Sammelhandschrift (Theologie)

Kurzformat

Sammelhandschrift (Theologie) / 1. Hälfte 15. Jh.
1 Band (187 Blätter) : 29,5 x 21 cm - Papier
  • Basel, UB, UBH A IV 14

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170520084505501
005 20240312034917.0
007 cr#|||||||||||
008 070717q14001449xx 00| | lat d
019 |a Rekatalogisierungsgrad teil  |5 HAN 
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000071310DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170520084505501 
035 |a (41SLSP_UBS)9972435348105504  |9 (41SLSP_UBS)9972435348105504 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a q  |c 1400  |e 1449 
245 1 0 |a Sammelhandschrift (Theologie) 
264 0 |c 1. Hälfte 15. Jh. 
300 |a 1 Band (187 Blätter)  |c 29,5 x 21 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
337 |b c  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
338 |b cr  |2 rdacarrier 
340 |a Papier 
490 1 |a Abteilung A IV  |v 14 
506 |a Es gelten die generellen Benutzungsregeln für den Sonderlesesaal. 
510 4 |a Binz, Gustav. - Die Handschriften der Öffentlichen Bibliothek der Universität Basel / beschrieben von Gustav Binz. Abt. 1, Bd. 1, Die deutschen Handschriften der Öffentlichen Bibliothek der Universität Basel. Abt. A. - Basel : [Universitätsbibliothek], 1907, S. 9-13 
510 4 |a Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd. 1. - Dietikon; Zürich, 1977, Nr. 89 
541 |f Öffentliche Bibliothek der Universität Basel 
546 |a Lateinisch 
561 |a Aus der Basler Kartause, dieser geschenkt von Antonius Ruetschman, vgl. Eintrag auf dem vorderen Spiegelblatt: "Liber iste est Carthusiensium Basiliensium, datus eis a venerabili viro domino Antonio Rütschman quondam decano Rinfeldensi, cuius anima requiescat in pace amen. 1439", und auf 187v "Liber Cartusiensium Basiliensium". Im Carpentarius-Katalog pro antiqua bibliotheca (AR I 2) auf Bl. 52r als zweiter Eintrag unter der Signatur "G v" mit dem Titel "Homelię b. Gregorii papę cum pluribus" verzeichnet. 
563 |a Mit abgeriebenem, ehemals gelbem (?) Leder überzogene Holzdeckel mit jeweils fünf Löchern, wo Beschläge befestigt waren; Reste von zwei Schliessen auf dem hinteren Deckel. Auf der Vorderseite altes Pergamentetikett "Omelie XL beati Gregorii". Die Innenseiten der Deckel sind mit Pergament überzogen; auf dem vorderen Spiegleblatt Signatur, Besitzvermerk und Conspectus; das hintere Spiegelblatt ist ein Urkundenfragment, aber nicht lesbar, da auf der Schriftseite angeklebt. Rote, weisse und braune Ledersignakeln. 1952 durch W. Bitz in Basel repariert. 
581 |a Schieler, Caspar Erich. - Magister Johannes Nider aus dem Orden der Prediger-Brüder. - Mainz, 1885, S. 164ff.  |3 119r-120v 
581 |a Meister, Aloys. - Die fragmente der Libri VIII miraculorum des Caesarius von Heisterbach (Römische Quartalschrift für christliche Altertumskunde, 13. Supplementheft). - Rom, 1901  |3 131r-155v 
581 |a Schönbach, Anton Emanuel. - Über Caesarius von Heisterbach, in: Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung 23. - Innsbruck, 1902, S. 660 ff.  |3 131r-155v 
581 |a Welter, Jean Théobald. - L'Exemplum dans la littérature religieuse et didactique du moyen âge. - Paris/Toulouse, 1927, S. 496  |3 130r-180v 
581 |a Auer, Albert. - Johannes von Dambach und die Trostbücher vom 11. bis zum 16. Jahrhundert (Beiträge zur Geschichte der Philosophie des MAs 27, 1/2). - Münster, 1928, S. 207 
581 |a Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica 12: Das alte Bistum Basel. - Genf, 1971, S. 29 
581 |a Neidiger, Bernhard, und Ruh, Kurt. - Art. "Mulberg, Johannes", in: ²VL 6 (1987), Sp. 725-734, und ²VL 11 (2004), Sp. 1016, hier Sp. 703  |3 119r-122v 
581 |a Heusinger, Sabine von. - Johannes Mulberg OP (Quellen und Forschungen zur Geschichte des Dominikanerordens, N.F. 9). - Berlin, 2000, S. 97 Anm. 36, S. 117 Anm. 98  |3 95v, 119r-122v 
581 |a Studer, Monika. - Bibliotheca cartusiae Basiliensis. Die Bibliothek der Basler Kartause mit besonderem Fokus auf die Zeit unter Prior Heinrich Arnoldi (1449–1480). – In: Raum und Medium. Literatur und Kultur in Basel in Basel in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, S. 287-313. – Basel, 2020 (Kulturtopographie des alemannischen Raums 9), hier S. 302, 304, 309 
583 0 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Jan. 2010  |i Titel, Jahr und Signatur nach: Binz, 1907 
583 0 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Nov. 2014  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Minimalaufnahme nach Binz, 1907 
583 1 |b Digitalisierung=Digitization=Numérisation  |c Okt. 2018  |i TIFF 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c Juli 2019  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |i Normalaufnahme auf der Basis von: Binz, 1907, mit Ergänzungen  |k Helena Müller 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c September 2019  |i revidiert  |k Flury/Müller 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 3 1 |g Vorderes Spiegelblatt  |t Signatur, Besitzvermerk, Conspectus  |i Titulus omelie beati Gregorii pape etc. G v 2(m). ... 1. Continet omelias beati Gregorii pape. xl. 2. Item excerptum summe confessoris de VII viciis capitalibus item similiter excerpta de eadem materiam ... - ... 5. Item paucos bonos sermones in fine. G v 2(m). 
596 3 1 |g 1r  |t Titel und Signatur  |i Ti. homelię beati Gregorii papę G v 2(m). 
596 3 1 |g 1v  |t leer 
596 3 0 |g 2r-83v  |t Homiliae XL  |r Gregorius Magnus  |i >Prologus omeliarum Gregorii pape<. Reverendissimo et sanctissimo fratri Secundino coepiscopo Gregorius servus servorum dei. Inter sacra missarum sollempnia ex hiis que diebus certis in hac ecclesia legi ... [2rb] >Tabula libri pro prima parte<. ... [2va] ... >Leccio sancti ewangelii secundum Lucam<. In illo tempore dixit Ihesus discipulis ... et reliqua. >Omelia beati Gregorii pape<. Dominus ac redemptor noster paratos nos invenire desiderans ... - ... auribus loquitur per se in vestris mentibus loquantur [83vb] qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti deus per omnia secula seculorum amen. >Expliciunt omelie Gregorii pape scripte anno domini 1417 eodem anno facta unio sancte matris ecclesie et electus est in papam Otto de Columpna Romanus cardinalis Barensis et nominatus est Martinus quintus. Mille quadringenta cum numeras decaque septem sanctus Martinus fideles clamide vestit Constantie papam dans cuncta cismata tersit gaudeat nunc Ysaac quia deus Israhelem igne preibit atque columpna nubis<. 
596 3 0 |g 83vb  |t Medizinisches Rezept  |i 1426 22ª Decembris. Item aquarum barraginis [sic] et buglosse ana drachm. II aque endivie, drachm. IIII aqua cuscrite et scolopendrie ana Drachm. I zuccercandi pulverisati dr. I et simul misceantur absque igne et ponantur in vitro mundo diligenter et de bonis rebus preparetur. Item manna granata bene alba unam unciam et liquefaciat in aliquo istorum liquorum lentissimo igne et sumat illud valebit.  |s Der Eintrag stammt von einer jüngeren Hand. 
596 3 1 |g 84r-98v  |t leer 
596 3 0 |g 99r-118v  |t Excerpta de summa confessorum  |r Johannes de Friburgo  |i >Excerptum de summa confessorum collecta per magistrum Iohannem de Friburgo, quod continet materiam vitiorum capitalium et quedam alia pulcra<. De delectacione. Delectacio ut quidam [darüber: nescio auctorem] dicunt est consensio de hiis que nobis volentibus acciderunt ... De perplexitate libro IIIº cap. XXXº q. VIIII ... [100r] ... De ignorancia Iohannes lector libro IIIº ti. XXXII q. XVI utrum ignorancia sit peccatum ... [101r] ... De superbia Iohannes lector libro 3º ti. XXXIIIIº q. CCLXXV. ... - ... a quibus te absolvere possum, pro aliis remittat sibi ecclesia ea specificando etc. 
596 3 0 |g 119r-122v  |t Collecta de septem peccatis mortalibus et de decem praeceptis  |r Johannes de Mülberg  |i >Collecta per dominum Iohannem Mulberg de VII peccatis mortalibus et decem preceptis<. Saligra. No. fal. ce. tum eb od torpuum. Superbia. Superbia peccatur tribus modis scilicet corde ore et opere. Corde propriam complacenciam se nimis reputando ... vel pro meritis habere. De speciebus superbie versus No. Iac. Yppo in con per disco. No. i. novitatum presumcio geturste nuwer fundikeit ez si in worten alz nuw lieder spruch oder spruchworter oder in den werken alz nuw fund artikel ... [120v] ... Sex sunt peccata in spiritum sanctum, desperacio verzwifelung, presumcio vermeszkeit, impugnacio veritatis agnite widersprechung der bekanten warheit, invidencia fraterne caritatis nidung brůderlicher genad, obstinacio verhertung in der sunden, finaliter impenitentia entlich unruw. >De decem preceptis<. ... [122r] ... ut placeant viris et appetantur ab hiis. Et sic est finis huius. >Explicit<. [122v Nachtrag dazu] Occasiones superbie sunt hee. Auctor luminis anime capitulo de superbia allegans commentatorem Averrois super 3º metheororum ... - ... nichil obstet nisi oratio.  |s Über den Verfasser s. Schieler, 1885. 
596 3 0 |g 123r-125v  |t Excerpta de vitiis et virtutibus ex sermone Redde quod debes  |r Jordanus Saxo de Quedlinburg  |i >Excerpta Iordani de viciis et virtutibus [ex] sermone redde quod debes<. Septem sunt peccata capitalia dicta ex quibus omnia alia originantur quorum ... [125r] ... Sermone 411 uterque cogitatis mala in corde vestro ... - ... facere non possumus sine gratia adiutrice. Hic terminatur excerptum Iordani. 
596 3 0 |g 125v-126r  |t Excerpta ex scriptis de peccatis mortalibus  |r Johannes de Friburgo  |i >Hec infra Iohannes Lector libro 3º c. XXXIIII. q. CLI<. Queritur utrum peccatum veniale possit fieri mortale ... - ... virtuti spei et et vicio desperacionis. 
596 3 0 |g 126r-127r  |t Diversa haec et alia  |i >Diversa hec et alia<. Consciencia est credulitas intencionis ... 
596 3 0 |g 127v-130v  |t Excerpta ex alphabetario  |i >Recepta ex alphabetario<. Arbitrium dicitur liberum quia ad utrumlibet moveri potest ... - ... Et de usura similiter in loco suo.  |s Auszüge über die sieben Todsünden. 
596 3 0 |g 131r-155v  |t Libri miraculorum I. et II. (ex VIII)  |r Caesarius von Heisterbach  |i >Istum librum composuit Cesarius Cisterciensis ut patet in prologo, et vocatur complementum Cesarii<. Qui infirmus est olera manducet. Fragmentis pulmentum adiiciendum est quo Christi reficiantur pauperes. Confessus in professione [am Rand korrigiert zu perfectione] decalogi qui per meum ... - ... et virgo cecidit cuius stultitie atque vesanie pius dominus parcens non se percutientem repercussit.  |s Vgl. Meister (1901) und Schönbach (1902) - die vorliegende Handschrift, bislang unbekannt, ist die älteste der erhaltenen Handschriften. Das erste Buch umfasst 45, das zweite 42 Kapitel. 
596 3 1 |g 156r-170r  |t leer 
596 3 0 |g 170v-180v  |t Exempla  |i Cum animus hominis semper novis resocillari cupiat ad hoc nunc deventum est ut iam tanta inoleverit humana fragilitas quod homo iam fastidit audire verbum dei nisi hic qui predicat aliquid quod audientibus delectabile fuerit ac memoria retentum interserat quod audientes alliciat ... decrevi igitur multa colligere sparsa quorum qui predicant id quod placuerit inserere possunt ... titulos autem omnium dicendorum invenies in tabula subscripta. 1. De quodam religioso qui ante horam mortis raptus est in infinitum ... [171rb] ... Peccator comparatur dormienti quia sompnus est quasi mortis ymago et homo dormiens est quasi homo mortuus ... - ... de fide spe et caritate et simus humiles casti largi fugientes superbiam ebrietatem avariciam et tunc absque omni timore et periculo scalam hanc ascendemus cum Christo in celum conregnaturi.  |s Die Tabula auf Bl. 170v-171r umfasst 95 Erzählungen. 
596 3 0 |g 180v-187v  |t Sermones  |i >Sermo in die nativitatis domini<. Gaudeamus omnes fideles, salvator noster natus est in mundo. Sancta ecclesia celebrat et canit ista verba de hodierna die ... [181rb] ... >In octava domini<. Postquam consumati sunt dies octo ut circumcideretur puer vocatum est nomen eius Ihesus quod vocatum est ab angelo priusquam in utero conciperetur ... [181vb] ... >In epiphania domini<. Orietur stella ex Iacob et consurget leo de Israel etc. Verba ista sumpta sunt de veteri testamento ... [182va] >In capite ieiunii sermo<. Cum ieiunatis nolite fieri sicut ypocrite tristes. Eia communiter omnes ieiunamus ... [183rb] ... >In cena domini<. Et cena facta surrexit deposuit vestimenta sua lintheo se precinxit misit aquam in pelvim ... [184ra] ... >In cena domini<. Cum dilexisset suos qui erant in mundo in finem dilexit eos ... [184vb] ... >In cena domini<. Sic deus dilexit mundum id est homines in mundo constitutos ... [185va] ... >In cena domini<. Probet autem seipsum homo et de pane illo edat ... [186ra] ... >In cena domini<. Ad mensam magnam sedisti considerare diligenter ... [186vb] ... >In parasceve<. Egredimini filie Syon et videte regem Salomonem ... - ... quamcumque homo ingemuerit peccator etc. vitam eternam possidemus ad quam vitam nos perducat qui vivit et regnat etc. 
596 0 |a Papier, Bl. 2-11 sowie 107 und 155 an der rechten oberen Ecke beschnitten; Tinte teilweise verblasst.  |b (V+1)¹¹ + 5 V⁶¹ + 2 IV⁷⁷ + (V-1)⁸⁶ + VI⁹⁸ + 2 V¹¹⁸ + 2 VI¹⁴² + (VII-1)¹⁵⁵ + VI¹⁶⁷ + 2 V¹⁸⁷. Bl. 1 wurde zusätzlich eingefügt, nach Bl. 86 sowie vor Bl. 143 jeweils ein Blatt herausgeschnitten.  |c Moderne Bleistiftfoliierung: 1-187; Tintenfoliierung des 15. Jahrhunderts: 1-80 auf Bl. 2-81 
596 1 |a Kapitelanfänge durch rote Buchstaben hervorgehoben, sonst gelegentlich Majuskeln rot gestrichelt. Kapitelüberschriften, soweit vorhanden, meist rot.  |d Bl. 1-83 und 131-187 zweispaltig. 34-38 Zeilen. 
596 1 |d Schriftraum 20,5-21,5 x 15-16 cm  |e Erste Hand  |3 1r-130v, 170v-187v 
596 1 |d Schriftraum 20 x 15-15,5 cm  |e Zweite Hand  |3 131r-155v 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Qui infirmus est olera manducet (Rom. 14, 2). Fragmentis pulmentum adiciendum est quo Christi reficiantur pauperes  |2 han-A1 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel, Bibliotheca antiqua. Signatur: G v:2 (alt)  |e G v:2 (alt)  |2 han-A5 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel. Signatur: F xxxi (alt)  |e F xxxi (alt)  |2 han-A5 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel. Signatur: B xviii (alt)  |e B xviii (alt)  |2 han-A5 
700 1 |a Ruetschman, Antonius  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
700 0 |a Gregor  |b I.  |c Papst  |d 542-604  |0 (DE-588)118541838  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 2 |a Gregor  |b I.  |c Papst  |d 542-604  |t In evangelia homiliae  |0 (DE-588)4439551-6 
700 0 |a Johannes  |c de Friburgo  |d 1250-1314  |0 (DE-588)118829122  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 2 |a Johannes  |c de Friburgo  |d 1250-1314  |t Summa confessorum  |0 (DE-588)4194595-5 
700 0 2 |a Johannes  |c de Friburgo  |d 1250-1314  |t De peccatis mortalibus 
700 0 |a Johannes  |c de Mülberg  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 2 |a Johannes  |c de Mülberg  |t Collecta de septem peccatis mortalibus 
700 0 |a Iordanus  |c de Quedlinburgo  |d 1300-1380  |0 (DE-588)100950744  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 2 |a Iordanus  |c de Quedlinburgo  |d 1300-1380  |t Tractatus virtutum et vitiorum 
700 0 |a Caesarius  |c von Heisterbach  |d 1180-1240  |0 (DE-588)118518283  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 2 |a Caesarius  |c von Heisterbach  |d 1180-1240  |t Dialogus miraculorum  |0 (DE-588)4269293-3 
710 2 |a Kloster St. Margarethental  |0 (DE-588)4682346-3  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
830 0 |a Abteilung A IV  |v 14  |w (HAN)000108209DSV05 
852 4 |b A100  |c 102HSS  |j UBH A IV 14  |9 (41SLSP_UBS)9972435348105504 
856 4 1 |u http://e-codices.ch/de/list/one/ubb/A-IV-0014  |z Digitalisat bei e-codices 
856 4 8 |u https://e-codices.ch/loris/ubb/ubb-A-IV-0014/ubb-A-IV-0014_0002r.jp2  |z Thumbnail e-codices 
856 4 2 |u http://www.archive.org/stream/p1diehandschrift01univuoft#page/xii/mode/2up  |z Binz online 
856 4 2 |u http://www.handschriftencensus.de/14806  |z Handschriftencensus 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c 102HSS  |p 12  |j UBH A IV 14  |b A100  |9 (41SLSP_UBS)9972435348105504 
986 |a (41SLSP_UBS)9972435348105504  |9 (41SLSP_UBS)9972435348105504 

Basisinformationen

Signatur:
  • Basel, UB, UBH A IV 14
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Digitalisat:
Titel:
Sammelhandschrift (Theologie)
Entstehungsangaben:
1. Hälfte 15. Jh.
Entstehungszeit (normiert):
1400 - 1449
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (187 Blätter); 29,5 x 21 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Papier
Serie:
Abteilung A IV; 14

Hierarchie/Kontext

Wird geladen...

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • [Vorderes Spiegelblatt]. Signatur, Besitzvermerk, Conspectus. Titulus omelie beati Gregorii pape etc. G v 2(m). ... 1. Continet omelias beati Gregorii pape. xl. 2. Item excerptum summe confessoris de VII viciis capitalibus item similiter excerpta de eadem materiam ... - ... 5. Item paucos bonos sermones in fine. G v 2(m).
  • [1r]. Titel und Signatur. Ti. homelię beati Gregorii papę G v 2(m).
  • [1v]. leer
  • [2r-83v]. Homiliae XL. Gregorius Magnus. >Prologus omeliarum Gregorii pape<. Reverendissimo et sanctissimo fratri Secundino coepiscopo Gregorius servus servorum dei. Inter sacra missarum sollempnia ex hiis que diebus certis in hac ecclesia legi ... [2rb] >Tabula libri pro prima parte<. ... [2va] ... >Leccio sancti ewangelii secundum Lucam<. In illo tempore dixit Ihesus discipulis ... et reliqua. >Omelia beati Gregorii pape<. Dominus ac redemptor noster paratos nos invenire desiderans ... - ... auribus loquitur per se in vestris mentibus loquantur [83vb] qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti deus per omnia secula seculorum amen. >Expliciunt omelie Gregorii pape scripte anno domini 1417 eodem anno facta unio sancte matris ecclesie et electus est in papam Otto de Columpna Romanus cardinalis Barensis et nominatus est Martinus quintus. Mille quadringenta cum numeras decaque septem sanctus Martinus fideles clamide vestit Constantie papam dans cuncta cismata tersit gaudeat nunc Ysaac quia deus Israhelem igne preibit atque columpna nubis<.
  • [83vb]. Medizinisches Rezept. 1426 22ª Decembris. Item aquarum barraginis [sic] et buglosse ana drachm. II aque endivie, drachm. IIII aqua cuscrite et scolopendrie ana Drachm. I zuccercandi pulverisati dr. I et simul misceantur absque igne et ponantur in vitro mundo diligenter et de bonis rebus preparetur. Item manna granata bene alba unam unciam et liquefaciat in aliquo istorum liquorum lentissimo igne et sumat illud valebit.. Der Eintrag stammt von einer jüngeren Hand.
  • [84r-98v]. leer
  • [99r-118v]. Excerpta de summa confessorum. Johannes de Friburgo. >Excerptum de summa confessorum collecta per magistrum Iohannem de Friburgo, quod continet materiam vitiorum capitalium et quedam alia pulcra<. De delectacione. Delectacio ut quidam [darüber: nescio auctorem] dicunt est consensio de hiis que nobis volentibus acciderunt ... De perplexitate libro IIIº cap. XXXº q. VIIII ... [100r] ... De ignorancia Iohannes lector libro IIIº ti. XXXII q. XVI utrum ignorancia sit peccatum ... [101r] ... De superbia Iohannes lector libro 3º ti. XXXIIIIº q. CCLXXV. ... - ... a quibus te absolvere possum, pro aliis remittat sibi ecclesia ea specificando etc.
  • [119r-122v]. Collecta de septem peccatis mortalibus et de decem praeceptis. Johannes de Mülberg. >Collecta per dominum Iohannem Mulberg de VII peccatis mortalibus et decem preceptis<. Saligra. No. fal. ce. tum eb od torpuum. Superbia. Superbia peccatur tribus modis scilicet corde ore et opere. Corde propriam complacenciam se nimis reputando ... vel pro meritis habere. De speciebus superbie versus No. Iac. Yppo in con per disco. No. i. novitatum presumcio geturste nuwer fundikeit ez si in worten alz nuw lieder spruch oder spruchworter oder in den werken alz nuw fund artikel ... [120v] ... Sex sunt peccata in spiritum sanctum, desperacio verzwifelung, presumcio vermeszkeit, impugnacio veritatis agnite widersprechung der bekanten warheit, invidencia fraterne caritatis nidung brůderlicher genad, obstinacio verhertung in der sunden, finaliter impenitentia entlich unruw. >De decem preceptis<. ... [122r] ... ut placeant viris et appetantur ab hiis. Et sic est finis huius. >Explicit<. [122v Nachtrag dazu] Occasiones superbie sunt hee. Auctor luminis anime capitulo de superbia allegans commentatorem Averrois super 3º metheororum ... - ... nichil obstet nisi oratio.. Über den Verfasser s. Schieler, 1885.
  • [123r-125v]. Excerpta de vitiis et virtutibus ex sermone Redde quod debes. Jordanus Saxo de Quedlinburg. >Excerpta Iordani de viciis et virtutibus [ex] sermone redde quod debes<. Septem sunt peccata capitalia dicta ex quibus omnia alia originantur quorum ... [125r] ... Sermone 411 uterque cogitatis mala in corde vestro ... - ... facere non possumus sine gratia adiutrice. Hic terminatur excerptum Iordani.
  • [125v-126r]. Excerpta ex scriptis de peccatis mortalibus. Johannes de Friburgo. >Hec infra Iohannes Lector libro 3º c. XXXIIII. q. CLI<. Queritur utrum peccatum veniale possit fieri mortale ... - ... virtuti spei et et vicio desperacionis.
  • [126r-127r]. Diversa haec et alia. >Diversa hec et alia<. Consciencia est credulitas intencionis ...
  • [127v-130v]. Excerpta ex alphabetario. >Recepta ex alphabetario<. Arbitrium dicitur liberum quia ad utrumlibet moveri potest ... - ... Et de usura similiter in loco suo.. Auszüge über die sieben Todsünden.
  • [131r-155v]. Libri miraculorum I. et II. (ex VIII). Caesarius von Heisterbach. >Istum librum composuit Cesarius Cisterciensis ut patet in prologo, et vocatur complementum Cesarii<. Qui infirmus est olera manducet. Fragmentis pulmentum adiiciendum est quo Christi reficiantur pauperes. Confessus in professione [am Rand korrigiert zu perfectione] decalogi qui per meum ... - ... et virgo cecidit cuius stultitie atque vesanie pius dominus parcens non se percutientem repercussit.. Vgl. Meister (1901) und Schönbach (1902) - die vorliegende Handschrift, bislang unbekannt, ist die älteste der erhaltenen Handschriften. Das erste Buch umfasst 45, das zweite 42 Kapitel.
  • [156r-170r]. leer
  • [170v-180v]. Exempla. Cum animus hominis semper novis resocillari cupiat ad hoc nunc deventum est ut iam tanta inoleverit humana fragilitas quod homo iam fastidit audire verbum dei nisi hic qui predicat aliquid quod audientibus delectabile fuerit ac memoria retentum interserat quod audientes alliciat ... decrevi igitur multa colligere sparsa quorum qui predicant id quod placuerit inserere possunt ... titulos autem omnium dicendorum invenies in tabula subscripta. 1. De quodam religioso qui ante horam mortis raptus est in infinitum ... [171rb] ... Peccator comparatur dormienti quia sompnus est quasi mortis ymago et homo dormiens est quasi homo mortuus ... - ... de fide spe et caritate et simus humiles casti largi fugientes superbiam ebrietatem avariciam et tunc absque omni timore et periculo scalam hanc ascendemus cum Christo in celum conregnaturi.. Die Tabula auf Bl. 170v-171r umfasst 95 Erzählungen.
  • [180v-187v]. Sermones. >Sermo in die nativitatis domini<. Gaudeamus omnes fideles, salvator noster natus est in mundo. Sancta ecclesia celebrat et canit ista verba de hodierna die ... [181rb] ... >In octava domini<. Postquam consumati sunt dies octo ut circumcideretur puer vocatum est nomen eius Ihesus quod vocatum est ab angelo priusquam in utero conciperetur ... [181vb] ... >In epiphania domini<. Orietur stella ex Iacob et consurget leo de Israel etc. Verba ista sumpta sunt de veteri testamento ... [182va] >In capite ieiunii sermo<. Cum ieiunatis nolite fieri sicut ypocrite tristes. Eia communiter omnes ieiunamus ... [183rb] ... >In cena domini<. Et cena facta surrexit deposuit vestimenta sua lintheo se precinxit misit aquam in pelvim ... [184ra] ... >In cena domini<. Cum dilexisset suos qui erant in mundo in finem dilexit eos ... [184vb] ... >In cena domini<. Sic deus dilexit mundum id est homines in mundo constitutos ... [185va] ... >In cena domini<. Probet autem seipsum homo et de pane illo edat ... [186ra] ... >In cena domini<. Ad mensam magnam sedisti considerare diligenter ... [186vb] ... >In parasceve<. Egredimini filie Syon et videte regem Salomonem ... - ... quamcumque homo ingemuerit peccator etc. vitam eternam possidemus ad quam vitam nos perducat qui vivit et regnat etc.
Initien:
  • Qui infirmus est olera manducet (Rom. 14, 2). Fragmentis pulmentum adiciendum est quo Christi reficiantur pauperes

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Aus der Basler Kartause, dieser geschenkt von Antonius Ruetschman, vgl. Eintrag auf dem vorderen Spiegelblatt: "Liber iste est Carthusiensium Basiliensium, datus eis a venerabili viro domino Antonio Rütschman quondam decano Rinfeldensi, cuius anima requiescat in pace amen. 1439", und auf 187v "Liber Cartusiensium Basiliensium". Im Carpentarius-Katalog pro antiqua bibliotheca (AR I 2) auf Bl. 52r als zweiter Eintrag unter der Signatur "G v" mit dem Titel "Homelię b. Gregorii papę cum pluribus" verzeichnet.
Akzession:
  • Eigentümer: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel
Ehemalige Signatur:
Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel, Bibliotheca antiqua. Signatur: G v:2 (alt); G v:2 (alt)
Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel. Signatur: F xxxi (alt); F xxxi (alt)
Ehemalige Signatur: Standort: Kartause Basel. Signatur: B xviii (alt); B xviii (alt)

Einband

Einband:
Mit abgeriebenem, ehemals gelbem (?) Leder überzogene Holzdeckel mit jeweils fünf Löchern, wo Beschläge befestigt waren; Reste von zwei Schliessen auf dem hinteren Deckel. Auf der Vorderseite altes Pergamentetikett "Omelie XL beati Gregorii". Die Innenseiten der Deckel sind mit Pergament überzogen; auf dem vorderen Spiegleblatt Signatur, Besitzvermerk und Conspectus; das hintere Spiegelblatt ist ein Urkundenfragment, aber nicht lesbar, da auf der Schriftseite angeklebt. Rote, weisse und braune Ledersignakeln. 1952 durch W. Bitz in Basel repariert.

Buchblock

Beschreibstoff:
Papier, Bl. 2-11 sowie 107 und 155 an der rechten oberen Ecke beschnitten; Tinte teilweise verblasst.
Lagen:
(V+1)¹¹ + 5 V⁶¹ + 2 IV⁷⁷ + (V-1)⁸⁶ + VI⁹⁸ + 2 V¹¹⁸ + 2 VI¹⁴² + (VII-1)¹⁵⁵ + VI¹⁶⁷ + 2 V¹⁸⁷. Bl. 1 wurde zusätzlich eingefügt, nach Bl. 86 sowie vor Bl. 143 jeweils ein Blatt herausgeschnitten.
Zählungen:
Moderne Bleistiftfoliierung: 1-187; Tintenfoliierung des 15. Jahrhunderts: 1-80 auf Bl. 2-81

Ausstattung

Rubrizierungen:
Kapitelanfänge durch rote Buchstaben hervorgehoben, sonst gelegentlich Majuskeln rot gestrichelt. Kapitelüberschriften, soweit vorhanden, meist rot.
Einrichtung:
Bl. 1-83 und 131-187 zweispaltig. 34-38 Zeilen.
1r-130v, 170v-187v: Schriftraum 20,5-21,5 x 15-16 cm
131r-155v: Schriftraum 20 x 15-15,5 cm
Schrift:
1r-130v, 170v-187v: Erste Hand
131r-155v: Zweite Hand

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Binz, Gustav. - Die Handschriften der Öffentlichen Bibliothek der Universität Basel / beschrieben von Gustav Binz. Abt. 1, Bd. 1, Die deutschen Handschriften der Öffentlichen Bibliothek der Universität Basel. Abt. A. - Basel : [Universitätsbibliothek], 1907, S. 9-13
  • Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd. 1. - Dietikon; Zürich, 1977, Nr. 89
Literatur:
  • Schieler, Caspar Erich. - Magister Johannes Nider aus dem Orden der Prediger-Brüder. - Mainz, 1885, S. 164ff.; 119r-120v
  • Meister, Aloys. - Die fragmente der Libri VIII miraculorum des Caesarius von Heisterbach (Römische Quartalschrift für christliche Altertumskunde, 13. Supplementheft). - Rom, 1901; 131r-155v
  • Schönbach, Anton Emanuel. - Über Caesarius von Heisterbach, in: Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung 23. - Innsbruck, 1902, S. 660 ff.; 131r-155v
  • Welter, Jean Théobald. - L'Exemplum dans la littérature religieuse et didactique du moyen âge. - Paris/Toulouse, 1927, S. 496; 130r-180v
  • Auer, Albert. - Johannes von Dambach und die Trostbücher vom 11. bis zum 16. Jahrhundert (Beiträge zur Geschichte der Philosophie des MAs 27, 1/2). - Münster, 1928, S. 207
  • Bruckner, Albert. - Scriptoria medii aevi Helvetica 12: Das alte Bistum Basel. - Genf, 1971, S. 29
  • Neidiger, Bernhard, und Ruh, Kurt. - Art. "Mulberg, Johannes", in: ²VL 6 (1987), Sp. 725-734, und ²VL 11 (2004), Sp. 1016, hier Sp. 703; 119r-122v
  • Heusinger, Sabine von. - Johannes Mulberg OP (Quellen und Forschungen zur Geschichte des Dominikanerordens, N.F. 9). - Berlin, 2000, S. 97 Anm. 36, S. 117 Anm. 98; 95v, 119r-122v
  • Studer, Monika. - Bibliotheca cartusiae Basiliensis. Die Bibliothek der Basler Kartause mit besonderem Fokus auf die Zeit unter Prior Heinrich Arnoldi (1449–1480). – In: Raum und Medium. Literatur und Kultur in Basel in Basel in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, S. 287-313. – Basel, 2020 (Kulturtopographie des alemannischen Raums 9), hier S. 302, 304, 309
Externer Link:

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die generellen Benutzungsregeln für den Sonderlesesaal.
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Digitalisierung=Digitization=Numérisation; Okt. 2018; TIFF
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Juli 2019; HAN-Katalogisierungsregeln; Normalaufnahme auf der Basis von: Binz, 1907, mit Ergänzungen; Helena Müller
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; September 2019; revidiert; Flury/Müller
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170520084505501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000071310DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170520084505501
  • (41SLSP_UBS)9972435348105504
Quelle: