Tractatus varii theologici

Kurzformat

Tractatus varii theologici / Mitte 15. Jahrhundert
1 Band (398 Blätter) : 30 x 21 cm - Papier
  • St. Gallen, KB Vadiana SG, VadSlg Ms 346

LEADER 00000ntmaa22000007c 4500
001 991170478635705501
005 20240312032227.0
008 200724q1450 au 00| | lat d
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000419106DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170478635705501 
035 |a (41SLSP_UBS)9972421803105504  |9 (41SLSP_UBS)9972421803105504 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a q  |c 1450 
245 1 0 |a Tractatus varii theologici 
264 0 |c Mitte 15. Jahrhundert 
300 |a 1 Band (398 Blätter)  |c 30 x 21 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Papier 
506 |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal 
510 4 |a Scherer, Gustav. - Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen, St. Gallen 1864, S. 101 
510 4 |a Gamper, Rudolf. - Sum Jacobi Studeri Sangallensis. Die Sammlung des bibliophilen Kaufmanns Jakob Studer (1574-1622) in der Vadiana / Rudolf Gamper ; unter Mitarbeit von Gertraud Gamper und Fredi Hächler. - St.Gallen 2001, S. 50 
546 |a Lateinisch 
561 |a Nach dem Inhalt und dem Besitzer an der Universität Wien entstanden: Ir "Iste liber est magistri Johannis Keller de Sancto Gallo in sacra theologia baccalaurii formati". Johannes Keller studierte und dozierte 1438-1443 und 1448-1454 an der Universität Wien, 1450 hielt er eine Vorlesung über die zwei ersten Bücher der Könige (I und II Sm, vgl. 1r-152v), 1451 über den Galaterbrief und den Brief an Philemon (vgl. 153r-193v) und 1453 (1455) die Festrede an Purificatio BMV vgl. 295v-300v. . Staerkle, Paul. - Beiträge zur spätmittelalterlichen Bildungsgeschichte St. Gallens (Mitteilungen zur Vaterländischen Geschichte 40). - St. Gallen 1939, S. 123 und S. 178, Nr. 78. Die Akten der Theologischen Fakultät der Universität Wien : (1396-1508). - hrsg. von Paul Uiblein. - Bd. 1, Wien 1978, S. 129-130.133. 245. 1r Jakob Studer, N° 48, 17. Jh.; Paul 
563 |a Dunkelblauer Ledereinband mit Holzdeckeln, 15. Jh., Streicheisenlinien, je 5 Hutbuckel (davon vorn einer verloren) und 2 nach vorn zwei Kantenschliessen aus Messing, gelber Schnitt. Spiegelblatt vorn: "Item iste liber continet 34 sexternos", von anderer Hand: "Uslegung der küngen bůchen; von den hopt lastern und hopt tügenden" 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Mai 2022  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |k Rudolf Gamper 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 3 1 |g Ir  |t Titel und Besitzeintrag 
596 3 1 |g Iv  |t leer 
596 3 1 |g IIr-XIv  |t Register  |i >Tabula subsequentium in isto libro contentorum< 
596 3 1 |g XIIr  |t leer 
596 3 1 |g XIIv  |t Notiz zum ersten Buch Samuel 
596 3 0 |g 1r-7r  |t Liber primus Samuelis, Prologus  |r Guilelmus Brito  |i Viginti duas litteras etc. In isto prologo versatur intencio Ieronimi circa quinque. Primo enim intendit ostendere numerum librorum … - …et conversi dirumpant nos  |v Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 2827 
596 3 0 |g 7v-56r  |t Biblia, Libri Samuelis  |i [7v] Fuit vir unus de Ramathaim sopim de monte Effraim … [34r] Factum est autem postquam mortuus est Saul … - … et cohibita est plaga ab Israel. >Sequitur liber 3us<  |v I-II Sm  |s Das am Textende angekündigte 3. Buch (III Rg) ist nicht kopiert 
596 3 0 |g 13v-14v  |t Postilla super primum librum Regum, Kap. 9  |t Hugo von Saint-Cher  |i Nota mistice Saul in quibusdam significat Christum et in quibusdam significat Iudaicum populum … - … et petimus ut prelati fiamus. >Haec Hugo cardinalis<  |v Biblia mit Postilla des Hugo de Sancto Caro. Basel: Johann Amerbach für Anton Koberger, 1498/99, GW 4285, Teil 1, R5r)  |s Marginalie zu I Sm 9 auf den Rändern von 13v-14v 
596 3 1 |g 56v-57v  |t leer 
596 3 0 |g 58r-152v  |t Postilla in primum et secundum librum Samuelis  |r Nycolaus de Lyra  |i [P]er me reges regnant, Proverbia viii capitulo. Sicut dictum fuit in principio libri Iudicum populus Israhel post ingressum terre promissionis habuit triplicem modum gubernationis … - … [113v] pro morte Saul et filiorum eius. [II Sm] [F]actum est autem. Postquam in primo libro actum est de regno per electionem, hic consequenter agitur de regno per successionem … - … fuit templum per Salomonem ut habetur infra 3° libro vi capitulo et 2° Paralipomenon 3° capitulo.  |v Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5837, 5838 (Hs. S. 70 verzeichnet)  |s Mit zahlreichen Marginalien, die wahrscheinlich aus der Vorbereitung der Vorlesung Johannes Kellers von 1450 /51 stammen 
596 3 0 |g 153r-191v  |t In epistolam ad Galathas  |r Nicolaus de Dinkelsbühl  |i >Prologus epistole ad Galatas<. [G]alate sunt Greci … Iste prologus seu argumentum est brevis manifestatio dicendorum, communiter prescribitur huic epistole ad Galatas. In quo describuntur Galathe a quattuor. Primo a regione … - … que est pars Grecie. >Sequitur ergo litera<. [153v] [P]aulus apostolus non ab hominibus … Hanc epistolam scribit apostolus Galathis. Et ut habetur ex glossa et postillatoribus, Galatia est quedam regio Grecie, ad quam Galli venientes … - … que quidam gracia est arra future glorie. Ad quam nos perducat Ihesus Christus …. secula benedictus  |v Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5718 (Hs. erwähnt)  |v Madre, Alois. - Nikolaus von Dinkelsbühl. Leben und Schriften. Ein Beitrag zur theologischen Alois Literaturgeschichte. – Münster 1965, S. 67 f. (Hs. erwähnt) 
596 3 1 |g 191v-192r  |t Register zum Galaterbrief  |i In suprapositam epistolam ad Galathas ponitur infrascripte materie circa textum. In primo capitulo: Aliquid de Galathis unde veniunt …  |v Madre, Dinkelsbühl, S. 68 
596 3 0 |g 192r-193v  |t In epistolam ad Philemonem  |r Nicolaus de Lyra  |i [P]aulus vinctus. Hic incipit epistola ad Philemonem, que dividitur in tres partes: in salutacionem et potestatem, in gracias ago … - … perseveranter. Amen ... Confidens … cum spiritu vestro. Amen  |v Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5914 (Hs. S. 80 erwähnt) 
596 3 1 |g 194r  |t Vocabularium zu den Lastern  |i Obediencia – unghsorsam; iactancia – rům oder guden … - … odium dei – hassung got 
596 3 0 |g 194v-215r  |t De dilectione dei et proximi et de praeceptis decalogi  |t Radix ominum malorum … [Tim 6,10]. In hiis verbis apostolus tangit unam radicem ex qua de omni specie peccati mortalis … - … in hoc mundo  |v Bloomfield; Morton Wilfred. - Incipits of Latin works on the virtues and vices 1100-1500 A.D. - Cambridge Mass. 1969, Nr. 5097  |s In Freiburg, St. Peter, Ms. 5, 179r, Nikolaus von Dinkelsbühl zugeschrieben (Winfried Hagenmaier. - Die deutschen mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek und die mittelalterlichen Handschriften anderer öffentlicher Sammlungen [Kataloge der Universitätsbibliothek Freiburg im Breisgau 1,4]. - Wiesbaden 1988, S. 435) 
596 3 1 |g 215v  |t leer 
596 3 0 |g 216r-225r  |t De chorea et de ludis (Tanzpredigt)  |r Georg Tudel von Giengen  |i >Sermo de Septuagesmia et continet in se multum de corea etc.<Sancta mater ecclesia in hoc tempore tristicie et penitencie quod vocatur Septuagesima … - … [223r] quia sepe concupiscatur uxor alterius. 1. Vana leticia, risus – tristicia … [223v] Nunc est dicendum utrum licitum sit ludere instrumentis musicalibus … [224v] >Decretum Basiliensis concilii editum anno 1435 11. Januarii< … >sacro sancta etc. ad perpetue rei memoriam die Iovis nona mensis Junii anno domini M°435 Basileo publicata sunt infracripta in sessione< …  |v Musik im mittelalterlichen Wien (Ausstellungskatalog Historisches Museum Wien). - Wien 1986, S. 144, Nr. 126  |s Die Wiener Dissertation Püribauer, Friedrich. -Der Wiener "Sermo de ludo choreae et instrumentorum musicalium". Ein Beitrag zur Literatur- und Musikgeschichte Österreichs im 15. Jahrhundert. - Wien 1947 war nicht zugänglich 
596 3 1 |g 226v  |t leer 
596 2 0 |g 227r-230r  |t Tractatus de simonia  |r Johannes Gerson  |i >Tractatus de symonia cancellarii Parisiensis<. Super materia symoniace labis in collatione beneficiorum per papam resolvendo materiam ad radicem scripture sacre qua dimissa … - … cum ipsa plenitudine potestatis concilii.  |v Johannes Gerson. - Opera, hrsg. v. P. Glorieux, Bd. 6, Paris u.a. 1965, S. 167-174 (Nr. 276) 
596 3 0 |g 230v-268r  |t Tractatus de excommunicacione et casibus reaservatis  |r Jodocus Weiler von Heilbronn  |i Incipit tractatus de casibus reservatis scilicet excommunicaciones et ceteris casibus et peccatis<.Quia circa literam 'Vos estis sal terre' curatus sacerdos comparatur sali … [231v Quaestio 1:] [Q]ueritur utrum curatus auf confessor teneatur habere noticiam excommunicacionis et aliorum casuum reservatorum … - … et non fiat cum scandalo pusillorum  |v Worstbrock, Franz Josef / Hausmann Albrecht. - Weiler, Jodocus, von Heilbross, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 10, Berlin 1999, Sp. 794-801, hier Sp. 798 
596 3 0 |g 268v-294v  |t Quaestiones de religiosis privilegiatis et de praedicatione  |i Queritur utrum sicut parochialibus presbiteris ita fratribus privilegiatis licitum sit sacramenta populo administrare et ordinarie predicare. Ad illam questionem respondeo per proposiciones et corrolaria …  |s 8 Quaestionen  |v Initium entspricht Vorau, Stiftsbibliothek, Ms 327 (www.vorauer-katalog.at/codex_327.html ; konsultiert 3.5.2022) 
596 3 1 |g 295r  |t leer 
596 3 0 |g 295v-300v Sermo de purificatione BMV  |i >Sermo pronunciatus ad clerum Wienne [14]55 in vigilia Presentatione Beati Marie<. Viderunt oculi mei salutare tuum [Lc 23,30]. Ita scribitur originaliter Luce 2° transsumptive vero in presentis sacre festivitatis decantatur evangelio. Celeberrimi atque orthodoxi patres, doctores, eximii magistri insignes ... Instantis sacratissime festivitatis dignam recolentibus contemplantibusque memoriam ... -… vivit et regnat unus deus in secula benedictus. Amen  |v Initium entspricht Michelstadt, Nicolaus-Matz-Bibliothek, D 691, 216r (www.michelstadt.de/fileadmin/DAM_Michelstadt/Tourismus_Kultur/Dokumente/Mittelalterliche_Handschriften.pdf)  |v Anfang entspricht Melk, Benediktinerstift, Cod. 1917/2, 253r (in: https://manuscripta.at ; konsultiert 3.5.2022) 
596 3 |g 301r-304v  |t Tractatus de proprietatibus  |r Ps.-Johannes Gerson  |i >Incipit tractatus de proprietatibus magistri Johannis Gerson cancellarii parisiensis doctoris sacre theologie<Manifestum est quod persone religiose utrumque sexus ordinem approbatum professe [pro] proprietatis vicio alligate nullo possunt savari … - … que satis detestabilia sunt religioso etc. …  |v Th. Hofmann. - Initienregister der Werke Heinrichs von Langenstein, in: Traditio 32 (1976), S. 411, Nr. 120 
596 3 0 |g 305r-309r  |t De proprietate monachorum  |r Job Vener / Heinrich von Langenstein  |i >Incipit tractatus de proprietate religiosorum magistri Henrici de Hassia [= Henricus de Langenstein] doctoris sacre pagine eximii<. [P]ro salute eorum qui vicia fugere cupiunt cum ad veritatis viam fuerint reformati … - … ex hiis que habet quantum eius opus est. In Christo Ihesu domino nostro. Amen. >Explicit<  |v Hofmann, Initienregister, S. 413, Nr. 157  |v Heimpel, Hermann. - Die Vener von Gmünd und Straßburg 1162-1447, Göttingen 1982 (Veröffentl. d. Max-Planck-Inst. für Gesch., 52), Bd. 3, S. 269-1284  |v Johannek, Peter. – Vener, Job, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 10, Sp. 207-214, hier 212 f.  |s Wer den Traktat verfasste, ist strittig, dazu: Heimpel, Vener von Gmünd, Bd. 2, S. 934 f., Johannek, Vener, Sp. 212 f. 
596 3 1 |g 309v-312v  |t leer 
596 3 0 |g 313r-395v  |t De vitiis et virtutibus  |r Nicolaus de Dinkelspühl  |i >Incipit tractatus de septem vitiis capitalibus et virtutibus eis appositis<. Nunc dicendum est de viciis et aliquibus virtutibus eis oppositis, et est pro ille notandum … - … quia lucrati estis a Christo. Hec ille. [393v] >Hoc capitulum narrat de uno conbusto heretico nomine Grieser qui hic Wienne conbustus est tempore magistri Nicolay de Dingklspühl. Sermo de oblacionibus<. Racione relapsi nuper conbusti possent aliqui simplices errare … - … seculari iudicio sunt relinquendi. Et tamen de virtutibus et viciis eis oppositis. >Et sic est finis de septem viciis et virtutibus eis oppositis reverendissimi et eximii domini doctoris magristi Nycolay Dingklspühl. Deo gracias<.  |v Madre, Dinkelsbühl, S. 192-195, Nr. 2-5, 8-10, 6-7, 12-17, 11 (Kapitel Nr. 8 begann auf dem herausgeschnittenen Blatt 327); Hs. S. 198 erwähnt 
596 3 1 |g 396r-v  |t leer 
596 0 |a Papier; Wasserzeichen: Bl. I-XI und 229-279 und 286-312: Ochsenkopf ähnlich WZIS DE4620-PO-68567 und DE5910-PO-68566 (1451-1452) sowie weitere Form; l. XII-11, 58-155 (wechselnd mit Turm, s.u.): Tatzenkreuz WZIS AT3800-PO-125520 (1450); Bl. 12-23, 36-47: Ochsenkopf WZIS DE1335-PO-68900 und ähnlich DE7320-PO-68901 (1452); Bl. 24-35: Ochsenkopf WZIS ähnlich DE8310-Mc141_265 (1445-1452); Bl. 48-170 (wechselnd mit Tatzenkreuz, s.o.), 178-180: Turm WZIS DE4620-PO-100435 (1453); Bl. 171-177, 180-193: Dreiberg WZIS DE5580-Clm14269_9 (1452-1453) und DE6300-PO-151514 (1451); Bl. 194-228, 280-285: Geissel WZIS DE4620-PO-122742 (1455); Bl. 313-372: Ochsenkopf WZIS DE4620-PO-63065 und 63069 (1452); Bl. 373-396: Ochsenkopf WZIS DE0480-PO-69951 (1449) 
596 0 |b (VI-1)(XI) + 4 VI(47) + V(57) + 3 VI(93) + VII(107) + 2 VI(131) + (VI-1) (143) + 2 VI(167) + (VI-1)(179) + (VI-3)(192) + 6 VI(264) + 4 (VI-1)(312) + VI(324) + (VI-1)(336) + 5 VI(396); Blatt 142, 169, 180, 185, 186, 266, 284, 289, 289, 310 und 327 herausgeschnitten, Textverluste. Bl. 82 unten eingefaltet. Pergamentfälze. Die Lagenzählung am Lagenanfang ist stark beschnitten und nur in den Lagen 19, 20 und 31-43 sichtbar. Teilweise Reklamanten, ebenfalls stark beschnitten 
596 0 |c Alte Foliierung 1-141. 143-168. 170-179. 181-184. 187-188. 190-265. 267-283. 285-288. 290-309. 311-326. 328-352. 352a-354. 356-396; Blatt 189 in der Zählung übersprungen, 252 doppelt gezählt; ab 313r zusätzliche ältere Foliierung in Rot: 214-296 [=385]. Die Zählung ist vorn ergänzt: I-XII 
596 1 |a 1r-18r, 58r-81v, 313r-395v rubriziert, 1r-193v und 230r-268r Raum ausgespart für 2-3zeilige (58r und 113v 6zeilige) Lombarden, bis 57v nur wenige in roter Tinte ausgeführt, 11r mit schwarzem Fleuronne, 58r-312v keine Lombarden. 313r-395v 4-5zeilige rote Lombarden, Incipit und Explicit, Kopftitel und alte Foliierung rot 
596 1 |d Begrenzung des Schriftraums mit Tinte. Schriftraum 20-27 x 12,5-17 cm, 28-40 Zeilen 
596 1 |e IIr-309r flüchtige Kursive von mehreren Händen, Händewechsel z. B. 56r/58r, 192v/193r, 226r/227r, 294v/295v; 313r-395v Bastarda 
596 1 |f Korrekturen interlinear, z. B. 29r, 143v, 58r-152v dicht glossiert, 194v-263 und 313r-395v häufg, der übrige Band nur gelegentlich annotiert. Zahlreiche Handweiser in der zweiten Hälfte, z. B. 250r, 334r-v, 394r 
655 7 |a Predigt  |2 gnd-content 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a In suprapositam epistolam ad Galathas ponitur infrascriptae materiae circa textum. In primo capitulo: Aliquid de Galathis unde veniunt [191v]  |2 han-A1 
690 |a Quaeritur utrum sicut parochialibus presbiteris ita fratribus privilegiatis licitum sit sacramenta populo administrare et ordinarie praedicare [268v]  |2 han-A1 
690 |a Viderunt oculi mei ... [Lc 23,30]. Ita scribitur originaliter Luce 2° transsumptive vero in praesentis sacrae festivitatis decantatur evangelio. Celeberrimi [295v]  |2 han-A1 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 2827  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5837  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5838  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5418  |2 han-A4 
690 |a Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5914  |2 han-A4 
690 |a Bloomfield, Incipits Nr. 5097  |2 han-A4 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: Ha 34 Hinweis: Alte Signatur (17. Jh.) mit Tinte auf dem Rücken eingetragen  |e Ha 34  |2 han-A5 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: L 277 Hinweis: Alte Signatur (18. Jh.) mit Rötelstift im Spiegel vorn eingetragen  |e L 277  |2 han-A5 
700 1 |a Keller, Johannes  |d -1474  |4 fmo  |e Früherer Besitzer 
700 1 |a Guilelmus  |c Brito, Exegeta  |d -1275  |0 (DE-588)102482799  |4 aut  |e Verfasser 
700 0 |a Nicolaus  |c de Lyra  |d 1270-1349  |0 (DE-588)119238683  |4 aut  |e Verfasser 
700 0 |a Hugo  |c von Saint-Cher  |d 1200-1263  |0 (DE-588)118707957  |4 aut  |e Verfasser 
700 0 |a Nikolaus  |c von Dinkelsbühl  |d 1360-1433  |0 (DE-588)11921587X  |4 aut  |e Verfasser 
700 1 |a Tudel, Georgius  |d -1465  |0 (DE-588)102518629  |4 aut  |e Verfasser 
700 1 |a Gerson, Jean  |d 1363-1429  |0 (DE-588)118557866  |4 aut  |e Verfasser 
700 1 |a Weiler, Iodocus  |d -1457  |0 (DE-588)102518645  |4 aut  |e Verfasser 
700 1 |a Vener, Job  |d 1370-1447  |0 (DE-588)118626477  |4 aut  |e Verfasser 
700 0 |a Heinrich  |c von Langenstein  |d 1325-1397  |0 (DE-588)118548395  |4 aut  |e Verfasser 
852 4 |b SGKBV  |c RAVS  |j VadSlg Ms 346  |9 (41SLSP_UBS)9972421803105504 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c RAVS  |p 12  |j VadSlg Ms 346  |b SGKBV  |9 (41SLSP_UBS)9972421803105504 
986 |a (41SLSP_UBS)9972421803105504  |9 (41SLSP_UBS)9972421803105504 

Basisinformationen

Signatur:
  • St. Gallen, KB Vadiana SG, VadSlg Ms 346
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Tractatus varii theologici
Entstehungsangaben:
Mitte 15. Jahrhundert
Entstehungszeit (normiert):
1450 -
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (398 Blätter); 30 x 21 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Papier

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • [Ir]. Titel und Besitzeintrag
  • [Iv]. leer
  • [IIr-XIv]. Register. >Tabula subsequentium in isto libro contentorum<
  • [XIIr]. leer
  • [XIIv]. Notiz zum ersten Buch Samuel
  • [1r-7r]. Liber primus Samuelis, Prologus. Guilelmus Brito. Viginti duas litteras etc. In isto prologo versatur intencio Ieronimi circa quinque. Primo enim intendit ostendere numerum librorum … - …et conversi dirumpant nos. Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 2827
  • [7v-56r]. Biblia, Libri Samuelis. [7v] Fuit vir unus de Ramathaim sopim de monte Effraim … [34r] Factum est autem postquam mortuus est Saul … - … et cohibita est plaga ab Israel. >Sequitur liber 3us<. I-II Sm. Das am Textende angekündigte 3. Buch (III Rg) ist nicht kopiert
  • [13v-14v]. Postilla super primum librum Regum, Kap. 9. Hugo von Saint-Cher. Nota mistice Saul in quibusdam significat Christum et in quibusdam significat Iudaicum populum … - … et petimus ut prelati fiamus. >Haec Hugo cardinalis<. Biblia mit Postilla des Hugo de Sancto Caro. Basel: Johann Amerbach für Anton Koberger, 1498/99, GW 4285, Teil 1, R5r). Marginalie zu I Sm 9 auf den Rändern von 13v-14v
  • [56v-57v]. leer
  • [58r-152v]. Postilla in primum et secundum librum Samuelis. Nycolaus de Lyra. [P]er me reges regnant, Proverbia viii capitulo. Sicut dictum fuit in principio libri Iudicum populus Israhel post ingressum terre promissionis habuit triplicem modum gubernationis … - … [113v] pro morte Saul et filiorum eius. [II Sm] [F]actum est autem. Postquam in primo libro actum est de regno per electionem, hic consequenter agitur de regno per successionem … - … fuit templum per Salomonem ut habetur infra 3° libro vi capitulo et 2° Paralipomenon 3° capitulo.. Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5837, 5838 (Hs. S. 70 verzeichnet). Mit zahlreichen Marginalien, die wahrscheinlich aus der Vorbereitung der Vorlesung Johannes Kellers von 1450 /51 stammen
  • [153r-191v]. In epistolam ad Galathas. Nicolaus de Dinkelsbühl. >Prologus epistole ad Galatas<. [G]alate sunt Greci … Iste prologus seu argumentum est brevis manifestatio dicendorum, communiter prescribitur huic epistole ad Galatas. In quo describuntur Galathe a quattuor. Primo a regione … - … que est pars Grecie. >Sequitur ergo litera<. [153v] [P]aulus apostolus non ab hominibus … Hanc epistolam scribit apostolus Galathis. Et ut habetur ex glossa et postillatoribus, Galatia est quedam regio Grecie, ad quam Galli venientes … - … que quidam gracia est arra future glorie. Ad quam nos perducat Ihesus Christus …. secula benedictus. Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5718 (Hs. erwähnt). Madre, Alois. - Nikolaus von Dinkelsbühl. Leben und Schriften. Ein Beitrag zur theologischen Alois Literaturgeschichte. – Münster 1965, S. 67 f. (Hs. erwähnt)
  • [191v-192r]. Register zum Galaterbrief. In suprapositam epistolam ad Galathas ponitur infrascripte materie circa textum. In primo capitulo: Aliquid de Galathis unde veniunt …. Madre, Dinkelsbühl, S. 68
  • [192r-193v]. In epistolam ad Philemonem. Nicolaus de Lyra. [P]aulus vinctus. Hic incipit epistola ad Philemonem, que dividitur in tres partes: in salutacionem et potestatem, in gracias ago … - … perseveranter. Amen ... Confidens … cum spiritu vestro. Amen. Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5914 (Hs. S. 80 erwähnt)
  • [194r]. Vocabularium zu den Lastern. Obediencia – unghsorsam; iactancia – rům oder guden … - … odium dei – hassung got
  • [194v-215r]. De dilectione dei et proximi et de praeceptis decalogi. Radix ominum malorum … [Tim 6,10]. In hiis verbis apostolus tangit unam radicem ex qua de omni specie peccati mortalis … - … in hoc mundo. Bloomfield; Morton Wilfred. - Incipits of Latin works on the virtues and vices 1100-1500 A.D. - Cambridge Mass. 1969, Nr. 5097. In Freiburg, St. Peter, Ms. 5, 179r, Nikolaus von Dinkelsbühl zugeschrieben (Winfried Hagenmaier. - Die deutschen mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek und die mittelalterlichen Handschriften anderer öffentlicher Sammlungen [Kataloge der Universitätsbibliothek Freiburg im Breisgau 1,4]. - Wiesbaden 1988, S. 435)
  • [215v]. leer
  • [216r-225r]. De chorea et de ludis (Tanzpredigt). Georg Tudel von Giengen. >Sermo de Septuagesmia et continet in se multum de corea etc.<Sancta mater ecclesia in hoc tempore tristicie et penitencie quod vocatur Septuagesima … - … [223r] quia sepe concupiscatur uxor alterius. 1. Vana leticia, risus – tristicia … [223v] Nunc est dicendum utrum licitum sit ludere instrumentis musicalibus … [224v] >Decretum Basiliensis concilii editum anno 1435 11. Januarii< … >sacro sancta etc. ad perpetue rei memoriam die Iovis nona mensis Junii anno domini M°435 Basileo publicata sunt infracripta in sessione< …. Musik im mittelalterlichen Wien (Ausstellungskatalog Historisches Museum Wien). - Wien 1986, S. 144, Nr. 126. Die Wiener Dissertation Püribauer, Friedrich. -Der Wiener "Sermo de ludo choreae et instrumentorum musicalium". Ein Beitrag zur Literatur- und Musikgeschichte Österreichs im 15. Jahrhundert. - Wien 1947 war nicht zugänglich
  • [226v]. leer
  • [230v-268r]. Tractatus de excommunicacione et casibus reaservatis. Jodocus Weiler von Heilbronn. Incipit tractatus de casibus reservatis scilicet excommunicaciones et ceteris casibus et peccatis<.Quia circa literam 'Vos estis sal terre' curatus sacerdos comparatur sali … [231v Quaestio 1:] [Q]ueritur utrum curatus auf confessor teneatur habere noticiam excommunicacionis et aliorum casuum reservatorum … - … et non fiat cum scandalo pusillorum. Worstbrock, Franz Josef / Hausmann Albrecht. - Weiler, Jodocus, von Heilbross, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 10, Berlin 1999, Sp. 794-801, hier Sp. 798
  • [268v-294v]. Quaestiones de religiosis privilegiatis et de praedicatione. Queritur utrum sicut parochialibus presbiteris ita fratribus privilegiatis licitum sit sacramenta populo administrare et ordinarie predicare. Ad illam questionem respondeo per proposiciones et corrolaria …. 8 Quaestionen. Initium entspricht Vorau, Stiftsbibliothek, Ms 327 (www.vorauer-katalog.at/codex_327.html ; konsultiert 3.5.2022)
  • [295r]. leer
  • [295v-300v Sermo de purificatione BMV]. >Sermo pronunciatus ad clerum Wienne [14]55 in vigilia Presentatione Beati Marie<. Viderunt oculi mei salutare tuum [Lc 23,30]. Ita scribitur originaliter Luce 2° transsumptive vero in presentis sacre festivitatis decantatur evangelio. Celeberrimi atque orthodoxi patres, doctores, eximii magistri insignes ... Instantis sacratissime festivitatis dignam recolentibus contemplantibusque memoriam ... -… vivit et regnat unus deus in secula benedictus. Amen. Initium entspricht Michelstadt, Nicolaus-Matz-Bibliothek, D 691, 216r (www.michelstadt.de/fileadmin/DAM_Michelstadt/Tourismus_Kultur/Dokumente/Mittelalterliche_Handschriften.pdf). Anfang entspricht Melk, Benediktinerstift, Cod. 1917/2, 253r (in: https://manuscripta.at ; konsultiert 3.5.2022)
  • [301r-304v]. Tractatus de proprietatibus. Ps.-Johannes Gerson. >Incipit tractatus de proprietatibus magistri Johannis Gerson cancellarii parisiensis doctoris sacre theologie<Manifestum est quod persone religiose utrumque sexus ordinem approbatum professe [pro] proprietatis vicio alligate nullo possunt savari … - … que satis detestabilia sunt religioso etc. …. Th. Hofmann. - Initienregister der Werke Heinrichs von Langenstein, in: Traditio 32 (1976), S. 411, Nr. 120
  • [305r-309r]. De proprietate monachorum. Job Vener / Heinrich von Langenstein. >Incipit tractatus de proprietate religiosorum magistri Henrici de Hassia [= Henricus de Langenstein] doctoris sacre pagine eximii<. [P]ro salute eorum qui vicia fugere cupiunt cum ad veritatis viam fuerint reformati … - … ex hiis que habet quantum eius opus est. In Christo Ihesu domino nostro. Amen. >Explicit<. Hofmann, Initienregister, S. 413, Nr. 157. Heimpel, Hermann. - Die Vener von Gmünd und Straßburg 1162-1447, Göttingen 1982 (Veröffentl. d. Max-Planck-Inst. für Gesch., 52), Bd. 3, S. 269-1284. Johannek, Peter. – Vener, Job, in: Verfasserlexikon, 2. Aufl., Bd. 10, Sp. 207-214, hier 212 f.. Wer den Traktat verfasste, ist strittig, dazu: Heimpel, Vener von Gmünd, Bd. 2, S. 934 f., Johannek, Vener, Sp. 212 f.
  • [309v-312v]. leer
  • [313r-395v]. De vitiis et virtutibus. Nicolaus de Dinkelspühl. >Incipit tractatus de septem vitiis capitalibus et virtutibus eis appositis<. Nunc dicendum est de viciis et aliquibus virtutibus eis oppositis, et est pro ille notandum … - … quia lucrati estis a Christo. Hec ille. [393v] >Hoc capitulum narrat de uno conbusto heretico nomine Grieser qui hic Wienne conbustus est tempore magistri Nicolay de Dingklspühl. Sermo de oblacionibus<. Racione relapsi nuper conbusti possent aliqui simplices errare … - … seculari iudicio sunt relinquendi. Et tamen de virtutibus et viciis eis oppositis. >Et sic est finis de septem viciis et virtutibus eis oppositis reverendissimi et eximii domini doctoris magristi Nycolay Dingklspühl. Deo gracias<.. Madre, Dinkelsbühl, S. 192-195, Nr. 2-5, 8-10, 6-7, 12-17, 11 (Kapitel Nr. 8 begann auf dem herausgeschnittenen Blatt 327); Hs. S. 198 erwähnt
  • [396r-v]. leer
Initien:
  • In suprapositam epistolam ad Galathas ponitur infrascriptae materiae circa textum. In primo capitulo: Aliquid de Galathis unde veniunt [191v]
  • Quaeritur utrum sicut parochialibus presbiteris ita fratribus privilegiatis licitum sit sacramenta populo administrare et ordinarie praedicare [268v]
  • Viderunt oculi mei ... [Lc 23,30]. Ita scribitur originaliter Luce 2° transsumptive vero in praesentis sacrae festivitatis decantatur evangelio. Celeberrimi [295v]

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch
Anmerkung Musik:
227r-230r, Tractatus de simonia, Johannes Gerson, >Tractatus de symonia cancellarii Parisiensis<. Super materia symoniace labis in collatione beneficiorum per papam resolvendo materiam ad radicem scripture sacre qua dimissa … - … cum ipsa plenitudine potestatis concilii., Johannes Gerson. - Opera, hrsg. v. P. Glorieux, Bd. 6, Paris u.a. 1965, S. 167-174 (Nr. 276)

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Nach dem Inhalt und dem Besitzer an der Universität Wien entstanden: Ir "Iste liber est magistri Johannis Keller de Sancto Gallo in sacra theologia baccalaurii formati". Johannes Keller studierte und dozierte 1438-1443 und 1448-1454 an der Universität Wien, 1450 hielt er eine Vorlesung über die zwei ersten Bücher der Könige (I und II Sm, vgl. 1r-152v), 1451 über den Galaterbrief und den Brief an Philemon (vgl. 153r-193v) und 1453 (1455) die Festrede an Purificatio BMV vgl. 295v-300v. . Staerkle, Paul. - Beiträge zur spätmittelalterlichen Bildungsgeschichte St. Gallens (Mitteilungen zur Vaterländischen Geschichte 40). - St. Gallen 1939, S. 123 und S. 178, Nr. 78. Die Akten der Theologischen Fakultät der Universität Wien : (1396-1508). - hrsg. von Paul Uiblein. - Bd. 1, Wien 1978, S. 129-130.133. 245. 1r Jakob Studer, N° 48, 17. Jh.; Paul
Ehemalige Signatur:
Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: Ha 34 Hinweis: Alte Signatur (17. Jh.) mit Tinte auf dem Rücken eingetragen; Ha 34
Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: L 277 Hinweis: Alte Signatur (18. Jh.) mit Rötelstift im Spiegel vorn eingetragen; L 277

Einband

Einband:
Dunkelblauer Ledereinband mit Holzdeckeln, 15. Jh., Streicheisenlinien, je 5 Hutbuckel (davon vorn einer verloren) und 2 nach vorn zwei Kantenschliessen aus Messing, gelber Schnitt. Spiegelblatt vorn: "Item iste liber continet 34 sexternos", von anderer Hand: "Uslegung der küngen bůchen; von den hopt lastern und hopt tügenden"

Buchblock

Beschreibstoff:
Papier; Wasserzeichen: Bl. I-XI und 229-279 und 286-312: Ochsenkopf ähnlich WZIS DE4620-PO-68567 und DE5910-PO-68566 (1451-1452) sowie weitere Form; l. XII-11, 58-155 (wechselnd mit Turm, s.u.): Tatzenkreuz WZIS AT3800-PO-125520 (1450); Bl. 12-23, 36-47: Ochsenkopf WZIS DE1335-PO-68900 und ähnlich DE7320-PO-68901 (1452); Bl. 24-35: Ochsenkopf WZIS ähnlich DE8310-Mc141_265 (1445-1452); Bl. 48-170 (wechselnd mit Tatzenkreuz, s.o.), 178-180: Turm WZIS DE4620-PO-100435 (1453); Bl. 171-177, 180-193: Dreiberg WZIS DE5580-Clm14269_9 (1452-1453) und DE6300-PO-151514 (1451); Bl. 194-228, 280-285: Geissel WZIS DE4620-PO-122742 (1455); Bl. 313-372: Ochsenkopf WZIS DE4620-PO-63065 und 63069 (1452); Bl. 373-396: Ochsenkopf WZIS DE0480-PO-69951 (1449)
Lagen:
(VI-1)(XI) + 4 VI(47) + V(57) + 3 VI(93) + VII(107) + 2 VI(131) + (VI-1) (143) + 2 VI(167) + (VI-1)(179) + (VI-3)(192) + 6 VI(264) + 4 (VI-1)(312) + VI(324) + (VI-1)(336) + 5 VI(396); Blatt 142, 169, 180, 185, 186, 266, 284, 289, 289, 310 und 327 herausgeschnitten, Textverluste. Bl. 82 unten eingefaltet. Pergamentfälze. Die Lagenzählung am Lagenanfang ist stark beschnitten und nur in den Lagen 19, 20 und 31-43 sichtbar. Teilweise Reklamanten, ebenfalls stark beschnitten
Zählungen:
Alte Foliierung 1-141. 143-168. 170-179. 181-184. 187-188. 190-265. 267-283. 285-288. 290-309. 311-326. 328-352. 352a-354. 356-396; Blatt 189 in der Zählung übersprungen, 252 doppelt gezählt; ab 313r zusätzliche ältere Foliierung in Rot: 214-296 [=385]. Die Zählung ist vorn ergänzt: I-XII

Ausstattung

Rubrizierungen:
1r-18r, 58r-81v, 313r-395v rubriziert, 1r-193v und 230r-268r Raum ausgespart für 2-3zeilige (58r und 113v 6zeilige) Lombarden, bis 57v nur wenige in roter Tinte ausgeführt, 11r mit schwarzem Fleuronne, 58r-312v keine Lombarden. 313r-395v 4-5zeilige rote Lombarden, Incipit und Explicit, Kopftitel und alte Foliierung rot
Einrichtung:
Begrenzung des Schriftraums mit Tinte. Schriftraum 20-27 x 12,5-17 cm, 28-40 Zeilen
Schrift:
IIr-309r flüchtige Kursive von mehreren Händen, Händewechsel z. B. 56r/58r, 192v/193r, 226r/227r, 294v/295v; 313r-395v Bastarda
Zusätze:
Korrekturen interlinear, z. B. 29r, 143v, 58r-152v dicht glossiert, 194v-263 und 313r-395v häufg, der übrige Band nur gelegentlich annotiert. Zahlreiche Handweiser in der zweiten Hälfte, z. B. 250r, 334r-v, 394r

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Scherer, Gustav. - Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen, St. Gallen 1864, S. 101
  • Gamper, Rudolf. - Sum Jacobi Studeri Sangallensis. Die Sammlung des bibliophilen Kaufmanns Jakob Studer (1574-1622) in der Vadiana / Rudolf Gamper ; unter Mitarbeit von Gertraud Gamper und Fredi Hächler. - St.Gallen 2001, S. 50
Repertorien:
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 2827
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5837
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5838
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5418
  • Stegmüller, Repertorium biblicum Nr. 5914
  • Bloomfield, Incipits Nr. 5097

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Mai 2022; HAN-Katalogisierungsregeln; Rudolf Gamper
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170478635705501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000419106DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170478635705501
  • (41SLSP_UBS)9972421803105504
Quelle: