem significat. Vgl. Zinner (1925) Nr. 9932.. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 7
  • [41r]. Planetae regnantes in mensibus. >Planetae regnantes in mensibus<. [I]n principio Ianuarii regnat Mars ... - ... In Decembre Saturnus, Iupiter et Mars etc.
  • [41v]. De cometis. Pseudo-Ptolemaeus. >Iudicia de apparitionibus cometarum<. [P]tholomeus in centum verbis dicit sic: Stelle cum caudis sunt 9 ... - ... in regibus et divitibus apparebit etc. Vgl. ähnlich Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1147
  • [41v-42r]. Revelatio Esdrae. Feria prima hyems bona, ver ventosum, estas sicca ... - ... medietas hominum diversis infirmitatibus periclitabitur. Inopie fames belue in mari morientur etc.
  • [42r-43v]. De naturis et significationibus planetarum. >Sequitur de naturis et significationibus planetarum<. [S]eptem planete sunt sidera errancia que moventur contra celum ad retardandum ... - ... quod si aster non temperaret mundi ruinam faceret etc. [Beigefügt mit Überschrift am Rand:] >De impedimentis lune<. Item notandum quod 7 sunt impedimenta lune que in omnibus rerum negociis diligenti observacione sunt tenenda ... octavum si deficiens post 20 dies eger morietur etc.
  • [44r]. Kreisfigur wie Bl. 15v.
  • [44r-45r]. Modus inveniendi oppositionem solis et lunae ac primam et secundam quadragesimam lunae. >Modus inveniendi opposicionem solis et lune ac primam et secundam quadragesimam lune<. Si opposicionem solis et lune scire id est plenilunium tunc a die novilunii inclusive computa 15 dies ... - ... [45r] erit plus subtrahendum quam in eorum mensibus inveniatur. [Darunter zwei Tabellen:] Tabula radicum coniunctionis cum abstractione dierum ... [für die Jahre 1425, 1428 und 1429]. Vgl. Zinner (1925) Nr. 12507. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1456
  • [45v-46v]. Quatuor tabulae medii motus coniunctionis et oppositionis solis et lunae. >Tabula medii motus coniunctionis solis et lune in annis Christi collectis<. ... >Tabula opposicionis medii motus in annis Christi collectis<. ... [Die beiden Tabellen sind berechnet für die Jahre 1393, 1417, 1441, 1465, 1489, 1513, 1537, 1561, 1585 und 1609]. [46r] >Tabula coniunctionis et oppositionis medii motus annis Christi expansis<. ... [46v] >Tabula medii motus coniunctionis et oppositionis in singulis mensibus<. ... [Darunter beigefügt:] >In hac tabula hic infra invenitur quanto tempore infans stetit in utero matris<. ...
  • [47r-90v]. Liber introductorius ad magisterium iudiciorum astrorum, interprete Iohanne Hispalensi. Alcabitius. >Incipit liber introductorius ad iudicia sciencie astronomie, vocatus Alkabycius<. [Anfang der Vorrede:] [P]ostulata a domino prolixitate vite ... [47v Anfang des Textes:] >De signis duodecim zodiaci<. [A]lchach circulus signorum dividitur in 12 partes ... - ... Introduximus quoque has partes novissimas et si est in eis narracio debilis ne dimitteremus aliquid quod esse possit introductorium ad magisterium iudiciorum astrorum proferamus illud. Perfectus est introductorius Aldylaziz id est servi gloriosi scilicet dei qui dicitur Alkabycii ad magisterium iudiciorum astrorum cum laude et adiutorio dei. Interpretatus a Iohanne Hyspanensy etc. etc. Incipit korrigiert und ergänzt aus: "Incipit liber principiorum astronomie"; Nach Sarton (1975) Bd. I, 669 lautet der arabische Name des Verfassers Abū-l-Saqr ‛Abd al-‛Azīz ibn ‛Uthmān ibn ‛Alī al-Qabīsī; der arabische Titel seines Buches Al-madkhal ilā sinā‛at (ahkām) al-nujūm. Oft gedruckt, schon im 15. Jh. Vgl. auch Sarton (1975) Bd. II, 170. Thorndike/Kibre, Incipits² Sp. 1078
  • [IIr-v]. leer

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch
Anmerkung zur Reproduktion:
Sicherheitsfilm Basel UB: Mscr Film c 210; 2014

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Aus dem Museum des Remigius Faesch 1823 in die Universitätsbibliothek gelangt. In Faeschs eigenhändigem Katalog seiner Bücher (AR I 11) Bl. 163v verzeichnet, in Daniel Hubers Verzeichnis der Faeschischen Handschriften (AR I 16), 4° Nr. 12; bei Hänel Sp. 657b.
Akzession:
  • Eigentümer: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel

Einband

Einband:
Umschlag Pergamentblatt mit Schriftspiegeleinteilung und Liniierung, auf dem Rücken Titelinschrift des 17. (?) Jh.: "Astrolog. Iudicia planetarum Alcabycii et Arnoldi Grub 1429", ebenso auf dem vorderen Umschlag "Iudicia planetarum". Oberhalb der Rückeninschrift weisses Papierschild von Johann Rudolf Faesch: "Iudicia planeta|rum de signis planetarum Arnoldi Grub 1429. Principia Astronomiae Alkabycii".

Buchblock

Beschreibstoff:
Wasserzeichen: 1) Buchstabe G, Briquet 8199, norditalienisch, nachgewiesen in Savoyen 1428 (Bl. 1/12 und 13-35); 2) Säule, Briquet 4357, italienisch, nachgewiesen in Südfrankreich 1425-32 (Bl. 2-11, 85/86); 3) Geissbock, bartlos, ähnlich Briquet 2857, aber aus dem 15. Jh. (Bl. 36-46); 4) Hammer, Briquet 11632, südfranzösisch, nachgewiesen 1428-35 u.a. in Zürich, Bern und St. Gallen (Bl. 47-51/54-58); 5) Traube, Briquet 13002, piemontesisch, nachgewiesen in Pignerol 1460 (Bl. 52/53 und 59-80); 6) Ochsenkopf mit Augen und Nasenlöchern, zwischen den Hörnern in Stern endigender Strich, ähnlich Briquet 15082, südfranzösisch oder piemontesisch (Bl. 81/90); 7) schreitender Ochse, Briquet 2773 (?), italienisch (?), piemontesisch (?), ca. 1423-28, Bl. 82-84/87-89.
Lagen:
VI¹² + (VI+1)²⁵ + (VI-2+1)³⁵ + (VI-1)⁴⁶ + 2 VI⁷⁰ + 2 V⁹⁰, Vorsatzdoppelblatt I/II um den ganzen Buchbock geschlagen; nach Bl. 24 ein Blatt (25) und zwischen Bl. 27 und 28 ein Blättchen (27¹) eingebunden, zwischen Bl. 35 und 36 zwei Blätter und zwischen Bl. 44 und 45 ein Blatt herausgeschnitten. Rechts unten alte Lagenblattfoliierungen: a1-6, b1-6, a1-6, 1-6, a1-6, b1-6, c1-5, d1-5.
Zählungen:
Moderne Bleistiftfoliierung: I.1-27.27¹.28-90.II.

Ausstattung

Rubrizierungen:
Bl. 1-46: Überschriften in markanter gotischer Buchschrift, schwarz; Bl. 26-30 rote Kapitelinitialen und Rubrikenzeichen.
Bl. 47-90: Rote Anfangsüberschrift, rote Kapitelinschriften, letztere teils am Rand; rote Unterstreichungen und Majuskelstrichelungen; ab Bl. 81r keine Rubrizierung mehr.
Miniaturen / Zeichnungen:
Bl. 1-46: Astronomisch-astrologische Darstellungen: Planetentafel mit Mondalter, Monatsnamen März-Februar und Tierkreiszeichen (12v); Kreisdiagramme mit zur Peripherie verlaufenden Strahlen und Inschriften zu den "5 fortitudines planetarum in signis" (15v.44r): Kreisfigur bestehend aus 13 konzentrischen Kreisen oder Ringen mit Charakteristika zu den 12 Zeichen des Tierkreises (16r); Tierkreistabelle mit Angaben zur Anzahl der zugehörigen Sterne (17r); Figur der fünf Erdkreise (25v); ekliptische Tabellen für die Jahre 1425-1609 (45r-46v); strahlengeometrische Darstellungen (28v-29r, 31v-32r) und diverse weitere astrologisch-astronomische Tabellen und Zeichnungen.
Bl. 47-90: Tierkreistabellen (53r-54v)
Einrichtung:
Bl. 1-46: Schriftspiegel ca. 17,5 x 11 cm, 32-35 Zeilen.
Bl. 47-90: Schriftspiegel ca. 15 x 10 cm, 21-25 Zeilen.
Schrift:
Bl. 1-46: Geschrieben von Arnold Grub von Kranenborch 1429 in der Region Basel, vgl. u.a. 35r "... scriptum per Arnoldum de Kranenborch in partibus superioribus infra Basileam et alpes anno domini 1429 in profesto cathedra Petri apostoli". Weitere Einträge vgl. 9r, 10r und 25r.
Bl. 47-90: Nicht genannte Hand des 15. Jh.

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Binz, Gustav. - Ungedruckte Beschreibung, 19.7.1940
  • Hughes, Barnabas B. - Medieval Latin mathematical writings in the University Library, Basel : a provisional catalogue. - Northridge : Calif. State Univ., 1972, S. 49 Nr. 37
  • Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd.1. - Dietikon; Zürich, 1977, Nr. 613
  • Juste, David. - MS Basel, Universitätsbibliothek, O.IV.4. In: Ptolemaeus Arabus et Latinus. Manuscripts (online, update: 14.04.2021)
Literatur:
  • Zinner, Ernst. - Verzeichnis der astronomischen Handschriften des deutschen Kulturgebietes. - München, 1925
  • Singer, Dorothea Waley. - Catalogue of Latin and Vernacular Alchemical Manuscripts in Great Britain and Ireland, Bd. 2 (1930)
  • Sarton, George. - Introduction to the history of science, 3 Bde. - New York, 1975
  • Draelants, Isabelle. - La transmission du "De animalibus" d'Aristote dans le "De floribus rerum naturalium" d'Arnoldus Saxo. In: Aristotle's animals in the middle ages and renaissance. - Leuven, 1999, S. 126-158, hier S. 132 Anm. 21
  • Draelants, Isabelle. - Introduction à l'étude d'Arnoldus Saxo et aux sources du 'De floribus rerum naturalium'. In: Die Enzyklopädie im Wandel vom Hochmittelalter bis zur frühen Neuzeit (Hrsg. Christel Meier). - München, 2002, S. 85-121, hier S. 92 f., 106
Repertorien:
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 802
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1516
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 688
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 836
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1537
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1248
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 238
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 7
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1147
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1456
Externer Link:

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die generellen Benutzungsregeln für den Sonderlesesaal
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Erschliessungsniveau Normalniveau
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; August 2021; HAN-Katalogisierungsregeln; Normalaufnahme nach Binz (1940), mit Ergänzungen; Flury
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; März 2022; HAN-Katalogisierungsregeln; revidiert; FIscher/Flury

Identifikatoren

Systemnummer:
991170499708805501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000116810DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170499708805501
  • (41SLSP_UBS)9972428147005504
Quelle: