Sammelhandschrift v.a. astronomischen Inhalts und betreffend Kalenderberechnung

Kurzformat

Sammelhandschrift v.a. astronomischen Inhalts und betreffend Kalenderberechnung / zusammengestellt und geschrieben von Konrad Justinger und Werner Mardersberger - Rotwile , 1388-1394
1 Band (162 Blätter) : mit Buchschmuck/Illustration ; 27,5 x 21,2 cm
  • Solothurn, ZB, ZBS S I 167

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170427989005501
005 20240312023553.0
007 cr#|||||||||||
008 120824m13881394gw 00| | lat d
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000197180DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170427989005501 
035 |a (41SLSP_ZBS)9972324307605528  |9 (41SLSP_ZBS)9972324307605528 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
041 0 |a lat  |a ger 
046 |a m  |c 1388  |e 1394 
245 1 0 |a Sammelhandschrift v.a. astronomischen Inhalts und betreffend Kalenderberechnung  |c zusammengestellt und geschrieben von Konrad Justinger und Werner Mardersberger 
246 3 |i Titel nach Schönherr  |a Miscellanea computistica et astronomica 
264 0 |a Rotwile  |c 1388-1394 
300 |a 1 Band (162 Blätter)  |b mit Buchschmuck/Illustration  |c 27,5 x 21,2 cm 
336 |b sti  |2 rdacontent 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
337 |b c  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
338 |b cr  |2 rdacarrier 
351 |c Dokument=Item=Pièce 
500 |a Ortsangabe auf fol. 136r, Anfangszeitangabe auf fol. 34v (korrigiert von 1388 auf 1393), Endzeitangabe auf fol. 136r. 
506 |a Es gilt die Benutzungsordnung Sondersammlungen der ZB Solothurn 
510 4 |a Schönherr, Alfons: Die mittelalterlichen Handschriften der Zentralbibliothek Solothurn, Solothurn 1964, S. 112-120. 
510 4 |a Scarpatetti, Beat Matthias von: Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 3: Die Handschriften der Bibliotheken St. Gallen - Zürich, Text- und Abbildungsband, Dietikon-Zürich 1991, Textband S. 137f. (Nr. 382), Abbildungsband S. 26 (Nr. 52) und S. 30 (Abb. 62). 
520 |a Zwischen die einzelnen Texte eingestreut verschiedene Notizen, autobiographische Bemerkungen und Liebesverse aus der Feder Werner Mardersbergers, darunter z.B.: "Ich mag nút, wol vff nider" (fol. 4v, oben; vgl. Vetter, S. 117 Anm. 3, 133); "Confidum socium triplice fune liga; wa nen, sprach gúder" (fol. 59r; vgl. Vetter, S. 120); "Tochter allerliepste min, wer gab dir den tumben sin… Aber ich kond es noch nie ze Rotwile" (fol. 59r, vgl. den Abdruck des vollständigen Textes bei Vetter, S. 120); "O Vrena, was lid ich und hab groser arbeit durch dich" (fol. 128v unten, vgl. Vetter, S. 126); "Ach got, wie hold bin ich ir und si mir, gloub ich Vrena" (fol. 137v unten rubriziert, vgl. Vetter, S. 127); "Ich bill und biß und hüt Vrenen in minem hertzen mit ganczem fliß… Portibus in Swevie Bernensis est sine Navre / Navre Wernherus Bernensis sunt unum corpus" (140v, rot, vgl. Vetter, S. 127 und 136). 
544 1 |n Zur Mecking'schen Schenkung an das St. Ursenstift Solothurn gehörten ferner ZBS S 173, S 564, S I 213 und S I 250. 
546 |a Lateinisch und deutsch 
561 |a Schenkungseintrag (1r, aus Hand des Solothurner Stiftskustos Otmar Forchner) "Liber Meckingen, donatus anno 1504" (Standortsignatur der Kapitelsbibliothek fehlt). Der vorliegende Codex gelangte aus dem Nachlass des Solothurner Schulmeisters Werner Mardersberger durch dessen Gemahlin Verena (über diese siehe Bürgerbuch der Stadt Solothurn [seit 1408], f. 14v: "Item Verena Wernhers Marderspergers weilant Schulmeisters zu Solothurn Ehewirtin, an seiner statt") in Meckingschen Familienbesitz, aus dem er 1504 zusammen mit anderen Manuskripten an die Solothurner Kapitelsbibliothek vergabt wurde. 
561 |a Der Sammelband gelangte 1874 mit den meisten Handschriften des St. Ursenstifts an die Kantonsbibliothek Solothurn (Stempel auf fol. 1). 
561 |a Zwei Haupthände: 1) Konrad Justinger - nach Jost handelt es sich bei dem erwähnten Konrad Justinger (f. 34v) kaum um den Berner Stadtschreiber und Chronisten Konrad Justinger, sondern um eine andere Person gleichen Namens), u.a. 34v: "Explicit per manus Chuonradi Justinger (Justinger von Hand saec. xv umkorrigiert zu Institoris) feria quinta ante festum omnium sanctorum anno Lxxxviijo". 2) Werner Mardersberger, u.a. 96v: "Explicit scriptus per manus Wernheri Ma(r)dersperger de Zovingen nomine Tector, pro tunc Rotwile moram trahentis etcetera" 
563 |a 1948 durch Gustav Weissenbach in neuen Kalblederband auf Holz eingebunden. Über den ursprünglichen Pergamenteinband vgl. Vetter, S. 112 f., 193 f. 
581 |a Vetter, Ferdinand: Neues zu Justinger. Kunrat Justinger als Schüler und Fortsetzer Königshofens und die ältesten Geschichtsschreiber Berns und des Laupenstreites, in: Jahrbuch für schweizerische Geschichte 31 (1906), S. 109-206 (mit Abdruck der dt. Stücke). 
581 |a Jost, Kathrin: Konrad Justinger (ca. 1365-1438). Chronist und Finanzmann in Berns groβer Zeit (Vorträge und Forschungen, Sonderband 56), Ostfildern 2011, S. 52-55. 
581 |a Betr. die Meckingsche Schenkung vgl. Zentralbibliothek Solothurn. 27. Bericht über das Jahr 1956, S. 25. 
581 |a Betr. die Meckingsche Schenkung vgl. ferner Urkundio. Beiträge zur vaterländischen Geschichtsforschung, vornämlich aus der nordwestlichen Schweiz, hg. vom Geschichtsforschenden Verein des Kantons Solothurn (1857), Bd. 1, S. 343, Anm. 5. 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c August 2012/Februar 2024  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |k iho/HBr 
596 3 0 |n 1  |g fol. 1r-1v  |t Tractatus de algorismo  |r Jacobus Twinger de Königshofen  |r Jacobus Twinger de Königshofen  |s Fragment  |v vollständig in der Universitätsbiblitohek Basel, cod. A VI 37. 
596 3 0 |n 2  |g fol. 2r-7v  |t Tractatus de computo ecclesiastico  |r Johannes Müntzinger  |s vgl. Nr. 13 und 14 
596 3 0 |n 3  |g fol. 12r-29v  |t Computus chirometralis novus  |r Jacobus Twinger de Königshofen  |s kürzere Fassung  |s vgl. Nr. 11 
596 3 0 |n 4  |g fol. 33r-44v  |t Algorismus vulgaris seu de integris  |r Johannes de Sacrobosco 
596 3 0 |n 5  |g fol. 45r-57r  |t Varia 
596 3 0 |n 6  |g fol. 57v-58v  |t Compendium de iudiciis urinarum  |r Johannes de Limburg  |s nach Constantinus Africanus 
596 3 0 |n 7  |g fol. 58v-59r  |t Astronomiae Ptolemaei compendium 
596 3 0 |n 8  |g fol. 59v-60r  |t De cyclo lunari  |t Johannes Müntzinger  |s unvollständig 
596 3 0 |n 9  |g fol. 62r-92r  |t Computus ecclesiasticus seu philosophicus  |r Johannes de Sacrobosco 
596 3 0 |n 10  |g fol. 93v-96v  |t Tractatus de astris seu de signis zodiaci  |r Johannes Müntzinger? 
596 3 0 |n 11  |g fol. 97r-110v  |t Computus chirometralis novus  |r Jacobus Twinger de Königshofen  |s vgl. Nr. 3 
596 3 0 |n 12  |g fol. 111r-115v  |t Speculum astronomicale  |r Jacobus Twinger de Königshofen  |s teilweise Überarbeitung des Twingerschen Computus 
596 3 0 |n 13  |g fol. 116r-122r  |t Tractatus de computo ecclesiastico  |r Johannes Müntzinger  |s vgl. denselben Text unter Nr. 2 und gekürzte Fassung unter Nr. 14 
596 3 0 |n 14  |g fol. 122v-128v  |t Computus abbreviatus cum commento  |r Johannes Müntzinger  |s durch den Autor gekürzte Fassung von Nr. 13 
596 3 0 |n 15  |g fol. 129r-133v  |t Computus vulgaris sive ecclesiasticus  |r Jacobus Twinger de Königshofen 
596 3 0 |n 16  |g fol. 133v-140v  |t Computus chirometralis minor und maior  |r Johannes de Erfordia 
596 3 0 |n 17  |g fol. 142v  |t Tabula magistri Petri de Dacia und Canon super tabulam magistri Petri de Dacia 
596 3 0 |n 18  |g fol. 145-149v  |t Computus Judaicus sive tractatus de kalendario Judaico 
596 3 0 |n 19  |g fol. 150r-155r  |t Expositio in Petri Rosenfeld computum Judaicum  |r Johannes Müntzinger 
596 3 0 |n 20  |t Commentum (editum a studio Pragensi) super Johannis de Sacrobosco tractatum de sphaera 
596 3 0 |n 21  |t Tractatus de sphaera mundi  |r Johannes de Sacrobosco 
596 0 |a Wasserzeichen: I. Ochsenkopf = Briquet 14895; 2. Rose = Briquet 6486 ; 3. Krone = Briquet 4611 (nicht bei Piccard)  |c Spätere Foliierung I + 1-161. 
596 1 |c Astronomische und komputistische Schemata bzw. Tabellen 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
700 1 |a Twinger von Königshofen, Jakob  |d 1346-1420  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Müntzinger, Johannes  |d -1417  |e Verfasser  |4 aut  |0 (DE-588)102513813 
700 0 |a Johannes  |c de Sacrobosco  |d -1256  |0 (DE-588)118558021  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 2 |a Johannes  |c de Sacrobosco  |d -1256  |t De computo ecclesiastico  |0 (DE-588)7515486-9 
700 0 2 |a Johannes  |c de Sacrobosco  |d -1256  |t Tractatus de sphaera  |0 (DE-588)4562817-8 
700 0 |a Johannes  |c de Limburgia  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Ptolemaeus, Claudius  |d 100-178  |4 aut  |0 (DE-588)118641786 
700 1 |a Johannes de Erfordia  |4 aut 
700 0 |a Petrus  |c Philomena de Dacia  |4 aut  |0 (DE-588)118740466 
700 1 |a Rosenfeld, Petrus  |4 aut 
700 1 |a Justinger, Konrad  |d 1370-1438  |e Schreiber/Scriptorium  |4 scr  |0 (DE-588)118558951 
700 1 |a Mardersberger, Werner  |e Schreiber/Scriptorium  |e Früherer Eigentümer  |4 scr  |4 fmo 
700 1 |a Mecking (Familie)  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
700 1 |a Weissenbach, Gustav  |d 1906-1976  |4 fmo  |0 (DE-588)1315804654 
710 2 |a Stift St. Ursus Solothurn  |0 (DE-588)105266587X  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
710 2 |a Kantonsbibliothek  |g Solothurn  |4 fmo  |0 (DE-588)5049329-2 
710 2 |a Mecking (Familie)  |e Früherer Eigentümer  |4 fmo 
751 |a Rottweil  |0 (DE-588)4050742-7 
852 4 |b A150  |c 150RA  |j ZBS S I 167  |9 (41SLSP_ZBS)9972324307605528 
856 4 1 |u https://www.e-codices.unifr.ch/de/list/one/zbs/SI-0167  |z E-codices, Volldigitalisat, Beschreibung 
856 4 8 |u https://e-codices.ch/loris/zbs/zbs-SI-0167/zbs-SI-0167_027r.jp2  |z Thumbnail e-codices 
856 4 2 |u http://www.handschriftencensus.de/22496  |z Handschriftencensus 
900 |a HANunikat 
900 |f HANcollect_this handschrift 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC0 zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c 150RA  |p 12  |j ZBS S I 167  |b A150  |9 (41SLSP_ZBS)9972324307605528 
986 |a (41SLSP_ZBS)9972324307605528  |9 (41SLSP_ZBS)9972324307605528 

Basisinformationen

Signatur:
  • Solothurn, ZB, ZBS S I 167
Ressourcentyp:
Buchhandschrift; Archivmaterial / Archivdokument
Digitalisat:
Titel:
Sammelhandschrift v.a. astronomischen Inhalts und betreffend Kalenderberechnung / zusammengestellt und geschrieben von Konrad Justinger und Werner Mardersberger
Entstehungsangaben:
Rotwile, 1388-1394
Entstehungszeit (normiert):
1388 - 1394
Verzeichnungsstufe:
Dokument=Item=Pièce
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (162 Blätter): mit Buchschmuck/Illustration; 27,5 x 21,2 cm

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • Zwischen die einzelnen Texte eingestreut verschiedene Notizen, autobiographische Bemerkungen und Liebesverse aus der Feder Werner Mardersbergers, darunter z.B.: "Ich mag nút, wol vff nider" (fol. 4v, oben; vgl. Vetter, S. 117 Anm. 3, 133); "Confidum socium triplice fune liga; wa nen, sprach gúder" (fol. 59r; vgl. Vetter, S. 120); "Tochter allerliepste min, wer gab dir den tumben sin… Aber ich kond es noch nie ze Rotwile" (fol. 59r, vgl. den Abdruck des vollständigen Textes bei Vetter, S. 120); "O Vrena, was lid ich und hab groser arbeit durch dich" (fol. 128v unten, vgl. Vetter, S. 126); "Ach got, wie hold bin ich ir und si mir, gloub ich Vrena" (fol. 137v unten rubriziert, vgl. Vetter, S. 127); "Ich bill und biß und hüt Vrenen in minem hertzen mit ganczem fliß… Portibus in Swevie Bernensis est sine Navre / Navre Wernherus Bernensis sunt unum corpus" (140v, rot, vgl. Vetter, S. 127 und 136).
  • 1. [fol. 1r-1v]. Tractatus de algorismo. Jacobus Twinger de Königshofen. Jacobus Twinger de Königshofen. Fragment. vollständig in der Universitätsbiblitohek Basel, cod. A VI 37.
  • 2. [fol. 2r-7v]. Tractatus de computo ecclesiastico. Johannes Müntzinger. vgl. Nr. 13 und 14
  • 3. [fol. 12r-29v]. Computus chirometralis novus. Jacobus Twinger de Königshofen. kürzere Fassung. vgl. Nr. 11
  • 4. [fol. 33r-44v]. Algorismus vulgaris seu de integris. Johannes de Sacrobosco
  • 5. [fol. 45r-57r]. Varia
  • 6. [fol. 57v-58v]. Compendium de iudiciis urinarum. Johannes de Limburg. nach Constantinus Africanus
  • 7. [fol. 58v-59r]. Astronomiae Ptolemaei compendium
  • 8. [fol. 59v-60r]. De cyclo lunari. Johannes Müntzinger. unvollständig
  • 9. [fol. 62r-92r]. Computus ecclesiasticus seu philosophicus. Johannes de Sacrobosco
  • 10. [fol. 93v-96v]. Tractatus de astris seu de signis zodiaci. Johannes Müntzinger?
  • 11. [fol. 97r-110v]. Computus chirometralis novus. Jacobus Twinger de Königshofen. vgl. Nr. 3
  • 12. [fol. 111r-115v]. Speculum astronomicale. Jacobus Twinger de Königshofen. teilweise Überarbeitung des Twingerschen Computus
  • 13. [fol. 116r-122r]. Tractatus de computo ecclesiastico. Johannes Müntzinger. vgl. denselben Text unter Nr. 2 und gekürzte Fassung unter Nr. 14
  • 14. [fol. 122v-128v]. Computus abbreviatus cum commento. Johannes Müntzinger. durch den Autor gekürzte Fassung von Nr. 13
  • 15. [fol. 129r-133v]. Computus vulgaris sive ecclesiasticus. Jacobus Twinger de Königshofen
  • 16. [fol. 133v-140v]. Computus chirometralis minor und maior. Johannes de Erfordia
  • 17. [fol. 142v]. Tabula magistri Petri de Dacia und Canon super tabulam magistri Petri de Dacia
  • 18. [fol. 145-149v]. Computus Judaicus sive tractatus de kalendario Judaico
  • 19. [fol. 150r-155r]. Expositio in Petri Rosenfeld computum Judaicum. Johannes Müntzinger
  • 20. Commentum (editum a studio Pragensi) super Johannis de Sacrobosco tractatum de sphaera
  • 21. Tractatus de sphaera mundi. Johannes de Sacrobosco

Anmerkungen

Allgemeine Anmerkung:
Ortsangabe auf fol. 136r, Anfangszeitangabe auf fol. 34v (korrigiert von 1388 auf 1393), Endzeitangabe auf fol. 136r.
Sprache, Schrift:
Lateinisch und deutsch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Schenkungseintrag (1r, aus Hand des Solothurner Stiftskustos Otmar Forchner) "Liber Meckingen, donatus anno 1504" (Standortsignatur der Kapitelsbibliothek fehlt). Der vorliegende Codex gelangte aus dem Nachlass des Solothurner Schulmeisters Werner Mardersberger durch dessen Gemahlin Verena (über diese siehe Bürgerbuch der Stadt Solothurn [seit 1408], f. 14v: "Item Verena Wernhers Marderspergers weilant Schulmeisters zu Solothurn Ehewirtin, an seiner statt") in Meckingschen Familienbesitz, aus dem er 1504 zusammen mit anderen Manuskripten an die Solothurner Kapitelsbibliothek vergabt wurde.
Der Sammelband gelangte 1874 mit den meisten Handschriften des St. Ursenstifts an die Kantonsbibliothek Solothurn (Stempel auf fol. 1).
Zwei Haupthände: 1) Konrad Justinger - nach Jost handelt es sich bei dem erwähnten Konrad Justinger (f. 34v) kaum um den Berner Stadtschreiber und Chronisten Konrad Justinger, sondern um eine andere Person gleichen Namens), u.a. 34v: "Explicit per manus Chuonradi Justinger (Justinger von Hand saec. xv umkorrigiert zu Institoris) feria quinta ante festum omnium sanctorum anno Lxxxviijo". 2) Werner Mardersberger, u.a. 96v: "Explicit scriptus per manus Wernheri Ma(r)dersperger de Zovingen nomine Tector, pro tunc Rotwile moram trahentis etcetera"

Einband

Einband:
1948 durch Gustav Weissenbach in neuen Kalblederband auf Holz eingebunden. Über den ursprünglichen Pergamenteinband vgl. Vetter, S. 112 f., 193 f.

Buchblock

Beschreibstoff:
Wasserzeichen: I. Ochsenkopf = Briquet 14895; 2. Rose = Briquet 6486 ; 3. Krone = Briquet 4611 (nicht bei Piccard)
Zählungen:
Spätere Foliierung I + 1-161.

Ausstattung

Miniaturen / Zeichnungen:
Astronomische und komputistische Schemata bzw. Tabellen

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Schönherr, Alfons: Die mittelalterlichen Handschriften der Zentralbibliothek Solothurn, Solothurn 1964, S. 112-120.
  • Scarpatetti, Beat Matthias von: Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 3: Die Handschriften der Bibliotheken St. Gallen - Zürich, Text- und Abbildungsband, Dietikon-Zürich 1991, Textband S. 137f. (Nr. 382), Abbildungsband S. 26 (Nr. 52) und S. 30 (Abb. 62).
Literatur:
  • Vetter, Ferdinand: Neues zu Justinger. Kunrat Justinger als Schüler und Fortsetzer Königshofens und die ältesten Geschichtsschreiber Berns und des Laupenstreites, in: Jahrbuch für schweizerische Geschichte 31 (1906), S. 109-206 (mit Abdruck der dt. Stücke).
  • Jost, Kathrin: Konrad Justinger (ca. 1365-1438). Chronist und Finanzmann in Berns groβer Zeit (Vorträge und Forschungen, Sonderband 56), Ostfildern 2011, S. 52-55.
  • Betr. die Meckingsche Schenkung vgl. Zentralbibliothek Solothurn. 27. Bericht über das Jahr 1956, S. 25.
  • Betr. die Meckingsche Schenkung vgl. ferner Urkundio. Beiträge zur vaterländischen Geschichtsforschung, vornämlich aus der nordwestlichen Schweiz, hg. vom Geschichtsforschenden Verein des Kantons Solothurn (1857), Bd. 1, S. 343, Anm. 5.
Externer Link:
Verwandtes Material:
  • Zur Mecking'schen Schenkung an das St. Ursenstift Solothurn gehörten ferner ZBS S 173, S 564, S I 213 und S I 250.

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gilt die Benutzungsordnung Sondersammlungen der ZB Solothurn
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC0 zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; August 2012/Februar 2024; HAN-Katalogisierungsregeln; iho/HBr

Identifikatoren

Systemnummer:
991170427989005501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000197180DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170427989005501
  • (41SLSP_ZBS)9972324307605528
Quelle: